100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów

100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów – opublikowana w 1990 roku lista powieści kryminalnych uznanych za najlepsze w historii przez Stowarzyszenie Pisarzy Literatury Kryminalnej (ang. Crime Writers’ Association, CWA). Pięć lat później Mystery Writers of America (MWA) opublikowało podobną listę. Obie listy w znacznym stopniu się pokrywają.

100 najlepszych powieści kryminalnych według CWA

Nr Tytuł oryginalny Polski tytuł Autor Rok
1 The Daughter of Time Córka czasu Tey, JosephineJosephine Tey 1951
2 The Big Sleep Głęboki sen Chandler, RaymondRaymond Chandler 1939
3 The Spy Who Came In From the Cold Ze śmiertelnego zimna Carré, JohnJohn Carré 1963
4 Gaudy Night (brak wydania polskiego) Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1935
5 The Murder of Roger Ackroyd Zabójstwo Rogera Ackroyda Christie, AgathaAgatha Christie 1926
6 Rebecca Rebeka Maurier, DaphneDaphne Maurier 1938
7 Farewell My Lovely Żegnaj, laleczko Chandler, RaymondRaymond Chandler 1940
8 The Moonstone Kamień Księżycowy Collins, WilkieWilkie Collins 1868
9 The IPCRESS File Towarzystwo prania mózgu Deighton, LenLen Deighton 1962
10 The Maltese Falcon Sokół maltański Hammett, DashiellDashiell Hammett 1930
11 The Franchise Affair Zaginęła Betty Kane Tey, JosephineJosephine Tey 1948
12 Last Seen Wearing... (brak wydania polskiego) Waugh, HillaryHillary Waugh 1952
13 Il nome della rosa Imię róży Eco, UmbertoUmberto Eco 1980
14 Rogue Male (brak wydania polskiego) Household, GeoffreyGeoffrey Household 1939
15 The Long Goodbye Długie pożegnanie Chandler, RaymondRaymond Chandler 1953
16 Malice Aforethought Z premedytacją Iles, FrancisFrancis Iles 1931
17 The Day of the Jackal Dzień Szakala Forsyth, FrederickFrederick Forsyth 1971
18 The Nine Tailors (brak wydania polskiego) Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1934
19 Wielka Brytania Ten Little Niggers
Stany Zjednoczone Ten Little Indians
And Then There Were None 		I nie było już nikogo Christie, AgathaAgatha Christie 1939
20 The Thirty-Nine Steps 39 schodów Buchan, JohnJohn Buchan 1915
21 The Collected Sherlock Holmes Short Stories Sherlock Holmes (opowiadania) Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle 1892–1927
22 Murder Must Advertise Zbrodnia wymaga reklamy Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1933
23 Tales of Mystery & Imagination (opowiadania) Poe, Edgar AllanEdgar Allan Poe 1852
24 Wielka Brytania The Mask of Dimitrios
Stany Zjednoczone A Coffin for Dimitrios 		Maska Dimitriosa Ambler, EricEric Ambler 1939
25 The Moving Toyshop (brak wydania polskiego) Crispin, EdmundEdmund Crispin 1946
26 The Tiger in the Smoke (brak wydania polskiego) Allingham, MargeryMargery Allingham 1952
27 The False Inspector Dew (brak wydania polskiego) Lovesey, PeterPeter Lovesey 1982
28 The Woman in White Kobieta w bieli Collins, WilkieWilkie Collins 1860
29 A Dark-Adapted Eye Skazana na pamięć Rendell, RuthRuth Rendell 1986
30 The Postman Always Rings Twice Listonosz zawsze dzwoni dwa razy Cain, James M.James M. Cain 1934
