Dit artikel gaat over windenergie in Nederland. Voor windenergie in het algemeen, zie Windenergie.
In 2023 had Nederland een totale capaciteit van 6.812 MW aan wind op land.[1] De windturbines op zee hadden dat jaar een gezamenlijk vermogen van 4.740 MW,[2] waarmee de doelstelling voor dat jaar voor wind op zee van 4.500 MW is gehaald.[3]
Wat betreft opwekking werd in 2023 door middel van windturbines 20,7 TWh aan groene stroom door windturbines opgewekt, een toename van 2,8 TWh ten opzichte van het jaar ervoor.[4]
Geschiedenis
In 1990 stonden er in Nederland 323 windturbines opgesteld met een totaal vermogen van 50 MW. Het gemiddeld vermogen per geïnstalleerde windturbine was 0,155 MW. In 2014 was dit laatste gestegen naar 1,33 MW en in 2016 naar 1,62 MW.
De grootste windturbines worden voor de Nederlandse kust in de Noordzee geplaatst. In 2006 is NoordzeeWind, het eerste windpark op zee, in gebruik genomen. In 2008 volgde het Prinses Amaliawindpark. Samen vertegenwoordigden deze twee windparken in 2011 ongeveer een tiende van het windvermogen en een zesde van de elektriciteitsproductie uit windenergie. In 2015 kwam windpark Luchterduinen in bedrijf met turbines met een vermogen van 3 MW per stuk. Een jaar later kwam het (vooralsnog) grootste windpark van Nederland in bedrijf, windpark Gemini met 150 turbines van 4 MW. Het nieuwe Borssele III en IV krijgt turbines van 9,5 MW en komt in 2021 in bedrijf.
Potentie
Opbrengst van een windturbine
Voor meer details over de opbrengst van windturbines in het algemeen, zie Windenergie
De hoeveelheid geproduceerde elektriciteit ligt in Nederland op land op ongeveer 20 tot 40% van de capaciteit, afhankelijk van de precieze locatie en type windmolen. Gemiddeld over alle windmolens is dit ongeveer 23% (zie statistieken). Deze productie- of capaciteitsfactor is gedefinieerd als de daadwerkelijke productie gedeeld door de maximale productie, berekend op basis van het opgesteld vermogen. De windturbines draaien niet continu op vol vermogen; er waait niet altijd voldoende wind en vanwege onderhoud en storingen staan ze soms stil. Op zee waait de wind vaker en harder, waardoor de capaciteitsfactor bijna tweemaal zo hoog uitkomt als op het land. Voor de windparken op zee ligt de capaciteitsfactor tussen de 30% en 50%. In de toekomst verwacht men met nog grotere windmolens die hogere luchtlagen bereiken een capaciteitsfactor boven de 60% te kunnen halen.[5]
Windaanbod
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) drukt het windaanbod voor windenergie uit met een zogenaamde Windex. Een Windex van 100 correspondeert met een gemiddelde hoeveelheid wind in de periode 1996-2005. Windexen worden zo vastgesteld sinds 1988. Over heel 2010 kwam de Windex uit op 77, een dieptepunt.[6] De elektriciteitsproductie daalde in 2010 met ongeveer 13%. De groei van het aantal windturbines was onvoldoende groot om het verminderde windaanbod te compenseren.
Op land
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceerde een scenario voor maximaal 11 GW wind op land in 2050.[7] In een onderzoek van o.a. de Wageningen UR wordt de ruimte voor wind op land op 17 GW geschat.[7] Urgenda publiceerde een plan voor 100% duurzame energie in 2030 met daarin 11 GW wind op land.[7]
Op zee
De huidige Nederlandse windmolenparken op de Noordzee hebben een vermogensdichtheid van 4 tot 9 MW per km². Met nieuwe, grotere windmolens lijkt een vermogensdichtheid van 10 MW per km² haalbaar, bijvoorbeeld met windmolens van 10 MW die steeds op 1 km afstand van elkaar staan (dus één turbine per km²). Met een productiviteit van rond de 50% (4000-5000 vollasturen per jaar) komt dat neer op een productiedichtheid van 40 tot 50 GWh per km² per jaar.
Het Nederlandse deel van de Noordzee beslaat 57.500 km², meer dan het Nederlandse landoppervlak.[8] Vrijwel het gehele gebied heeft een waterdiepte van minder dan 50 meter en is daarmee geschikt voor de plaatsing van windturbines. Als het geheel zou worden ingericht als een windpark (met bovengenoemde dichtheden) dan zou dat 570 GW of ongeveer 2.500 TWh per jaar aan windenergie produceren (ruim 20x keer de huidige jaarlijkse Nederlandse stroomvraag van ongeveer 120 TWh[9]).
