3 grosze 1796 Borussiae – moneta trzygroszowa bita w Berlinie i Wrocławiu w roku 1796 na stopę menniczą zbliżoną polskiej z 1766 r.[1], o identycznych parametrach jak moneta 3 grosze 1796 bita dla Prus Południowych[2].
Awers
W centralnym części umieszczono popiersie Fryderyka Wilhelma II z prawego profilu, dookoła napis: „FRIDERICUS•WILHELM•BORUSS•REX”[2].
Rewers
Na owalnej tarczy zwieńczonej koroną umieszczono orła pruskiego, wokół tarczy wieniec, pod nim znak mennicy – literka A albo B, dookoła napis: „GROSSUS•BORUSSIAE•TRIPLEX•”, a po nim rok bicia – 1796[2].
Opis
Moneta była bita w miedzi, w mennicach w Berlinie (literka A) i we Wrocławiu (literka B)[2]. Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiono w tabeli:
| Nominał
|
Rok
|
Nazwa
na rewersie
|
Znak
mennicy
|
Mennica
|
Stopień
rzadkości
|
Liczba
egzemplarzy
|
Uwagi
|
| 3 grosze
|
1796
|
BORUSSIAE
|
A
|
Berlin
|
R8[2][3]
|
2–3
|
istnieją monety z napisem na rewersie BORUSS•MERID zamiast BORUSSIAE
|
| 3 grosze
|
1796
|
BORUSSIAE
|
B
|
Wrocław
|
R8[2]
|
2–3
|
istnieją monety z napisem na rewersie BORUSS•MERID zamiast BORUSSIAE
|
Moneta pod każdym względem, z wyjątkiem nazwy prowincji na rewersie – BORUSSIAE zamiast BORUSS MERID, jest identyczna z monetą trzygroszową wybitą w tym samym roku i w tych samych mennicach dla Prus Południowych[2][4]. Ze względu na upływ czasu i całkowity brak jakichlolwiek oficjalnych informacji z mennic w Berlinie i we Wrocławiu jak również z odpowiedniego ministerstwa pruskiego, rozstrzygnięcie kwestii przeznaczenia tej monety jest w XXI w. niewykonalne. Część kolekcjonerów uznaje ją jako monetę początkowego, tzn. omyłkowego bicia dla Prus Południowych[5], inni twierdzą, że była przeznaczona dla Prus Wschodnich i Prus Zachodnich[6]. Podobny dylemat dotyczy rzadkiej półgroszówki (R6) bitej w tym samym roku we Wrocławiu, gdzie zamiast BORUSS MERID jest napis REGNI BORUSS.
Ponieważ Prusy Zachodnie utworzone w 1773 r., będące w unii monetarnej z Prusami Wschodnimi, były ziemiami zabranymi I Rzeczypospolitej w 1772 r., częścią Prus Wschodnich utworzonych w 1772 r. była Warmia, odebrana I Rzeczypospolitej w wyniku tego samego rozbioru, a Prusy Południowe zostały utworzone z ziem drugiego i trzeciego rozbioru pruskiego, moneta 3 grosze 1796 Borussiae ma swoje miejsce w numizmatyce polskiej.
Praktycznie taki sam dylemat istnieje dla bardzo rzadkich (R8) trzygroszówek z 1816 roku bitych dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w mennicach w Berlinie i Wrocławiu, gdzie zamiast GR.HERZ. POSEN jest napis PREUSS[6][7].
Zobacz też kategorię: Monety zaboru pruskiego.Zobacz też
Przypisy
- ↑ BorysB. Paszkiewicz BorysB., Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 169 .
- ↑ a b c d e f g TadeuszT. Iger TadeuszT., Katalog trojaków polskich, 2008, s. 272 .
- ↑ WCN :: Archiwum :: 40/561 [online], wcn.pl [dostęp 2017-08-18] .
- ↑ Warszawskie CentrumW.C. Numizmatyczne Warszawskie CentrumW.C., WCN :: Archiwum :: 76/222 [online], aukcja nr 76, pozycja nr 222, wcn.pl [dostęp 2021-06-27] .
- ↑ TadeuszT. Iger TadeuszT., Katalog trojaków polskich, 2008, s. 271 .
- ↑ a b EdmundE. Kopicki EdmundE., Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, 1995, s. 404 .
- ↑ TadeuszT. Iger TadeuszT., Katalog trojaków polskich, 2008, s. 277 .