31 The Glass Key Szklany klucz Hammett, DashiellDashiell Hammett 1931
32 The Hound of the Baskervilles Pies Baskerville’ów Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle 1901–1902
33 Tinker, Tailor, Soldier, Spy Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg Carré, JohnJohn Carré 1974
34 Trent's Last Case Ostatnia sprawa Trenta Bentley, E.C.E.C. Bentley 1913
35 From Russia, with Love Pozdrowienia z Rosji Fleming, IanIan Fleming 1957
36 Cop Hater (brak wydania polskiego) Hunter, EvanEvan Hunter 1956
37 The Dead of Jericho Śmierć w Jericho Dexter, ColinColin Dexter 1981
38 Strangers on a Train Znajomi z pociągu Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith 1950
39 A Judgement in Stone Kamienny wyrok Rendell, RuthRuth Rendell 1977
40 Wielka Brytania The Hollow Man
Stany Zjednoczone The Three Coffins 		(brak wydania polskiego) Carr, John DicksonJohn Dickson Carr 1935
41 The Poisoned Chocolates Case Zatrute czekoladki Berkeley, AnthonyAnthony Berkeley 1929
42 A Morbid Taste for Bones Tajemnica świętych relikwii Pargeter, EdithEdith Pargeter 1977
43 The Leper of Saint Giles Trędowaty od św. Egidiusza Pargeter, EdithEdith Pargeter 1981
44 A Kiss Before Dying Pocałunek przed śmiercią Levin, IraIra Levin 1953
45 The Talented Mr. Ripley Utalentowany pan Ripley Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith 1955
46 Brighton Rock W Brighton Greene, GrahamGraham Greene 1938
47 The Lady in the Lake Tajemnica jeziora Chandler, RaymondRaymond Chandler 1943
48 Presumed Innocent Uznany za niewinnego Turow, ScottScott Turow 1987
49 A Demon in My View Demon w mojej wyobraźni Rendell, RuthRuth Rendell 1976
50 The Devil in Velvet Diabeł w aksamitach Carr, John DicksonJohn Dickson Carr 1951
51 A Fatal Inversion (brak wydania polskiego) Rendell, RuthRuth Rendell 1987
52 Wielka Brytania The Journeying Boy
Stany Zjednoczone The Case of the Journeying Boy 		(brak wydania polskiego) Innes, MichaelMichael Innes 1949
53 A Taste for Death Przedsmak śmierci James, P.D.P.D. James 1986
54 The Eagle Has Landed Orzeł wylądował Higgins, JackJack Higgins 1975
55 My Brother Michael (brak wydania polskiego) Stewart, MaryMary Stewart 1960
56 Bertie and the Tin Man (brak wydania polskiego) Lovesey, PeterPeter Lovesey 1987
57 Penny Black (brak wydania polskiego) Moody, SusanSusan Moody 1984
58 Game, Set & Match
(Berlin Game, Mexico Set, London Match) 		Gem w Berlinie, Set w Meksyku, Mecz w Londynie Deighton, LenLen Deighton 1984–1986
59 The Danger Zagrożenie Francis, DickDick Francis 1983
60 Devices and Desires Intrygi i żądze James, P.D.P.D. James 1989
61 Wielka Brytania Under World
Stany Zjednoczone Underworld 		(brak wydania polskiego) Hill, ReginaldReginald Hill 1988
62 Nine Coaches Waiting Tajemnica zamku Valmy Stewart, MaryMary Stewart 1958
63 A Running Duck (brak wydania polskiego) Gosling, PaulaPaula Gosling 1978
64 Smallbone Deceased (brak wydania polskiego) Gilbert, MichaelMichael Gilbert 1950
65 The Rose of Tibet (brak wydania polskiego) Davidson, LionelLionel Davidson 1962
66 Innocent Blood Niewinna krew James, P.D.P.D. James 1980
