Śmierć pułkownika – wiersz Adama Mickiewicza poświęcony Emilii Plater[1], bohaterce powstania listopadowego[2]. Utwór jest zbudowany z pięciu zwrotek. Trzy z nich mają po osiem wersów, czwarta ma ich siedem, a ostatnia tylko pięć. Rymy układają się w schemat krzyżowy. Wiersz jest napisany dziesięciozgłoskowcem o rytmie anapestycznym (ssSssSssSs). Dopiero w ostatniej zwrotce poeta odkrywa, że umierający pułkownik to kobieta.
Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś? – Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców – Emilija Plater!