Natuurlijk zijn windmolens niet overal op de Noordzee gewenst. Zonder kuststroken (<20 km uit de kust), vaarroutes, militaire oefengebieden, gebieden met kabels en leidingen en natuurgebieden[8] blijft er ongeveer 23.000 km² (40%) over (visserij is tot op zekere hoogte mogelijk in windmolenparken).[10]
In het overgebleven gebied zou dan ruimte zijn voor ongeveer 230 GW, of ruim 1000 TWh per jaar aan windenergie. Het PBL publiceerde een scenario voor 60 GW (~300 TWh per jaar) wind op zee in 2050. Daarbij ging het uit van 5 MW per km² op 20% van de Nederlandse Noordzee.[11] In een onderzoek van o.a. de Wageningen UR wordt de ruimte voor wind op zee op 36-54 GW geschat.[7] Urgenda publiceerde een plan voor 100% duurzame energie in 2030 met daarin 30 GW wind op zee.[7]
Beleid en doelstellingen
Op land
De in het Energieakkoord opgenomen doelstelling voor wind op land is 6.000 MW in 2020. Volgens de Monitor Wind op Land 2018 van de RVO zal dit niet gehaald worden, maar er zal naar verwachting in 2023 wel 6.500 MW wind op land operationeel zijn.[12][13]
Op zee
In het Energieakkoord is afgesproken om in 2023 4,5 GW geïnstalleerd vermogen op zee te realiseren. In het Klimaatakkoord is een doelstelling van ca. 11 GW op zee in 2030 afgesproken.[14]
Het adviesbureau Bosch & Van Rijn houdt in Nederland sinds 2011 een volledige database van geplaatste windturbines bij onder de naam WindStats.[21] Deze database is online toegankelijk.[22]
Op land
Dit is een (incomplete) lijst van windmolenparken (bestaande uit meer dan één windturbine) in Nederland, op land en near shore.
De Nederlandse overheid heeft als doelstelling voor 2024 voor 3,5 GW aan nieuwe windparken op zee te realiseren, en voor 2030 nog eens 7 GW, waarmee het totaal in 2030 op 11,5 GW aan geïnstalleerd vermogen komt[53]. In 2022 besloot het kabinet-Rutte IV om de doelstelling voor 2030 met 10,7 GW uit te breiden. Hiervoor zijn de volgende nieuwe windparken aangewezen:[14]
Een tijdje was de windturbine van Zoetermeer (1,5 MW vermogen, langs de A12) de hoogste turbine in Nederland. Molens met een tweemaal zo groot vermogen van 3,0 MW staan onder meer bij Neeltje Jans; ze zijn onder andere van het type Vestas V90, met een rotordiameter van 90 meter en een torenhoogte van 80 of 105 meter. Sinds april 2012 was de grootste windturbine in Nederland een Enercon E126 met een vermogen van 7,5 MW in Windpark Wieringermeer.[54]
In 2019 werd op de Maasvlakte een Haliade-X windmolen met een hoogte van 260 meter en een vermogen van 12 MW in gebruik genomen, bedoeld als demonstratiemodel voor toekomstige offshore windparken.[55]
↑CBS Statline. opendata.cbs.nl. Geraadpleegd op 29 oktober 2019.
↑Maria José Linders, Reinoud Segers, Manon van Middelkoop, Sander Brummelkamp, Krista Keller, Glenn Muller, Sara Houweling, Hernieuwbare Energie in Nederland 2020. CBS (30 september 2021). Geraadpleegd op 22 januari 2022.
Kisah Para Rasul 5Kisah Para Rasul 5:12-21 pada naskah Uncial 0189 yang dibuat pada sekitar tahun 200 M.KitabKisah Para RasulKategoriSejarah gerejaBagian Alkitab KristenPerjanjian BaruUrutan dalamKitab Kristen5← pasal 4 pasal 6 → Kisah Para Rasul 5 (disingkat Kis 5) adalah pasal kelima Kitab Kisah Para Rasul, dalam Perjanjian Baru di Alkitab Kristen, yang ditulis oleh Lukas, seorang Kristen dan teman seperjalanan Rasul Paulus.[1] Pasal ini berisi kisah perkembangan gereja ...
For the American film, see Patriots (1994 film).1994 French filmThe PatriotsDirected byÉric RochantWritten byÉric RochantStarringYvan AttalCinematographyPierre NovionEdited byPascale FenouilletMusic byGérard TorikianRelease date1 June 1994Running time138 minutesCountryFranceLanguageFrenchBudget$11 millionBox office$2.4 million[1] The Patriots (French: Les patriotes [le patʁiˈjɔt]) is a 1994 French film by director Éric Rochant about a young Frenchman who is recruited by...
Trey ParkerParker di acara San Diego Comic-Con International tahun 2016LahirRandolph Severn Parker III19 Oktober 1969 (umur 54)Conifer, Colorado, Amerika SerikatPendidikanEvergreen High SchoolAlmamaterBerklee College of MusicUniversitas Colorado BoulderPekerjaanAnimatorsutradaraproduserpenulis lataraktorkomponisTahun aktif1989–sekarangSuami/istri Emma Sugiyama (m. 2006; c. 2008) Boogie Tillmon (m. 201...
Questa voce o sezione sull'argomento baseball non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Mazze da baseball utilizzate da Babe Ruth, Roger Maris, Mark McGwire e Sammy Sosa La mazza da baseball è un bastone di legno massiccio o di metallo cavo utilizzato nel gioco del baseball per colpire la palla. Il giocatore che la impugna, con ambo le mani, è ch...