67 Strong Poison Zjadliwa trucizna Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1930
68 Hamlet, Revenge! (brak wydania polskiego) Innes, MichaelMichael Innes 1937
69 A Thief of Time (brak wydania polskiego) Hillerman, TonyTony Hillerman 1989
70 A Bullet in the Ballet (brak wydania polskiego) Brahms &
S.J. Simon, CarylCaryl Brahms &
S.J. Simon 		1937
71 Deadheads Ścięte głowy Hill, ReginaldReginald Hill 1983
72 The Third Man Trzeci człowiek Greene, GrahamGraham Greene 1950
73 The Labyrinth Makers (brak wydania polskiego) Price, AnthonyAnthony Price 1974
74 Wielka Brytania The Berlin Memorandum
Stany Zjednoczone The Quiller Memorandum 		(brak wydania polskiego) Smith, Trevor DudleyTrevor Dudley Smith 1965
75 Beast in View Taka jak ona Millar, MargaretMargaret Millar 1955
76 The Shortest Way to Hades (brak wydania polskiego) Caudwell, SarahSarah Caudwell 1984
77 Running Blind Na oślep Bagley, DesmondDesmond Bagley 1970
78 Twice Shy (brak wydania polskiego) Francis, DickDick Francis 1981
79 The Manchurian Candidate Kandydat Condon, RichardRichard Condon 1959
80 Wielka Brytania Killings at Badger’s Drift
Stany Zjednoczone The Killings at Badger's Drift 		Zabójstwa w Badger's Drift Graham, CarolineCaroline Graham 1987
81 The Beast Must Die Niech bestia zdycha Day-Lewis, CecilCecil Day-Lewis (pseud. Nicholas Blake) 1963
82 Gorky Park Park Gorkiego Smith, Martin CruzMartin Cruz Smith 1981
83 Death Comes as the End Zakończeniem jest śmierć Christie, AgathaAgatha Christie 1945
84 Green for Danger (brak wydania polskiego) Brand, ChristiannaChristianna Brand 1945
85 Tragedy at Law (brak wydania polskiego) Hare, CyrilCyril Hare 1942
86 The Collector Kolekcjoner Fowles, JohnJohn Fowles 1963
87 Wielka Brytania Gideon’s Day
Stany Zjednoczone Gideon of Scotland Yard 		(brak wydania polskiego) Marric, J.J.J.J. Marric 1955
88 The Sun Chemist (brak wydania polskiego) Davidson, LionelLionel Davidson 1976
89 The Guns of Navarone Działa Nawarony MacLean, AlistairAlistair MacLean 1957
90 The Colour of Murder (brak wydania polskiego) Symons, JulianJulian Symons 1957
91 Greenmantle (brak wydania polskiego) Buchan, JohnJohn Buchan 1916
92 The Riddle of the Sands Zagadka piaszczystych ławic Childers, ErskineErskine Childers 1903
93 Wobble to Death (brak wydania polskiego) Lovesey, PeterPeter Lovesey 1970
94 Red Harvest Krwawe żniwo Hammett, DashiellDashiell Hammett 1929
95 The Key to Rebecca Klucz do Rebeki Follett, KenKen Follett 1980
96 Sadie When She Died (brak wydania polskiego) Hunter, EvanEvan Hunter 1972
97 The Murder of the Maharajah (brak wydania polskiego) Keating, H.R.F.H.R.F. Keating 1980
98 What Bloody Man Is That? (brak wydania polskiego) Brett, SimonSimon Brett 1987
99 Shooting Script (brak wydania polskiego) Lyall, GavinGavin Lyall 1966
100 The Four Just Men Zemsta Sprawiedliwych Wallace, EdgarEdgar Wallace 1906

100 najlepszych powieści kryminalnych według MWA

Nr Tytuł oryginalny Polski tytuł Autor Rok CWA Ranga
1 The Complete Sherlock Holmes Sherlock Holmes (opowiadania i 4 powieści) Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle 1887–1927 T N 21, 32
