Een windrichting, windstreek, kompasstreek of hemelstreek is 1/32e deel van de kompasroos en komt overeen met 11,25°. Het wordt gebruikt voor het globaal aangeven van de richting van waaruit de wind komt. De vier hoofdstreken zijn noord, oost, zuid en west. Deze windstreken zijn te combineren, zo ligt noordoost precies tussen noord en oost.
De hoofdstreken worden vaak met de eerste letter afgekort. Soms wordt daarbij vaak de voorkeur gegeven aan de Engelse afkortingen (noorden = N, oosten = E, zuiden = S, westen = W). Behalve dat ze internationaal bekend zijn, hebben ze nog twee voordelen: de O wordt niet met de nul verward (of met de Franse O, die West betekent) en de Z wordt, als de afbeelding op zijn kant staat, niet met de N verward.
De koers van een schip of vliegtuig wordt tegenwoordig[(sinds) wanneer?] meestal in graden (of tientallen graden) aangegeven.
Een tabel met het aantal graden, de afkorting van de windrichting en de benaming bij een in 32 streken opgedeelde kompasroos:
Graden
Afkorting
Richting
0
N
noord
11¼
NtO
noord ten oosten
22½
NNO
noordnoordoost
33¾
NOtN
noordoost ten noorden
45
NO
noordoost
56¼
NOtO
noordoost ten oosten
67½
ONO
oostnoordoost
78¾
OtN
oost ten noorden
90
O
oost
101¼
OtZ
oost ten zuiden
112½
OZO
oostzuidoost
123¾
ZOtO
zuidoost ten oosten
135
ZO
zuidoost
146¼
ZOtZ
zuidoost ten zuiden
157½
ZZO
zuidzuidoost
168¾
ZtO
zuid ten oosten
180
Z
zuid
191¼
ZtW
zuid ten westen
202½
ZZW
zuidzuidwest
213¾
ZWtZ
zuidwest ten zuiden
225
ZW
zuidwest
236¼
ZWtW
zuidwest ten westen
247½
WZW
westzuidwest
258¾
WtZ
west ten zuiden
270
W
west
281¼
WtN
west ten noorden
292½
WNW
westnoordwest
303¾
NWtW
noordwest ten westen
315
NW
noordwest
326¼
NWtN
noordwest ten noorden
337½
NNW
noordnoordwest
348¾
NtW
noord ten westen
360
N
noord
Bij de kortste route tussen twee locaties (grootcirkelnavigatie) blijft de koers meestal niet gelijk.
In tegenstelling tot de richting van de wind (richting van de luchtverplaatsing) wordt bij het aangeven van de windrichting aangeduid waar de wind vandaan komt. Zo is een westelijke wind een luchtverplaatsing van west naar oost. Dit geldt ook voor een 'stroming' van bijvoorbeeld een regengebied of een hogedrukgebied; een westelijke stroming gaat van west naar oost. Er zijn enkele geheugensteuntjes om deze windrichtingen te onthouden: Nooit Opstaan Zonder Wekker, Nooit Oorlog Zonder Wapens en Nooit Op Zondag Werken.
Trivia
In de Noordse mythologie zijn Norðri, Suðri, Austri en Vestri ("Noord, Zuid, Oost en West") vier dwergen in de Edda Gylfaginning, die elk een van de vier windhoeken droegen. Samen houden ze de hemel omhoog, die van de schedel van de reus Ymir was gemaakt.
In Den Haag wordt op de meeste plattegronden van de stad de Noordzee als het Noorden gezien, terwijl in werkelijkheid de zee in het WNW ligt. Op een plattegrond van Den Haag met de zee in het Noorden liggen straat- en wijknamen (deels) vernoemd naar windstreken op de 'juiste' plek.[1]
Referenties
↑Den Haag in kaart gebracht, 750 jaar groei in plattegronden uit het Gemeentearchief (Sdu Uitgevers - Den Haag), Kees Stal, blz. 8