PavlosRaja Pavlos pada 1939Raja HellenesBerkuasa1 April 1947 – 6 Maret 1964PendahuluGeorge IIPenerusKonstantinus IIPerdana MenteriLihat daftarInformasi pribadiKelahiran(1901-12-14)14 Desember 1901Athena, YunaniKematian6 Maret 1964(1964-03-06) (umur 62)Athena, YunaniPemakaman12 Maret 1964Pemakaman Kerajaan, Istana Tatoi, YunaniWangsaWangsa Schleswig-Holstein-Sonderburg-GlücksburgAyahKonstantinus I dari YunaniIbuSophia dari PrusiaPasanganFrederica dari HannoverAnakRatu Sofía dari ...
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: WSPA-FM – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2014) (Learn how and when to remove this template message) Radio station in Simpsonville, South CarolinaWSPA-FMSimulcasts WOLI SpartanburgSimpsonville, South CarolinaBroadcast areaUpstate South Ca...
المجلس التشريعي الفلسطيني النوع التأسيس 7 مارس 1996 النوع برلمان بغرفة واحدة المجالس المجلس الوطني الفلسطيني (مجلس أعلى) البلد دولة فلسطين جزء من المجلس الوطني الفلسطيني القيادة الرئيس عزيز الدويك نائب الرئيس أحمد بحرحسن خريشة الأمين العام إبراهيم شاكر خريشة �...
Peta Ukraina menunjukkan kota-kota terbesar. Ini adalah daftar lengkap kota di Ukraina. Pada 1 Januari 2022, ada 461 kota (Ukraina: місто, misto) di Ukraina. Status kota diberikan oleh Verkhovna Rada, parlemen Ukraina. Status kota hanya sebagian terkait dengan ukuran tempat berpenduduk di Ukraina. Permukiman yang lebih kecil adalah permukiman tipe perkotaan (sebanding dengan kota-kota di negara-negara berbahasa Inggris) dan desa-desa (Ukraina: село, selo). Secara historis, ad...
American cartoonist/comics artist (born 1957) Marc HempelMarc Hempel's Tug & BusterBorn (1957-05-25) May 25, 1957 (age 66)Chicago, IllinoisNationalityAmericanArea(s)IllustratorNotable worksGregoryThe Sandman: The Kindly OnesTug & BusterAwardsInkpot Award 1992[1] Marc Hempel (born May 25, 1957)[2] is an American cartoonist/comics artist best known for his work on The Sandman with Neil Gaiman. Biography Writer and artist Marc Hempel grew up in the northwest suburbs ...
United States historic placeRosewater SchoolU.S. National Register of Historic PlacesOmaha Landmark Rosewater School, seen across 13th StreetShow map of NebraskaShow map of the United StatesLocation3764 South 13th Street,Omaha, NebraskaCoordinates41°13′24.56″N 95°56′1.64″W / 41.2234889°N 95.9337889°W / 41.2234889; -95.9337889Built1910[2]ArchitectFrederick W. Clarke[2]Architectural styleLate 19th and 20th century RevivalsNRHP refer...
МифологияРитуально-мифологическийкомплекс Система ценностей Сакральное Миф Мономиф Теория основного мифа Ритуал Обряд Праздник Жречество Мифологическое сознание Магическое мышление Низшая мифология Модель мира Цикличность Сотворение мира Мировое яйцо Мифическое �...
Angkatan Antariksa Amerika SerikatLambang Angkatan Antariksa Amerika Serikat Delta Angkatan AntariksaDibentuk20 Desember 2019(4 tahun, 4 bulan)(sebagai badan independen) 1 September 1982(41 tahun, 8 bulan)(sebagai Komando Antartika Angkatan Udara [en])[1] Negara Amerika SerikatTipe unitPasukan antariksaPeranKeamanan antariksaProyeksi kekuatan tempurMobilitas antariksa dan logistikMobilitas informasi [en]Space domain awareness ...
Berry Gordy Gordy, en 1998.Información artísticaOtros nombres Berry Gordy Jr.Género(s) R&BPeríodo de actividad 1953–2019[1][2]Discográfica(s) Motown [editar datos en Wikidata] Berry Gordy (Detroit, Míchigan, Estados Unidos, 28 de noviembre de 1929) es un productor discográfico y compositor estadounidense, fundador de la casa discográfica Motor City, que poco después se convirtió en Motown Records. Entre los éxitos compuestos por Berry, figura la c...
Czech politician You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Czech. (March 2024) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate text that appears unr...
لمعانٍ أخرى، طالع نبتون (توضيح). نبتونمعلومات عامةجزء من المجموعة الشمسية الخارجية الكتلة 102٬430 يوتاغرام سُمِّي باسم نيبتون النسبة Neptunian (بالإنجليزية) Neptunano (بالإسبرانتو) المكان المجموعة الشمسية الخارجية المكتشف أو المخترع أوربان لوفيرييه[1]جون كوش آدامز[1]يو...
Louis Vuitton Cup held in Valencia, Spain See also: 2007 America's Cup and Louis Vuitton Acts This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (July 2017) (Learn how and when to remove this message) This artic...