2 The Maltese Falcon Sokół maltański Hammett, DashiellDashiell Hammett 1930 T 10
3 Tales of Mystery & Imagination (opowiadania) Poe, Edgar AllanEdgar Allan Poe 1852 T 23
4 The Daughter of Time Córka czasu Tey, JosephineJosephine Tey 1951 T 1
5 Presumed Innocent Uznany za niewinnego Turow, ScottScott Turow 1987 T 48
6 The Spy Who Came In From the Cold Ze śmiertelnego zimna Carré, JohnJohn Carré 1963 T 3
7 The Moonstone Kamień Księżycowy Collins, WilkieWilkie Collins 1868 T 8
8 The Big Sleep Głęboki sen Chandler, RaymondRaymond Chandler 1939 T 2
9 Rebecca Rebeka Maurier, DaphneDaphne Maurier 1938 T 6
10 Wielka Brytania Ten Little Niggers
Stany Zjednoczone Ten Little Indians
And Then There Were None 		I nie było już nikogo Christie, AgathaAgatha Christie 1939 T 19
11 Anatomy of a Murder (brak wydania polskiego) Traver, RobertRobert Traver 1958 N
12 The Murder of Roger Ackroyd Zabójstwo Rogera Ackroyda Christie, AgathaAgatha Christie 1926 T 5
13 The Long Goodbye Długie pożegnanie Chandler, RaymondRaymond Chandler 1953 T 15
14 The Postman Always Rings Twice Listonosz zawsze dzwoni dwa razy Cain, James M.James M. Cain 1934 T 30
15 The Godfather Ojciec chrzestny Puzo, MarioMario Puzo 1969 N
16 The Silence of the Lambs Milczenie owiec Harris, ThomasThomas Harris 1988 N
17 Wielka Brytania The Mask of Dimitrios
Stany Zjednoczone A Coffin for Dimitrios 		Maska Dimitriosa Ambler, EricEric Ambler 1939 T 24
18 Gaudy Night (brak wydania polskiego) Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1935 T 4
19 Witness for the Prosecution Świadek oskarżenia (sztuka teatralna) Christie, AgathaAgatha Christie 1948 N
20 The Day of the Jackal Dzień Szakala Forsyth, FrederickFrederick Forsyth 1971 T 17
21 Farewell My Lovely Żegnaj, laleczko Chandler, RaymondRaymond Chandler 1940 T 7
22 The Thirty-Nine Steps 39 schodów Buchan, JohnJohn Buchan 1915 T 20
23 Il nome della rosa Imię róży Eco, UmbertoUmberto Eco 1980 T 13
24 Преступление и наказание Zbrodnia i kara Dostojewski, FiodorFiodor Dostojewski 1866 N
25 Wielka Brytania Storm Island
Eye of the Needle 		Igła Follett, KenKen Follett 1978 N
26 Rumpole of the Bailey Rumpole z Old Bailey Mortimer, JohnJohn Mortimer 1978 N
27 Red Dragon Czerwony smok Harris, ThomasThomas Harris 1981 N
28 The Nine Tailors (brak wydania polskiego) Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1934 T 18
29 Fletch Fletch Mcdonald, GregoryGregory Mcdonald 1974 N
30 Tinker, Tailor, Soldier, Spy Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg Carré, JohnJohn Carré 1974 T 33
31 The Thin Man Papierowy człowiek Hammett, DashiellDashiell Hammett 1934 N
32 The Woman in White Kobieta w bieli Collins, WilkieWilkie Collins 1860 T 28
33 Trent's Last Case Ostatnia sprawa Trenta Bentley, E.C.E.C. Bentley 1913 T 34
34 Double Indemnity Podwójne odszkodowanie Cain, James M.James M. Cain 1943 N
35 Gorky Park Park Gorkiego Smith, Martin CruzMartin Cruz Smith 1981 T 82
36 Strong Poison Zjadliwa trucizna Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1930 T 67
37 Dance Hall of the Dead Tam, gdzie tańczą umarli Hillerman, TonyTony Hillerman 1973 N
