Svarthyll

Svarthyll
Nomenklatur
Sambucus nigra
L., 1753
Populærnavn
svarthyll
Klassifikasjon
RikePlanter
DivisjonDekkfrøete planter
KlasseTofrøbladete planter
OrdenKardeborreordenen
FamilieMoskusurtfamilien
SlektHylleslekta
Økologi
Habitat: mineralrik og fuktig jord i skogbryn og ved hus
Utbredelse:
     – naturlig utbredelse
✖ – isolert populasjon
▲ – naturalisert

Svarthyll (Sambucus nigra) er et lite, løvfellende tre eller en stor busk. Den har først grønn og flat bark, med grove porer. Senere blir den lysegrå, men fortsatt med korkporer. Gammel bark er grå og furete. Knoppene er fiolette. Bladene har ovale småblader med saktakket rand. Oversiden er mørkegrønn, mens undersiden er lysegrønn. Svarthyll blomstrer i juni/juli, og blomstene sitter samlet i flate halvskjermer. Blomstene er små og fløtehvite. Lukten er søt og krydret. Fruktene er stor steinfrukter («bær»).

Ikke-synlige trekk

Svarthyllen er hurtigvoksende. Den tåler skygge, frost, salt og en del vind. Rotnettet består av tykke, kun svakt forgrenede, vidt utbredte røtter. De gjenkjennes lett på lukten. Grenene har tykk, hvit marg, som på gamle grener svinner bort og etterlater et hulrom. Blader og bark inneholder bitterstoffer, men ikke i så høy konsentrasjon som hos den nært beslektede rødhyllen. Hele busken, bortsett fra blomstene og de modne fruktene, er derfor giftig.

Størrelse

6 × 5 m (50 × 40 cm/år).

Bruk

Hyllen gror best i frodig, eventuelt litt fuktig jord, men kan også dyrkes i kalkholdig sandjord. Den tåler beskjæring godt. Den egner seg både til den indre delen av skogbryn, og til lebeplantninger. Det er viktig at man planter riktig sort svarthyll, da de fleste selvsådde svarthyllplanter ikke er hardføre. De modne fruktene er ettertraktet blant fugler.

Hyll er en gammel legeplante. Avkok av blomstene skulle virke feberstillende og svettedrivende, og bærene hjelpe mot forkjølelse og influensa. Blomstene brukes til hyllblomstdrikk, og kan også spises, for eksempel dyppet i tynn deig, frityrstekt og drysset med sukker. Bærene brukes til saft og suppe. Bærene har høyt innhold av A- og C-vitamin.

I gamle dager het det seg at gudinnen Frøya bodde i hyllen, og luket man vekk hyllen ved huset sitt uten å plante en ny, var det fare for ulykke.

Deler av planten kan gi forgiftninger, slik som barken og de grønne fruktene. De modne fruktene er spiselige,[1] men det anbefales å varmebehandle saften av dem likevel.[2]

Referanser

  1. ^ Nielsen, Harald (1979). Giftplanter. [Oslo]: Cappelen. s. 128. ISBN 8202042259. 
  2. ^ Grindeland, John Magne: svarthyll i Store norske leksikon på snl.no. Hentet 13. september 2022.

Eksterne lenker

Read other articles:

Arung Jeram Sungai Ciberang

Wisata Arung Jeram Banten Logo Arung Jeram Sungai Ciberang Kp. Muhara, Desa Ciladaeun, Lebak Gedong, Kabupaten Lebak, Banten 42372, Google Maps Informasi Lokasi Desa Ciladaeun, Lebak Gedong, Kabupaten Lebak, Banten Negara  Indonesia Koordinat 6°36′13″S 106°24′34″E / 6.603551°S 106.409369°E / -6.603551; 106.409369Koordinat: 6°36′13″S 106°24′34″E / 6.603551°S 106.409369°E / -6.603551; 106.409369 Pengelola Banten Rafti...

 

Kallixeinos

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2022. Kallixeinos (Yunani: Καλλίξεινος) merupakan seorang politisi Athena yang hidup pada sekitar tahun 400 SM, di zaman Socrates. Setelah Pertempuran Arginusai, Kallixeinos berpendapat bahwa para jenderal yang gagal menyelamatkan korban kapal...

 

Kingdom of Hanover

19th-century state of the German Confederation Kingdom of HanoverKönigreich Hannover (German)1814–1866 Top: Flag (1814–1837);Royal standard (1837-1866)Bottom: Flag (1837-1866) Coat of arms Motto: Suscipere et FinireSupport and FinishAnthem: Heil dir, HannoverHail to you, HanoverThe Kingdom of Hanover in 1815StatusState of the German Confederation, in personal union with the United Kingdom of Great Britain and Ireland (1814–1837)CapitalHanoverCommon languagesGermanWe...

