Jens Ferdinand Willumsen eller J.F. Willumsen (fødd 7. september 1863 i København, død 4. april 1958 i Cannes) var ein dansk kunstnar som hovudsakleg arbeidde som målar, men meistra dei fleste kunstartane og arbeida dessutan som bilethoggar, grafikar, keramikar, arkitekt og fotograf.
Han var ein av pionerane bak det moderne gjennombrotet i dansk biletkunst omkring 1900, men oppheldt seg store delar av livet utanfor Danmark. Kunsten hans vart prega av symbolismen. Etter kvart vart han eksponent for fleire av kunstretningane i tida si og stilen hans endra seg i ein meir ekspressiv retning.
Biografi
Willumsen studerte ved Det Kongelege Danske Kunstakademiet frå 1881 til 1885. Etter tre forgjeves forsøk på å bli innstilt til avgangsprøven på Kunstakademiet, studerte han som elev av Peder Severin Krøyer på Kunstnernes Frie Studieskoler i København, men fekk dei grunnleggjande impulsane sine i Paris 1888–1889 og 1890–1894, med besøk i Spania i 1889. Her møtte han den europeiske symbolismen hos blant andre Paul Gauguin, Odilon Redon. Frå den djerve realismen i bilete som Fransk vaskeri (1889) kom han alt i 1890 over i ein symbolistisk prega stilkunst med Montagnes russes (Nasjonalmuseet), og 1891 følgde det polykrome trerelieffet Den gylne gemsen. I 1891 var han med på å stifte Den Frie Udstilling og teikna utstillingsbygningen til kunstnarsamanslutninga i 1898.
Eit besøk i Noreg i 1892 resulterte i den mektige høgfjellsfantasien Jotunheimen med symbolske rammerelieff. I 1893 byrja han å modellere «det store relieffet», som likevel først vart utført i 1923–1928 i kostbare materiale, forskjelligfarga marmor, forgylt bronse osb.
I perioden 1897–1900 verka han vesentleg som keramikar, idet han var kunstnarisk leiar hos Bing & Grøndahl. Møtet med Alpane førte til ei rekkje akvarellar og oljebilete med drag mot det klassisk-monumentale (En bergbestigerske, 1904), likesom havet inspirerte han til hovudverk som Etter stormen (1905, (Nasjonalmuseet) og Sol og ungdom (1902–1910, Göteborg). Samstundes laga han dei tre dekorative felta Mor og datter i tre alderstrinn i (1904) og statuen av Viggo Hørup i Haven til Kongen i København (1906–1908). I 1910 byrja igjen eit uroleg reiseliv (Spania, Italia, Hellas, Tunisia), og under inntrykk av Goya og særleg El Greco (viss ungdomskunst han i 1927 utgav eit stort arbeid om) fekk kunsten hans ein høgspent ekspresjonistisk karakter i fargen, t.d. i Maleren mottar musikeren på parnasset (1923).
Frå 1930-åra stammar den sjølvrelaterte trilogien Tizian døende (1935–1938), dansebilete og ei rekkje Venezia-motiv. Willumsens omfattande grafiske produksjon viser liknande stiltrekk. Frå 1916 til han døydde budde han i Sør-Frankrike.
Verkt «Det Store Relief» er oppført i Kulturkanonen.
J.F. Willumsens museum
Willumsen tilbaud ein stor del av verka sine og kunstsamlinga si til staten og arbeidde frå 1930-talet med skiping av eit museum og i 1943 skjenkte han mange av sine eigne bilete til Danmark saman med ei samling av eldre kunst. I 1957, året før han døydde, opna J.F. Willumsens museum i Frederikssund.
Kjelder
Bakgrunnsstoff