38 The Hot Rock (brak wydania polskiego) Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake 1970 N
39 Red Harvest Krwawe żniwo Hammett, DashiellDashiell Hammett 1929 T 94
40 The Circular Staircase Kręcone schody Rinehart, MaryMary Rinehart 1908 N
41 Murder on the Orient Express Morderstwo w Orient Expressie Christie, AgathaAgatha Christie 1934 N
42 The Firm Firma Grisham, JohnJohn Grisham 1991 N
43 The IPCRESS File Towarzystwo prania mózgu Deighton, LenLen Deighton 1962 T 9
44 Laura Laura Caspary, VeraVera Caspary 1942 N
45 I, the Jury Ja jestem sądem Spillane, MickeyMickey Spillane 1947 N
46 Den skrattande polisen Śmiejący się policjant Sjöwall i WahlööSjöwall i Wahlöö 1968 N
47 Bank Shot (brak wydania polskiego) Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake 1972 N
48 The Third Man Trzeci człowiek Greene, GrahamGraham Greene 1950 T 72
49 The Killer Inside Me Morderca we mnie Thompson, JimJim Thompson 1952 N
50 Where Are the Children? (brak wydania polskiego) Higgins Clark, MaryMary Higgins Clark 1975 N
51 „A” is for Alibi A jak alibi Grafton, SueSue Grafton 1982 N
52 The First Deadly Sin Pierwszy grzech główny Sanders, LawrenceLawrence Sanders 1973 N
53 A Thief of Time (brak wydania polskiego) Hillerman, TonyTony Hillerman 1989 T 69
54 In Cold Blood Z zimną krwią Capote, TrumanTruman Capote 1966 N
55 Rogue Male (brak wydania polskiego) Household, GeoffreyGeoffrey Household 1939 T 14
56 Murder Must Advertise Zbrodnia wymaga reklamy Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1933 T 22
57 The Innocence of Father Brown Niewinność ojca Browna Chesterton, G.K.G.K. Chesterton 1911 N
58 Smiley’s People Ludzie Smileya Carré, JohnJohn Carré 1979 N
59 The Lady in the Lake Tajemnica jeziora Chandler, RaymondRaymond Chandler 1943 T 47
60 To Kill a Mockingbird Zabić drozda Lee, HarperHarper Lee 1960 N
61 Our Man in Havana Nasz człowiek w Hawanie Greene, GrahamGraham Greene 1958 N
62 The Mystery of Edwin Drood Tajemnica Edwina Drooda Dickens, CharlesCharles Dickens 1870 N
63 Wobble to Death (brak wydania polskiego) Lovesey, PeterPeter Lovesey 1970 T 93
64 Ashenden Ashenden, czyli brytyjski agent Maugham, William SomersetWilliam Somerset Maugham 1928 N
65 The Seven Per-Cent Solution (brak wydania polskiego) Meyer, NicholasNicholas Meyer 1974 N
66 The Doorbell Rang (brak wydania polskiego) Stout, RexRex Stout 1965 N
67 Stick Stick Leonard, ElmoreElmore Leonard 1983 N
68 The Little Drummer Girl Mała doboszka Carré, JohnJohn Carré 1983 N
69 Brighton Rock W Brighton Greene, GrahamGraham Greene 1938 T 46
70 Dracula Drakula Stoker, BramBram Stoker 1897 N
71 The Talented Mr. Ripley Utalentowany pan Ripley Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith 1955 T 45
72 The Moving Toyshop (brak wydania polskiego) Crispin, EdmundEdmund Crispin 1946 T 25
73 A Time to Kill Czas zabijania Grisham, JohnJohn Grisham 1989 N
74 Last Seen Wearing... (brak wydania polskiego) Waugh, HillaryHillary Waugh 1952 T 12
75 Little Caesar (brak wydania polskiego) Burnett, W.R.W.R. Burnett 1929 N
