In zijn studententijd brak 't Hart met het christelijke geloof. Hij heeft in zijn werk het geloof herhaaldelijk sterk polemisch behandeld en zet zich met name af tegen het monotheïsme. Vooral zijn twee bundelingen 'alternatieve Bijbelstudies' Wie God verlaat heeft niets te vrezen en De bril van God zijn hier voorbeelden van. Ook in zijn romans en verhalen is vaak een zowel nostalgische als afwijzende houding te bemerken met betrekking tot zijn gereformeerde jeugd. Tegenover de Rooms-Katholieke Kerk neemt hij een onverzoenlijk standpunt in.
Maarten 't Hart (1979)
Als schrijver debuteerde hij in 1971 onder het pseudoniemMartin Hart met Stenen voor een ransuil, bij De Arbeiderspers, de uitgeverij die hij trouw bleef. In 1977 verscheen de verhalenbundel Mammoet op zondag, waarin het titelverhaal gaat over het voorbijkomen van een mammoetdroogdok over de Nieuwe Waterweg. Bij het uitlopen van vele inwoners van Maassluis (woonplaats van de auteur) om dit spektakel te aanschouwen rijst de vraag of zij met hun nieuwgierigheid nog wel de zondagsrust heiligen. Met name dit verhaal weerspiegelt in een notendop de persoonlijke worsteling van Maarten ´t Hart met zijn orthodox-christelijke achtergrond, die reeds in zijn kinderjaren begon en waarvan hij zich als wetenschapper definitief zou losmaken. Zijn doorbraak als schrijver kwam in 1978 met Een vlucht regenwulpen, een roman die vaak werd herdrukt. Veel van 't Harts werken bevatten autobiografische elementen en verwijzen naar zijn jeugd in christelijk Maassluis (in het bijzonder de gereformeerdezuil), zijn ervaringen als bioloog en zijn voorliefde voor klassieke muziek, literatuur en zijn onafhankelijke geest.
't Hart heeft zich regelmatig bediend van een polemische stijl, onder meer tegen de feministische beweging (bijvoorbeeld in De vrouw bestaat niet) en literatuurrecensenten (zoals in De som van misverstanden). Hij kan hierin buitengewoon fel betogen. Hij verkent graag de grenzen tussen literaire overdrijving en persoonlijke aanval. Een van de doelwitten van zijn publieke aanvallen was jarenlang de man die hem ooit had laten zakken voor zijn rijexamen.
Zijn boek De vrouw bestaat niet leverde 't Hart aanvallen uit feministische kringen op. De politica Els Borst las het boek juist met instemming. Zij liet hem dit weten in een brief van 24 augustus 1982. Zij was het "hartgrondig eens" met de argumenten uit hoofdstuk 14, 'Het paradijs en de hel', waarin 't Hart schreef vrouwen te benijden, omdat voor hen geen anderhalf jaar militaire dienstplicht gold en omdat zij meer vrijheid dan mannen hadden waar het werken betrof. Hij had in zijn jeugd vaak gezien dat werken niet bevrijdend, maar afmattend en geestdodend was. Borst schreef hem: "ook mijn moeder had een aantrekkelijker leven dan mijn vader".[2]
Maarten 't Hart signeert boek, 1993
In 1991 baarde 't Hart veel opzien door op het Boekenbal uit de kast te komen als travestiet. In de jaren 1990 trad hij af en toe publiekelijk in vrouwenkleding op als "Maartje", maar omstreeks 2000 is hij daarmee gestopt. Over zijn voorkeur voor vrouwenkleding schreef Mensje van Keulen het boek Geheime dame (1992).
Op 29 november 2014 kreeg hij een Diamanten Boek, omdat er vanaf de eerste druk meer dan een miljoen exemplaren van zijn roman Een vlucht regenwulpen waren verkocht. De onderscheiding werd uitgereikt door het CPNB op het slotfeest van Nederland Leest.
In 2017 ontving Maarten 't Hart de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste korteverhalenbundel met ‘De moeder van Ikabod’.[5] Maar hij heeft deze prijs niet opgehaald.[6]
In december 2024 werd bekendgemaakt dat in het voorjaar van 2025 de P.C. Hooft-prijs voor verhalend proza aan 't Hart wordt uitgereikt.[8]
Persoonlijk
Maarten 't Hart is gehuwd met Hanneke van den Muyzenberg. Hij woont in Warmond.[9] Hij is de broer van schrijfster Lenie 't Hart (niet te verwarren met de dierenactiviste Lenie 't Hart) en verre familie van cabaretier en zanger Wim Sonneveld.[10] In januari 2021 kreeg 't Hart een herseninfarct. Later dat jaar onderging hij hartchirurgie. Naar eigen zeggen herstelde hij redelijk goed.[11]
Bibliografie
1971 - Stenen voor een ransuil, roman, pseudoniem Martin Hart
1973 - Ratten - studie over de biologie van de rat. Ook als Martin Hart.
In 1977 vertoonde het televisieprogramma NOS Beeldspraak de korte documentaire Maarten 't Hart en de ingesleten gewoonte (24') van Erik van Zuylen over 't Harts onderzoek naar het gedrag van mens en dier aan de hand van zijn eigen gedrag en gewoonten. De uitgebreidere Engelstalige versie (1:42') verscheen onder de titel Stuck on Habits.
.jpg)
