PROFILPELAJAR.COM

Neopentaan
Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van neopentaan
Algemeen
Molecuulformule	C5H12
IUPAC-naam	2,2-dimethylpropaan,
Andere namen	dimethylpropaan, tetramethylmethaan, neopentaan,
Molmassa	72,14878 g/mol
SMILES	CC(C)(C)C
InChI	1S/C5H12/c1-5(2,3)4/h1-4H3
CAS-nummer	463-82-1
EG-nummer	207-343-7
PubChem	10041
Wikidata	Q422723
Beschrijving	Kleurloos gas
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H220 - H411
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P210 - P377 - P381 - P403
EG-Index-nummer	601-005-00-6
VN-nummer	2044
ADR-klasse	Gevarenklasse 2.1
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	gas
Kleur	kleurloos
Dichtheid	(vloeistof bij het kookpunt) 0,6 g/cm³
Smeltpunt	−17 °C
Kookpunt	10 °C
Dampdruk	(bij 20°C) 150.000 Pa
Oplosbaarheid in water	(bij 20°C) 0,033 g/L
Goed oplosbaar in	pentaan, hexaan
Slecht oplosbaar in	water
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Neopentaan is een organische verbinding met als brutoformule C₅H₁₂. De stof komt voor als een kleurloos, zeer licht ontvlambaar gas. Het wordt commercieel verhandeld in gascilinders onder vloeibare vorm.

Neopentaan is, naast 2-methylbutaan, een van de drie structuurisomeren van n-pentaan. De IUPAC-nomenclatuur heeft de triviale naam neopentaan behouden.^[1] De systematische naam van neopentaan is immers dimethylpropaan.

Toepassingen

Neopentaan is een weinig reactieve verbinding. Een van de mogelijke reacties is de alkylering van aromatische verbindingen, waarbij neopentaan een tert-butylgroep levert. Zo kan bijvoorbeeld tolueen omgezet worden in tert-butyltolueen.^[2] De reactie vindt plaats in de gasfase en onder bestraling met hoogenergetische gamma- of bètastraling. Andere toepassingen zijn onder andere als blaasmiddel voor het maken van kunststofschuimen,^[3] als koelmiddel (R601b) en soms ook als drijfgas in spuitbussen.

Naam

De naam neopentaan betekent eigenlijk nieuw-pentaan. In de tijd dat de scheiding van organische verbindingen vooral een kwestie van destilleren was, ontsnapte een laagkokende verbinding makkelijk - letterlijk - uit de opstelling en aan de aandacht. De ontdekking van de verschillende isomeren van pentaan verloopt dan ook met afnemend kookpunt. Na de ontdekking van n-pentaan met een kookpunt van 36 °C volgt het iets lager kokende isomeer isopentaan met een kookpunt van 30 °C. Als laatste volgt neopentaan, met een kookpunt van slechts 10 °C. Bij kamertemperatuur zal dit laatste isomeer, zelfs als het opgelost in een mengsel voortkomt, na een destillatie niet meer vloeibaar worden.