John Webb Singer

English industrialist (1819–1904) J W Singer John Webb Singer (23 February 1819 – 6 May 1904) was an English businessman who created a substantial art foundry in Frome, Somerset, known for its statuary and ecclesiastical products. He had assembled immense collections of antique jewellery, rings, wine glasses, snuffboxes, stamps. He took a prominent part in both local and national politics, serving on the Local Board and its successor the Urban District Council, founding the Frome Art ...

 

Ísafjörður

Ísafjörðurlocalità Ísafjörður – Veduta LocalizzazioneStato Islanda RegioneVestfirðir ConteaNorður-Ísafjarðarsýsla ComuneÍsafjarðarbær TerritorioCoordinate66°05′N 23°09′W / 66.083333°N 23.15°W66.083333; -23.15 (Ísafjörður)Coordinate: 66°05′N 23°09′W / 66.083333°N 23.15°W66.083333; -23.15 (Ísafjörður) Altitudine0 m s.l.m. Superficie23,42 km² Abitanti2 736 (2020) Densità116,82 ab./km² Altre in...

 

尤睦佳·泽登巴尔

尤睦佳·泽登巴尔Юмжаагийн Цэдэнбал1970年代时的尤睦佳·泽登巴尔蒙古人民革命党中央委员会总书记任期1958年11月22日—1984年8月24日前任达希·丹巴（第一书记）继任姜巴·巴特蒙赫任期1940年4月8日—1954年4月4日前任达希·丹巴（第一书记）继任达希·丹巴（第一书记）蒙古人民共和國部長會議主席任期1952年1月26日—1974年6月11日前任霍尔洛·乔巴山继任姜巴·巴特蒙赫�...

Werner von Blomberg

GeneralfeldmarschallWerner von BlombergWerner von Blomberg tahun 1934 Menteri PerangNazi JermanMasa jabatan21 Mei 1935 – 27 Januari 1938PendahuluDia sendiri, sebagai Menteri pertahananPenggantiWilhelm Keitel sebagai Petinggi OKWMenteri PertahananNazi JermanMasa jabatan28 Januari 1933 – 21 Mei 1935PendahuluKurt von SchleicherPenggantiDia sendiri, sebagai Menteri perangPetinggi opsir pasukan ke-5Republik WeimarMasa jabatan27 Januari 1927 – 30 September 1929Penda...

 

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

 

بطولة الأمم الرئيسية 1934

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) بطولة الأمم الرئيسية 1934 تفاصيل الموسم بطولة الأمم الست  النسخة 47  التاريخ بداية:20 يناير 1934  نهاية:...

Wang Huning

Chinese political theorist and politician (born 1955) In this Chinese name, the family name is Wang (王). Wang Huning王沪宁10th Chairman of the Chinese People's Political Consultative ConferenceIncumbentAssumed office 10 March 2023Vice Chairpersons See list Shi Taifeng Hu Chunhua Shen Yueyue Wang Yong Zhou Qiang Pagbalha Geleg Namgyai Edmund Ho Leung Chun-ying Bagatur Su Hui Shao Hong Gao Yunlong Chen Wu Mu Hong Xian Hui Wang Dongfeng Jiang Xinzhi Jiang Zuojun He Baoxiang Wang Guangqi...

 

Africa

Continent For other uses, see Africa (disambiguation). AfricaShow national bordersHide national bordersArea30,370,000 km2 (11,730,000 sq mi)  (2nd)Population1,393,676,444[1][2] (2021; 2nd)Population density46.1/km2 (119.4/sq mi) (2021)GDP (PPP)$8.05 trillion (2022 est; 4th)[3]GDP (nominal)$2.96 trillion (2022 est; 5th)[4]GDP per capita$2,180 (Nominal; 2022 est; 6th)[5]ReligionsChristianity (49%)Islam (42%)Traditional f...

 

Ramon Rodrigues De Mesquita

Ramon Informasi pribadiNama lengkap Ramon Rodrigues De MesquitaTanggal lahir 15 Juni 1988 (umur 36)Tempat lahir Sobradinho, BrazilTinggi 1,89 m (6 ft 2+1⁄2 in)[1]Posisi bermain BekInformasi klubKlub saat ini Nongbua PitchayaNomor 5Karier junior0000–2006 BrasilienseKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2006 Sobradinho Clube de Regatas Guará Bandeirantes Clube Esportivo Guará São José 2009 Legião Capital Clube de Futebol 2010 Brasília 2013 Joinville 1 (0...

