Matthijs Schouten groeide op in Swartbroek.[1] Aan de Katholieke Universiteit Nijmegen werd hij door Victor Westhoff opgeleid in de plantenecologie. Hij is expert op het gebied van (Ierse) venen. Daarnaast heeft hij een grote belangstelling voor kwesties zoals onze waarneming van de natuur, zowel biologisch, economisch als levensbeschouwelijk. Hij studeerde vergelijkende godsdienstwetenschappen en oosterse filosofie. Bij Staatsbosbeheer houdt hij zich bezig met ecologie en milieufilosofie, vooral gericht op strategische vragen. Hij is Ierlandkenner, boeddhist en vegetariër.[2] In 2003 werd hem de Groeneveldprijs toegekend.
Op natuurfilosofisch gebied trekt Schouten samen op met Irene van Lippe-Biesterfeld.[3][4] Zij zijn vice-voorzitter resp. voorzitter van het Natuurcollege.[5]