3 grosze (1835–1841)

3 grosze (1835–1841)
Ilustracja
Państwo

 Imperium Rosyjskie

Typ monety

moneta obiegowa

Nominał

3 grosze

Rocznik

1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841

Emisja
Mennica

Warszawa

Nakład

ok. 5 400 000 sztuk

Data emisji

18 maja 1835

Data wycofania

luty 1851

Opis fizyczny
Masa

8,57 g

Średnica

25 mm

Materiał

miedź

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

3 grosze (1835–1841) – moneta trzygroszowa Królestwa Kongresowego okresu po powstaniu listopadowym, wprowadzona do obiegu jako następczyni monety 3 grosze polskie (1819–1835), po zatwierdzeniu 18 maja 1835 r. przez cara Mikołaja I zmodyfikowanych rysunków monet miedzianych i bilonowych dla Królestwa Polskiego[1]. Była bita na podstawie ukazu cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., w miedzi, w latach 1835–1849, z datą na monecie 1835–1841, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[2][3]. Wycofano ją z obiegu w lutym 1851 r[4].

Awers

Na tej stronie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu powalającym smoka, wokół tarczy łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja, na skrzydłach orła sześć tarcz z herbami – z lewej strony Kazania, Astrachania, Syberii, z prawej strony Królestwa Polskiego, Krymu i Wielkiego Księstwa Finlandii[5]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W[5]. W roczniku 1840 istnieją monety z błędnym znakiem mennicy W W[6].

Rewers

Na tej stronie w wieńcu umieszczono nominał 3, poniżej napis „GROSZE”, a pod nim rok bicia: 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840 lub 1841[7].

Opis

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w miedzi, na krążku o średnicy 25 mm, masie 8,57 grama, z rantem ząbkowanym. Według sprawozdań mennicy w latach 1835–1849 w obieg wypuszczono 5 464 771 sztuk monet[3]. Dokładne podanie nakładu jest jednak niemożliwe, ponieważ w 1835 roku monetę bito razem z 3 grosze polskie (1819–1835), a mennica w swoich sprawozdaniach raportowała jedynie liczbę wprowadzanych do obiegu monet konkretnego nominału, bez podawania typu[3].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli[8]:

Rocznik Znak mennicy Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Uwagi Liczba odmian[9] Liczba odmiana z wariantami[9] Zdjęcie
3 grosze 1835 M W R2 3001–15 000 bito również monety 3 grosze polskie (1819–1835)
3 grosze 1836 M W R1 15 001–80 000
3 grosze 1837 M W R1 15 001–80 000 litera G występuje z szeryfem lub bez[10] 1[11] 2[11]
3 grosze 1838 M W R1 15 001–80 000
3 grosze 1839 M W R 80 001–400 000 odmiany różnią się: ogonem szerokim lub wachlarzowatym (R1), układem jagód na rewersie starym lub nowym[7] 3[12] 3[12]

3 grosze 1840 M W ponad 400 000 istnieją odmiany ze starym i nowym układem jagód na rewersie, literą G z szeryfem lub bez, cyfrą 3 grubszą lub cieńszą; istnieją również odmiany z dodatkową kropką na rewersie[13] 4[13] 7[13]
W W R4[6] 121–600 pierwsza litera W wygląda jak odwrócone M, a nie jak drugie W[14]
3 grosze 1841 M W R2 3001–15 000

W przypadku trzygroszówki odmiany z dodatkowymi kropkami na rewersie występują dla rocznika 1840. W tabeli poniżej zebrano rozpoznane odmiany kropkowe[15]:

Dodatkowa kropka Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy
3 grosze 1840 kropka po roku 1840 [16] ponad 400 000
kropka po GROSZE [17] ponad 400 000

Moneta była bita w latach panowania Mikołaja I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[18].

Nowe bicie

Dla wszystkich roczników, poza 1835, istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie[19].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765–1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 140.
  2. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5–8.
  3. ↑ a b c Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
  4. ↑ Elżbieta Korczyńska, Borys Paszkiewicz, Mennictwo XIX i XX w., Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Krakowie, 1989, s. 365.
  5. ↑ a b Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13.
  6. ↑ a b Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  7. ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88–99.
  8. ↑ Tadeusz Iger, Katalog trojaków polskich, wyd. pierwsze, Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2008, s. 287–289.
  9. ↑ a b Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  10. ↑ 1837 – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  11. ↑ a b 1837 – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  12. ↑ a b 1839 – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  13. ↑ a b c 1840 – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  14. ↑ 3 grosze 1840 – e/a – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-07].
  15. ↑ 1840 – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  16. ↑ 3 grosze 1840 – c/a – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  17. ↑ 3 grosze 1840 – d/a – Królestwo Polskie 1835–1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  18. ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 864.
  19. ↑ Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764–1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 234–244.