San Gallán-øya

San Gallán-øya
øy
Land  Peru
Kart
San Gallán-øya
13°50′20″S 76°27′01″W / 13.83888889°S 76.45027778°W / -13.83888889; -76.45027778
Kart som viser San Gallán-øya.
Kart som viser San Gallán-øya.
Kart som viser San Gallán-øya.
Wikimedia Commons: San Gallán Island

San Gallán-øya, på spansk også kjent som Isla Sangayán, er ei øy ved kysten av Peru, omtrent 5,2 km vest for Paracashalvøya. Administrativt høyrer øya til Paracas-distriktet i Pisco-provinsen, som ligg i Ica-departementet. Øya er verna ved lov som ein del av Paracas naturreservat, eit naturreservat som bevarer biologisk mangfald innanfor kyst- og marine økosystem i Peru.

Geografi

Sjøløvekoloni på øya
Vampyrflaggermus (Desmodus rotundus) fotografert på San Gallán

San Gallán dekkjer eit område på ca. 9,3 km² og ligg rundt 13° 50' sørleg breiddegrad og 76° 27' vestleg lengdegrad.[1] Øya har ei maksimal lengd på ca. 4,5 km og ei breidd på 3,85 km. Det høgaste punktet er fjellet La Viuda, 412 meter over havnivå. Nordvest for øya, omtrent 0,5 km unna, ligg små holmar kjent som Islas Mentiroso.

Øya har eit bratt terreng og eit tørt klima. Ho har ei uregelmessig femkanta form med fem nes som består av høge klippar. Klima, flora og fauna blir påverka av det kalde og næringsrike vatnet frå Perustraumen. På øya finst også ein vektig fyrstasjon for skipstrafikken langs kysten.

Geologisk opphav

San Gallán-øya er restar av ei gammal fjellkjede som oppstod i prekambrium (mellom 600 og 2000 millionar år sidan). Denne kjeda skal ha sokke mot slutten av tertiær- og starten av kvartærtida, og etterlét seg berre øyar og steinformasjonar mellom Paracashalvøya (Ica) og Illescas-halvøya i Piura-regionen. Desse formasjonane består av metamorfe bergartar frå tidleg paleozoikum.

Biologisk mangfald

San Gallán-øya har stor økologisk betydning og fungerer som eit biologisk reservat for sjøløver (Otaria flavescens). Ho er også eit viktig hekkeområde for sjøfuglar som den humboldtdukkpetrell (Pelecanoides garnotii) og humboldtpingvin (Spheniscus humboldti), artar som er endemiske for Perustraumen og er klassifiserte som nær truga høvesvis sårbar på den globale raudlista.

Andre fugleartar som kan observerast på øya inkluderer skarvmåse (Larus belcheri), taremåse (Larus dominicanus), guanoskarv (Phalacrocorax bougainvillii), humboldtsule (Sula variegata), humboldtpelikan (Pelecanus thagus), inkaterne (Larosterna inca) og raudfotskarv (Phalacrocorax gaimardi).

I tillegg kan ein observere sjøoteren (Lontra felina), og i grottene på øya finst ein liten bestand av vanlege vampyrflaggermus (Desmodus rotundus), som lever av blod frå sjøløver.

På dei høgare delane av øya kondenserer tåka og gir liv til sesongbasert vegetasjon, kjent som lomas-vegetasjon. Denne består mellom anna av artar som Tillandsia sp. og Nolana insularis.

Kjelder

  1. «INEI - 1.9 Principales islas con indicacion de su superficie, ubicacion geografica y politica.». 16. november 2011. Arkivert frå originalen 16. november 2011. Henta 28. desember 2024. 

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: San Gallán-øya