Leusden (schip, 1719)

Leusden
Doorsnedes van het Franse slavenschip Marie-Séraphique uit 1764, illustratief voor de opslag van slaven op de Leusden.
Doorsnedes van het Franse slavenschip Marie-Séraphique uit 1764, illustratief voor de opslag van slaven op de Leusden.
Portaal  Portaalicoon   Maritiem
Gezicht op de Marowijne.

De Leusden was een 18e-eeuws slavenschip van de West-Indische Compagnie dat op 1 januari 1738 verging voor de monding van de Marowijne in Suriname. Bij deze schipbreuk zijn naar schatting 664 van de aan boord aanwezige Afrikaanse gevangenen omgekomen, omdat de kapitein de luiken dicht liet timmeren. Het werd daarmee de grootste scheepsramp tijdens de periode van de Nederlandse slavenhandel.

Geschiedenis

Op 25 oktober 1718 besloten de bevelhebbers van de West-Indische Compagnie (WIC), De Heren X, tot het bouwen van een nieuw slavenschip.[1] De bouw van het schip werd gegund aan de laagste inschrijver: scheepstimmerman Jan Gerbrandse Slegt van de werf De Eendracht op Kattenburg in Amsterdam. De bouw van het schip duurde ongeveer acht maanden. De totale kosten bedroegen 53.094 gulden voor de bouw van het ‘kale’ schip. Voor het ‘verdubbelen en natimmeren’ werden nog extra kosten in rekening gebracht.[2] Het verdubbelen van de scheepshuid was noodzakelijk, aangezien het hout enorm te lijden had van het langdurige verblijf in tropische wateren.

De naam van het schip is waarschijnlijk gegeven door Cornelis Bors van Waveren, die namens de WIC opdrachtgever was voor de bouw van de Leusden. Bors van Waveren was heer van de heerlijkheid Leusden in Eemland en vermoedelijk heeft hij het schip hiernaar vernoemd.[3]

Tijdens zijn negentienjarig bestaan heeft de Leusden in totaal tien reizen gemaakt van West-Afrika naar Amerika, als onderdeel van de zogenoemde trans-Atlantische driehoekshandel. Vier reizen hadden als eindbestemming het slavenhandelsknooppunt Sint Eustatius.[4] In totaal vervoerde de Leusden 6.564 Afrikaanse slaven, waarvan bijna een kwart de overtocht niet overleefde.[5] Dit kwam onder andere door de erbarmelijke omstandigheden aan boord: het slechte voedsel en de uitbraak van besmettelijke ziekten onder de gevangenen, die dicht opeengepakt werden verscheept.

Laatste reis

De Leusden was al op 11 mei 1737 in Elmina aangekomen, maar op dat moment waren hier te weinig gevangenen aanwezig om de Leusden direct van ‘lading’ te voorzien. Uiteindelijk duurde het zes maanden voordat er genoeg gevangenen aan boord waren.[6] Op 19 november 1737 vertrok de Leusden, onder leiding van de uit Zweden afkomstige kapitein Jochem Aukens (werd verbasterd tot Jochem Outjes in Nederland) van Afrika naar Suriname met aan boord circa 700 gevangenen, waarvan er onderweg 20 stierven. Na een overtocht van slechts 44 dagen bereikte de Leusden op 31 december 1737 de kust van Frans Guyana. Het was op dat moment bijzonder slecht weer. Door zware stortregens en mist verloor de kapitein het zicht op het land, zodat hij besloot dichter naar de kust te manoeuvreren. Hier maakte hij een cruciale navigatiefout: in de veronderstelling dat hij al bij de Surinamerivier was, voer hij de monding van de Marowijne in, waar de Leusden in de namiddag van 1 januari 1738 op een zandbank liep.[7]

