Lijst van personen uit de Gouden Eeuw

Het begeleidende artikel over de Gouden Eeuw behandelt de sociale en culturele geschiedenis. Zie voor politieke gebeurtenissen ook Geschiedenis van Nederland en Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).

De Gouden Eeuw was een periode in de Nederlandse geschiedenis, en dan met name van de noordelijke zeven provincies (die de Verenigde Provinciën vormden), waarin de Nederlandse handel, wetenschap en kunst een toppositie in de wereld innamen.

Deze periode komt ruwweg overeen met de 17e eeuw. Sommigen houden als beginpunt het jaar 1602 aan, het jaar waarin de VOC opgericht werd, anderen kiezen hiervoor het jaar 1609, het beginjaar van het Twaalfjarig Bestand of 1585 toen door de Val van Antwerpen veel koop- en vaklieden naar het Noorden trokken en Amsterdam de functie van internationale stapelmarkt overnam. Na het rampjaar 1672 begon een periode van economische neergang en was de Gouden Eeuw over haar hoogtepunt heen.

Personen zijn hier per categorie gerangschikt naar geboorte.

Secties: Religie / Wetenschap / Schilderkunst / Architectuur / Literatuur / Beeldhouwkunst / Muziek / Politiek / Strijdkrachten / Ontdekkingsreizigers

Exacte wetenschap en techniek

Geboren voor 1600

Geboren in 1600 en later

Nog in te delen

Rechten

Filosofie en theologie

Schilderkunst

Zie ook de Lijst van Nederlandse kunstschilders

Bekende schilders uit de 17e eeuw waren

Geboren voor 1580

Geboren tussen 1580 en 1590

Geboren tussen 1590 en 1600

Geboren tussen 1600 en 1610

Geboren tussen 1610 en 1620

Geboren tussen 1620 en 1630

Geboren tussen 1630 en 1640

Geboren tussen 1640 en 1690

Architectuur

  • Lieven de Key (1560-1627), stadsbouwmeester van Haarlem. De Key maakte nog veel gebruik van ornamentatie. Hij bouwde in Haarlem De Waag (1598), de voorgevel van het Stadhuis, (1597), De Vleeschhal (1602-1603), het Oudemannenhuis (1608), dat nu dienstdoet als Frans Hals Museum en de toren van de Nieuwe Kerk (1613) en in Leiden onder andere de voorgevel van het Stadhuis
  • Hendrick de Keyser (1565-1621). De Keyser hanteerde een veel soberder stijl dan De Key. Hij bouwde in Amsterdam de Zuiderkerk (1606-1614), de Westerkerk (1620-1638), de Beurs (1608-1611), het Oost-Indië Huis (1606), de Haarlemmerpoort (1615-1618) en een aantal grachtenpanden, onder andere het Bartolotti huis (1621), in Delft het Stadhuis (1619) (zie ook sectie beeldhouwkunst)
  • Jacob van Campen (1595-1657). Van Campen legde zich geheel toe op het classicisme en diende daarmee tot voorbeeld van veel collega's (met name P. Post, Vingboons en 's-Gravenzande, zie hieronder). Hij bouwde in Den Haag het Mauritshuis (1635) en Noordeinde (dat nu een koninklijk paleis is), in Amsterdam het Stadhuis op de Dam (1648-1655) (nu ook een paleis)
  • Hans Vredeman de Vries (1527-1606), architect in Antwerpen, gebruikte veel ornamentatie
  • Arent van 's-Gravenzande (..-1662), classicist, bouwde in Leiden de De Lakenhal (1639) en de Marekerk (1638-1640) en in Middelburg de Oostkerk (1646)
  • Salomon de Bray (1597-1664) classicistisch architect
  • Philips Vingboons (1607-1678), bouwde in Amsterdam veel grachtenpanden in classicistische stijl
  • Pieter Post (1608-1669), classicist, leerling van Jacob van Campen, bouwde in Den Haag Huis ten Bosch (1645-)
  • Adriaan Dortsman (1625-1682), bouwde in Amsterdam de Lutherse kerk
  • Elias Bouman (1636-1686), bouwde in Amsterdam de Portugees-Israëlitische Synagoge (1671/1675)
  • Maurits Post (1645-1677), zoon van Pieter Post, bouwde Slot Amerongen (1676)

Literatuur

  • Joost van den Vondel (1587-1679), dichter en toneelschrijver. Vondel schreef meer dan 30 toneelstukken, velen daarvan over Bijbelse verhalen. Zijn bekendste stukken zijn de Gijsbrecht (1637) en Lucifer (1654). Hij vertaalde ook veel Franse, Italiaanse, Latijnse en Griekse werken. Een terugkerend thema zijn de innerlijke conflicten van de mens, die enerzijds opstandig is, anderzijds gehoorzaam wil zijn aan God.
  • Gerbrand Adriaenszoon Bredero (1585-1618), dichter (sonnetten) en toneelschrijver (komedies). Zijn beroemdste stuk is De Spaanse Brabander, dat de zelfkant van Amsterdam tot onderwerp heeft.
  • Pieter Corneliszoon Hooft (1581-1647), historicus, dichter en toneelschrijver. Hij schreef de Nederlandsche Historiën, dat nooit voltooid werd, maar zeer populair was. Zijn gedichten werden ook zeer gewaardeerd. Hij introduceerde de Franse en Italiaanse lyriek in de Nederlanden.
  • Jacob Cats (1577-1660), dichter, bekend om zijn moralistische geschriften. Houwelijck en Trouringh zijn twee lijvige werken om de Nederlanders over deze serieuze onderwerpen te onderhouden. Zijn vaak wel heel serieuze toon, zonder humor of levendigheid, maakte hem een minder schrijver dan Vondel, Bredero of Hooft. Ook gaf het aanleiding tot spotternijen: zo werd zijn uitspraak Kinderen zijn hinderen vaak aangevuld met de opmerking dat hij blijkbaar vergeten was dat hij zelf kind was geweest.
  • Karel van Mander (1548-1606), die het Schilderboeck schreef, een boek over onder andere enkele biografieën van schilders bevatte.
  • Justus de Harduyn (1582-1636), dichter uit de zuidelijke Lage Landen
  • Jacob Revius (1586-1658), dichter, maar werkte ook aan de nieuwe Bijbelvertaling die als de Statenbijbel zou verschijnen in 1637, en in bepaalde protestante kringen nog steeds gelezen wordt.
  • Thomas Asselyn (1620-1701), schreef komedies
  • Willem Godschalck van Focquenbroch (1640-1670), dichter en toneelschrijver
  • Jan Luyken (1649-1712)
  • Johannes Bogerman (1576-1673), theoloog, een van de vertalers van de Statenvertaling van de Bijbel

Beeldhouwkunst

Nederlandse beeldhouwers uit de 17e eeuw waren

Muziek

Uitgeverij

Edelsmeedkunst

Politiek

Militair

Ontdekkingsreizigers