Moffie is een Zuid-Afrikaanse/Britse film uit 2019 van de regisseur Oliver Hermanus. Het vertelt het verhaal van een jongen die op jongens valt en als dienstplichtige in het Zuid-Afrikaanse leger dient tijdens de Zuid-Afrikaanse Grensoorlog. De film werd op het Filmfestival van Venetië 2019 voor het eerst voor publiek vertoond. Het verhaal is gebaseerd op de autobiografische roman Moffie uit 2006. Dit was het debuut van de Zuid-Afrikaanse schrijver André Carl van der Merwe (1961). Er wordt Engels en Afrikaans gesproken en in veel gesprekken gaan deze twee talen door elkaar. De film heeft Kijkwijzer-pictogrammen: angst, grof taalgebruik en vanaf zestien jaar.
Verhaal
De dienstplichtigen moesten tijdens de Grensoorlog op patrouille.
Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.
Het is 1981 en de achttienjarige Nicholas (Nick) van der Swart wordt opgeroepen voor zijn twee-jaar-durende dienstplicht in het leger van het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime. Na een afscheidsfeestje reist hij met de trein naar Middelburg. In de trein sluit hij vriendschap met mederekruut Michael Sachs. Ondanks zijn Afrikaanse achternaam spreekt hij Engels en is hij de enige van Engelse afkomst tussen de Afrikaners. Zijn achternaam heeft hij van zijn stiefvader sinds de scheiding van zijn ouders. Zijn militaire training wordt verzorgd door een wrede sergeant. De jongens moeten mannelijk zijn en geen ‘moffie’ (mietje). Tijdens een oefening verregent Nicholas. Dylan Stassen vangt hem op en er volgen liefkozingen tussen beiden. Terug in de kazerne zingen samen het lied ‘Sugar man’ van Sixto Rodriguez. Dylan wordt daarna afgezonderd naar ‘Afdeling 22’ en aldaar langdurig mishandeld om te ‘genezen’ van gevoelens voor jongens. Tussendoor heeft Nick een terugblik: Als jongen begluurde hij ooit in een zwembadkleedkamer een man en hierdoor kwam hij in de problemen. Nicholas wordt met de andere dienstplichtigen naar de grens bij Angola gestuurd om deze tegen communisten en die swart gevaar te verdedigen tijdens de Zuid-Afrikaanse Grensoorlog. Ze komen in een vuurgevecht en Nick schiet een donkere man in trainingspak dood. Ook verliest zijn kameraad Michael zijn leven. Na de diensttijd bezoekt Nick Dylan en gaan ze in zee zwemmen.
Rolverdeling
Kai Luke Brummer - Nicholas van der Swart
Ryan de Villiers - Dylan Stassen
Matthew Vey – Michael Sachs
Stefan Vermaak - Oscar Fourie
Hilton Pelser - sergeant Brand
Wynand Ferreira - Niels Snyman
Hendrick Nieuwoudt – Roos
Ludwig Baxter - Brent Siebert
Nicholas van Jaarsveldt - Robert Fields
Jan Combrink - Jan Gould
Matt Ashwell - jonge Nicholas
Landschap van de treinscènes.
Productie
Alle opnames vonden plaats in de buurt van Kaapstad in het begin van het jaar 2019. De opnames duurde 34 dagen waren in de plaatsen Saron, Hopefield, Grabouw en de zeescène op het einde in Simonstad. De treinscènes zijn gefilmd tussen Caledon en Elgin in de streek Overberg. De acteurs kregen vooraf militaire training.
Ontvangst
In Nederland draaide de film in zestien bioscopen. Volkskrantrecensent Berend Jan Bocking gaf vier uit vijf sterren: ‘Een geslaagde zoektocht naar zachtheid in een snoeiharde omgeving.’[1] Ook Remke de Lange gaf in Trouw vier uit vijf sterren: mannelijke zachtheid in een hard en deprimerend decor.’[2] Dana Linssen van NRC gaf ook vier uit vijf ballen: ‘Lichamelijk, abstract en impressionistisch. En daardoor indrukwekkend.’[3]
Nominaties
Bij het Filmfestival van Venetië 2019 werd de film genomineerd voor de Horizons Award en de Queer Lion. Beide prijzen werden niet gewonnen.
Literatuur
Andre Carl van der Merwe: Moffie. Europa Editions. Londen, september 2011. 336 bladzijden. ISBN 9781609450502
Bronnen, noten en/of referenties
↑Berend Jan bocking: Een geslaagde zoektocht naar zachtheid in een snoeiharde omgeving. de Volkskrant, 12 augustus 2020
↑Remke de Lange: In de film ‘Moffie’ gloeit de mannelijke zachtheid in een hard en deprimerend decor. Trouw, 13 augustus 2020
↑Dana Linssen: Een ‘mietje’ in een vergeten oorlog. NRC Handelsblad, 11 augustus 2020
.svg){kind=small}