76 The Friends of Eddie Coyle (brak wydania polskiego) Higgins, George V.George V. Higgins 1972 N
77 Clouds of Witness Zastępy świadków Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers 1927 N
78 From Russia, with Love Pozdrowienia z Rosji Fleming, IanIan Fleming 1957 T 35
79 Beast in View Taka jak ona Millar, MargaretMargaret Millar 1955 T 75
80 Smallbone Deceased (brak wydania polskiego) Gilbert, MichaelMichael Gilbert 1950 T 64
81 The Franchise Affair Zaginęła Betty Kane Tey, JosephineJosephine Tey 1948 T 11
82 Crocodile on the Sandbank (brak wydania polskiego) Peters, ElizabethElizabeth Peters 1975 N
83 Shroud for a Nightingale Całun dla pielęgniarki James, P.D.P.D. James 1971 N
84 The Hunt for Red October Polowanie na Czerwony Październik Clancy, TomTom Clancy 1984 N
85 Chinaman's Chance (brak wydania polskiego) Thomas, RossRoss Thomas 1978 N
86 The Secret Agent Tajny agent Conrad, JosephJoseph Conrad 1907 N
87 The Dreadful Lemon Sky (brak wydania polskiego) MacDonald, John D.John D. MacDonald 1975 N
88 The Glass Key Szklany klucz Hammett, DashiellDashiell Hammett 1931 T 31
89 A Judgement in Stone Kamienny wyrok Rendell, RuthRuth Rendell 1977 T 39
90 Brat Farrar Bartłomiej Farrar Tey, JosephineJosephine Tey 1950 N
91 The Chill Chłód Macdonald, RossRoss Macdonald 1963 N
92 Devil in a Blue Dress Śmierć w błękitnej sukience Mosley, WalterWalter Mosley 1990 N
93 The Choirboys (brak wydania polskiego) Wambaugh, JosephJoseph Wambaugh 1975 N
94 God Save the Mark (brak wydania polskiego) Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake 1967 N
95 Home Sweet Homicide Róże pani Cherington Rice, CraigCraig Rice 1944 N
96 Wielka Brytania The Hollow Man
Stany Zjednoczone The Three Coffins 		(brak wydania polskiego) Carr, John DicksonJohn Dickson Carr 1935 T 40
97 Wielka Brytania Prizzi’s Honour
Stany Zjednoczone Prizzi's Honor 		Honor Prizzich Condon, RichardRichard Condon 1982 N
98 The Steam Pig (brak wydania polskiego) McClure, JamesJames McClure 1974 N
99 Time and Again (brak wydania polskiego) Finney, JackJack Finney 1970 N
100 A Morbid Taste for Bones Tajemnica świętych relikwii Pargeter, EdithEdith Pargeter 1977 T 42
Rosemary’s Baby Dziecko Rosemary Ira Levin 1967 N

Zobacz też

  • Złoty Sztylet – le Carré, Ambler, Lovesey, Rendell (Vine), Dexter, Francis, Hill, Gosling, Davidson, Price, Smith, Symons, Keating ; Meyer, Ross Macdonald, McClure
  • Nagroda Anthony
    • Nagroda „Best novel” – Lovesey, Hillerman, Caudwell ; Harris, Grafton
    • Nagroda „Special” – Christie, du Maurier, Rendell (Vine), Gilbert, Hillerman ; Westlake, Mertz (Elizabeth Peters)
  • Nagroda Martin Becka – le Carré, Rendell (Vine), Forsyth, Cox (Iles), Price, Deighton, Turow, Symons ; Leonard, Thomas
  • Nagroda im. Palle Rosenkrantza – le Carré, Rendell (Vine), Dexter, James, Hill
  • Nagroda Rivertona – McBain, Rendell (Vine), James ; Sjöwall
  • Nagroda Pulitzera – Lee
  • Nagroda Prometeusza – Levin

Bibliografia

  • The Crown Crime Companion. The Top 100 Mystery Novels of All Time Selected by the Mystery Writers of America, Otto Penzler i Mickey Friedman (New York, 1995) (ISBN 0-517-88115-2).