Światowa Agencja Antydopingowa (ang. The World Anti-Doping Agency, WADA, fr. Agence mondiale antidopage, AMA) – niezależna fundacja prawa szwajcarskiego utworzona pod przewodnictwem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl) 10 listopada 1999 roku w Lozannie, w Szwajcarii. Jej celem jest koordynacja walki przeciwko używaniu niedozwolonych środków chemicznych w sporcie. W 2001 roku organizacja przeniosła swoją główną siedzibę do Montrealu, w Kanadzie. 1 stycznia 2020 roku stanowisko prezydenta objął Witold Bańka, minister sportu i turystyki w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego[1].
Agencja pracuje na rzecz poszczególnych federacji sportowych w zakresie edukacji i badań nad wdrożeniem procedur testów antydopingowych. Publikuje również listę zakazanych substancji i metod, których stosowanie jest zabronione we współzawodnictwie sportowym (Lista substancji i metod zabronionych).
Historia
Istnienie i działalność agencji początkowo wzbudzało liczne kontrowersje i opór niektórych środowisk. Głównym argumentem jej przeciwników był fakt, że agencja jest fundacją prywatną – podmiotem powstałym na podstawie prywatnego prawa szwajcarskiego. Szczególnie kłopotliwe okazały się relacje między WADA a rządami państw. Obawiano się, że prywatna organizacja zacznie wymuszać na państwach pewne rozwiązania legislacyjne.
W związku z tymi wątpliwościami pierwsze lata istnienia WADA poświęcono na usankcjonowanie działania agencji i wzmocnienie jej pozycji na arenie międzynarodowej. Chociaż początkowo była finansowana przez MKOL, obecnie jedynie połowę swojego budżetu czerpie z tego źródła, podczas gdy pozostała część pochodzi ze światowych organizacji rządowych. Bardzo ważne w tym kontekście było uznanie kompetencji WADA przez Komitet Ministrów Rady Europy w 2002 roku. 5 marca 2003 roku w Kopenhadze z inicjatywy agencji na Światowej Konferencji Antydopingowej przyjęto Światowy Kodeks Antydopingowy.
Przyjęcie tego kodeksu przez komitety olimpijskie państw było warunkiem dopuszczenia ich do igrzysk olimpijskich w Atenach. Po raz pierwszy w historii ujednolicono politykę antydopingową wszystkich krajów we wszystkich dziedzinach sportowych.
Polska miała czas na przyjęcie kodeksu do igrzysk olimpijskich w Turynie (luty 2006). Jako że adresatem kodeksu nie mogą być rządy, wprowadzany on jest za pośrednictwem międzynarodowych federacji sportowych, które nakładają stosowne obowiązki na krajowe związki sportowe.
W dniach 5–7 listopada 2019 r. odbyła się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach 5. Światowa Konferencja Antydopingowa. Podczas Konferencji zatwierdzone zostały zmiany w dokumentach WADA, w tym Światowym Kodeksie Antydopingowym. Konferencję otworzył Prezydent RP Andrzej Duda. Z okazji Konferencji Poczta Polska wyemitowała okolicznościową kartkę pocztową[2].
Przedstawiciele Polski
5 kwietnia 2017 r. na członka komitetu wykonawczego agencji wybrany został minister sportu i turystyki Witold Bańka[3]. 14 maja 2019 wybrano go na stanowisko Prezydenta organizacji (z kadencją od 1 stycznia 2020)[1]. W latach 2010–2011 w Zarządzie WADA zasiadał ówczesny minister sportu i turystyki Adam Giersz[4].
Organizacja
Zgodnie ze statutem[5], Światowa Agencja Antydopingowa posiada dwa organy decyzyjne, Komitet Wykonawczy oraz Zarząd.
Komitet wykonawczy Światowej Agencji Antydopingowej[6]
Komitet wykonawczy WADA składa się z 12 osób, z których część wybierana jest spośród członków zarządu WADA. Prezydent i wiceprezydent WADA są członkami zarówno komitetu wykonawczego, jak i zarządu agencji. Pozostałych 10 członków wybieranych jest przez zarząd agencji. Komitet wykonawczy podejmuje decyzje zwykłą większością głosów, a w przypadku remisu prezydent ma głos rozstrzygający. Głosowania komitetu mogą również być podejmowane drogą korespondencyjną (pocztą tradycyjną, faxem lub e-mailem) w przypadku gdy głosowanie to nie może być przeprowadzone podczas posiedzenia.
Komitet wykonawczy odpowiedzialny jest za podejmowanie decyzji w sprawach bieżących, związanych z funkcjonowaniem agencji, zatwierdzaniem dokumentów technicznych dotyczących akredytowanych przez WADA laboratoriów oraz narodowych organizacji antydopingowych (NADO), a także zatwierdza listę substancji i metod zabronionych. W pozostałych kwestiach komitet formułuje zalecenia dla zarządu.
Ponadto w posiedzeniach komitetu wykonawczego uczestniczą szefowie komitetów roboczych agencji:
Zarząd Światowej Agencji Antydopingowej[7]
Zarząd agencji składa się z 38 osób, 18 reprezentantów ruchu sportowego i środowiska zawodników oraz 18 przedstawicieli rządów. Dodatkowo w spotkaniach uczestniczy prezydent (do 2020 r. reprezentant ruchu sportowego) oraz wiceprezydent (do 2020 r. reprezentantka władz publicznych). Zarząd odpowiada za wszystkie, nieznajdujące się w kompetencji komitetu wykonawczego, kwestie z funkcjonowaniem Światowej Agencji Antydopingowej. Wśród kompetencji Zarządu znajduje się przyjmowanie standardów międzynarodowych (z wyjątkiem listy substancji i metod zabronionych) np. międzynarodowego standardu dla laboratoriów, uchwalanie budżetu, przyjmowanie zmian w Światowym Kodeksie Antydopingowym oraz wybór prezydenta i wiceprezydenta agencji.
Przypisy
Linki zewnętrzne
