Pavel Haas

Pavel Haas

Pavel Haas (Brno, 21 juni 1899 – Auschwitz, 17 oktober 1944) was een Tsjechische componist die tijdens de Holocaust is vermoord in het door de Duitse nationaalsocialisten opgerichte vernietigingskamp Auschwitz. Hij is vooral bekend om zijn liederen en strijkkwartetten. Zijn stijl kenmerkt zich door invloeden van volksmuziek en jazz.

Biografie

Haas werd geboren in de Tsjechië stad Brno, waar hij tot zijn deportatie naar het concentratiekamp Theresienstadt heeft gewoond. Hij studeerde compositie van 1919 tot 1921 bij Jan Kunc en Vilém Petrželka. Hierna volgde hij een tweejarige masterclass bij de componist Leoš Janáček. Naast zijn werk als componist gaf hij ook compositielessen. In 1935 trouwde hij met Soňa Jakobson, met wie hij een dochter kreeg. In de Tweede Wereldoorlog werd Haas gedeporteerd naar Theresienstadt. In oktober 1944 werd hij overgebracht naar het vernietigingskamp Auschwitz, waar hij vrijwel meteen na aankomst werd vermoord door middel van een (groeps)vergassing.

Muziek

Hoewel een gevolgde masterclass bij componist Leoš Janáček van grote invloed is geweest op het werk van Haas, heeft hij een zeer persoonlijke stijl ontwikkeld. Zijn muziek kenmerkt zich door invloeden uit de jazzmuziek en de Tsjechische volksmuziek. Hij schreef onder andere symfonieën, koormuziek, liederen, kamermuziek en filmmuziek voor drie films. Verder schreef hij muziek voor het theater en componeerde hij de opera Šarlatán (De Charlatan).

In 1941 werd hij gedeporteerd naar het concentratiekamp Theresienstadt. Daar schreef hij nog acht werken, waaronder de Vier Liederen op Chinese Gedichten en de Studie voor Strijkorkest.

Werken

Principal publishers: Bote & Bock / Tempo / Boosey & Hawkes / Sádlo

Opus Jaar Tsjechische titel Nederlandse vertaling Opmerkingen
1 1918–1919 Šest písní v lidovém tónu Zes Liederen in Volksmuziekstijl voor sopraan en piano; georkestreerd in 1938
2 1919–1920 Tři písně Drie Liederen voor sopraan en piano; tekst van Josef Svatopluk Machar
3 1920 Smyčcový kvartet č.1 Strijkkwartet Nr.1 in c klein
4 1919 Čínské písně Chinese Liederen voor alt en piano; tekst van Kao Shi, Tsui Hao en Thu Fu
5 1921 Zesmutnělé scherzo Scherzo Triste (droevig) voor orkest
6 1923 „Fata morgana“ Klavírní kvintet
se sólovým zpěvákem tenorového hlasu		 "Fata morgana" voor piano kwintet met solo tenor; tekst van Rabindranath Tagore
7 1925 Smyčcový kvartet č.2 „Z opičích hor“ Strijkkwartet Nr. 2 "Van de Apenbergen"
8 1927 Vyvolená De Uitverkorene voor tenor, fluit, hoorn, viool en piano; gedichten van Jiří Wolker
9 1928–1929 Karneval Carnaval voor mannenkoor; tekst van Dalibor Chalupa
10 1929 Dechový kvintet Blaaskwintet
11 1931 Předehra pro rozhlas Ouverture voor Radio voor orkest
12 1932 Žalm 29 Psalm 29 voor bariton, vrouwenkoor, kamerorkest en orgel
– 1933 Život je pes Het Leven is een Hond muziek voor de gelijknamige film
– 1934 Mazlíček Het Kleine Huisdier muziek voor de gelijknamige film
13 1935 Suita pro klavír Suite voor Piano
14 1936 Šarlatán De Charlatan opera in 3 akten; libretto van de componist
– 1937 Kvočna Moeder de Hen muziek voor de gelijknamige film
– 1937 Allegro moderato Allegro moderato voor piano
15 1937–1938 Smyčcový kvartet č.3 Strijkkwartet Nr. 3
16
17 1939 Suita pro hoboj a klavír Suite voor Hobo en Piano
18 1940 Sedm písní v lidovém tónu 7 Liederen in Volksmuziekstijl voor hoge stem en piano; tekst van František Čelakovský
– 1940–1941 Symfonie Symfonie voor orkest; onvoltooid; orkestratie voltooid door Zdeněk Zouhar
– 1942 Al s'fod Treur Niet voor mannenkoor; tekst van David Shimoni
– 1943 Studie pro smyčcový orchestr Studie voor Strijkorkest
– 1944 Čtyři písně na slova čínské poezie
1. Zaslech jsem divoké husy
2. V bambusovém háji
3. Daleko měsíc je domova
4. Probděná noc 		4 Liederen op Chinese Gedichten
1. Ik Hoorde de Wilde Ganzen
2. In het Bamboebos
3. De Maan is Ver van Huis
4. Een Slapeloze Nacht 		gedichten van Wei Jing-wu, Wang-wei, Tchang Tiou-ling en Han I

Bronnen

  • Sadie, S. (ed.) (1980) The New Grove Dictionary of Music & Musicians, [deel 8].
  • Pavel Haas, een korte biografie op de Boosey & Hawkes website]