Sångare

För den taxonomiska gruppen med fåglar, se sångare (fåglar). För andra betydelser, se sång (olika betydelser). Édith Piaf sjunger vid en mikrofon (1962). En sångare, sångerska eller vokalist är en person som sjunger, det vill säga använder sin röst för att åstadkomma musik, med hjälp av tonalitet och rytm. Ofta förstärker sångare vanligt tal när de sjunger, men sång kan även framföras utan ord, så kallad vokalis. Begreppet sångare används oftast om personer...

 

جاكسون (كنتاكي)

  لمعانٍ أخرى، طالع جاكسون (توضيح). جاكسون     الإحداثيات 37°33′11″N 83°23′18″W / 37.5531°N 83.3883°W / 37.5531; -83.3883   [1] تاريخ التأسيس 1839  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى مقاطعة بريتهيت  عاصمة لـ مقاطعة بريتهيت  خصائص...

 

Dan Ingalls

American computer scientist Dan IngallsBornDaniel Henry Holmes Ingalls Jr.1944 (age 79–80)Washington, D.C.[3]CitizenshipUnited StatesEducationHarvard University (B.A.)Stanford University (M.S.)Known forBit blitPop-up menusSmalltalkobject-oriented programmingFabrik visual programming languageLively KernelAwardsACM Grace Murray Hopper Award (1984)ACM Software Systems Award (1987) Dr. Dobbs Excellence in Programming Award (2002) Computer History Museum Fellow (2022)[1...

إينوسنت الأول

إينوسنت الأول معلومات شخصية الميلاد قيمة مجهولةألبانو لاتسيالي الوفاة مارس 13, 0417روما الديانة الكنيسة الرومانية الكاثوليكية الأب أناستاسيوس الأول  مناصب بابا الفاتيكان[1] (40 )   في المنصب402  – 12 مارس 417  أناستاسيوس الأول  زوسيموس  الحياة العملية المهنة...

 

Virgil Solis

Pour les articles homonymes, voir Solis. Virgil SolisPortrait de Virgil Solis, Gravure de Balthasar Jenichen, 1562.Naissance 1514?Décès 1er août 1562NurembergPériode d'activité 1530-1562Activités Peintre, dessinateur, graveur sur cuivre, artiste graphique, enlumineur, graveur, illustrateur, artiste visuelLieu de travail NurembergPère Hans Solis (d)Enfants Nikolaus Solis (d)Endres Solis (d)Hans Solis (d)modifier - modifier le code - modifier Wikidata Virgil Solis, né en 1514 et mort l...

 

Museo de Chipre

Museo de Chipre Κυπριακό Μουσείο UbicaciónPaís  ChipreLocalidad NicosiaCoordenadas 35°10′18″N 33°21′19″E / 35.171666666667, 33.355277777778Tipo y coleccionesTipo públicoHistoria y gestiónCreación 1882Sitio web oficial[editar datos en Wikidata] El Museo de Chipre (en griego: Κυπριακό Μουσείο; también conocido como el Museo Arqueológico de Chipre) es el museo arqueológico más grande y antiguo en Chipre. El museo alb...

Alexander Dennis Enviro500 MMC

3-axle double-decker bus Motor vehicle Alexander Dennis Enviro500 MMCCitybus first generation Enviro500 MMC in 2022OverviewManufacturerAlexander DennisProduction2012–presentBody and chassisDoors2 or 3 doorsFloor typeLow floorChassisAlexander Dennis Enviro500 (a.k.a. Trident E500 Turbo)RelatedAlexander Dennis Enviro400 MMCAlexander Dennis Enviro500EVPowertrainEngineCummins ISLe/ISL/ISBe/L9Mercedes-Benz OM936Power output280hp/330hp/340hp/380hp (Cummins)349hp (Mercedes-Benz)Transmiss...

 

Gismondo, Re di Polonia

1727 opera by Leonardo Vinci Gismondo, Rè di PoloniaOpera by Leonardo VinciFrontispiece from the libretto of the 1727 Rome premiere of Gismondo, Rè di PoloniaLibrettistFrancesco BrianiLanguageItalianPremiere11 January 1727 (1727-01-11)Teatro delle Dame, Rome Gismondo, rè di Polonia ossia il vincitor generoso (Sigismund, King of Poland or the Generous Victor) is an opera (dramma per musica) whose libretto was written by Francesco Briani and with music composed by Leonardo Vi...