De gevangenen, die op dat moment net aan dek waren gebracht om te eten, werden direct door de bemanning weer het slavenruim in gedreven. Zestien gevangenen mochten op het bovendek blijven; waarom zij niet het slavenruim in hoefden is onbekend. Op dat moment sloeg het schip lek en begon langzaam te zinken. De gevangenen probeerden uit het vollopende ruim naar boven te komen, maar de bemanning, bang dat zij door de gevangenen overmeesterd zouden worden, besloot hierop de luiken dicht te timmeren. De bemanningsleden klommen boven op het wrak en wisten zichzelf zo in veiligheid te brengen. De 664 in het ruim gevangen slaven verdronken.[7]

De volgende dag vertrokken de 73 bemanningsleden, samen met de 16 gevangenen die aan dek hadden mogen blijven, met de sloep en de boot naar Paramaribo waar men op 4 januari aankwam. Hier werden de zestien overlevenden twee weken later alsnog verkocht.[8]

Enkele maanden later bereikte de Heren X het bericht over de Leusden. Het vergaan van de Leusden stond op de agenda in de vergadering van de kamer Amsterdam op 20 mei 1738. Voor de Heren was het vergaan van het schip en de ‘lading’ niet meer dan een bedrijfsrisico en een ‘gevoelige schade voor de compagnie’. De kapitein is nooit berecht. Aan de 664 mensen die omgekomen waren, werden geen woorden vuil gemaakt.[9]

Herdenking

In 2010 is door Peggy Bawoek het voorstel gedaan om een monument te plaatsen ter herdenking van deze ramp.[10]

Tentoonstellingen

Van 27 juni 2013 tot en met 31 augustus 2014 was in Het Scheepvaartmuseum te Amsterdam een tentoonstelling te zien over de laatste reis van de Leusden.[11] De tentoonstelling had als titel De Zwarte Bladzijde. In de tentoonstelling konden bezoekers kennismaken met het leven beneden- en bovendeks, en konden zij meer ontdekken over de economische achtergronden van de slavenhandel en slavernij. In Fort Zeelandia te Paramaribo was van 1 november 2013 tot en met 31 januari 2014 een aangepaste versie van de tentoonstelling te zien, onder de naam Smart van een slavenschip – Scheepsramp op de Marowijne.

Zie ook

Read other articles:

Rumah makan Kosher

Rumah Makan Kosher Restoran kosher adalah sebuah tempat yang menyajikan makanan yang sejalan dengan hukum pantangan Yahudi (kashrut). Usaha-usaha tersebut, yang juga meliputi tempat makan malam, kafe, tempat jual pizza, restoran cepat saji, dan kafetaria, dan kemudian bersama dengan toko roti, tempat olah daging, catering, dan tempat makan kosher lainnya, berbeda dengan tempat makan gaya kosher yang dioperasikan di bawah naungan rabbinikal, yang menuruti hukum kashrut, serta hukum Yahudi lain...

 

Natore-3

Constituency of Bangladesh's Jatiya Sangsad Natore-3Constituencyfor the Jatiya SangsadDistrictNatore DistrictDivisionRajshahi DivisionElectorate276,178 (2018)[1]Current constituencyCreated1984PartyAwami LeagueMember(s)Zunaid Ahmed Palak Natore-3 is a constituency represented in the Jatiya Sangsad (National Parliament) of Bangladesh since 2008 by Zunaid Ahmed Palak of the Awami League. Boundaries The constituency encompasses Singra Upazila.[2][3] History The constituenc...

 

حقوق الإنسان في أوكرانيا

تُعتبر حقوق الإنسان في أوكرانيا موضوعاً مثيراً للجدل، إذ صُنّفت في عام 2018 من قبل منظمات مثل منظمة فريدم هاوس على أنها «حرة جزئياً»،[1] بالرغم من أن وضع حقوق الإنسان كان قد تحسن بشكل كبير عقب ثورة أوروميدان في عام 2014 حسب مؤسسة فريدوم هاوس، إذ حصلت البلاد على تصنيف أفضل في...

Déesse-mère de Saint-Aubin-sur-Mer

Vous lisez un « bon article » labellisé en 2022. Déesse-mère de Saint-Aubin-sur-MerStatue originale au Musée de Normandie de CaenArtiste InconnuDate IIe siècleType Art sacréMatériau calcaireHauteur 140 cmPropriétaire Musée de NormandieLocalisation Musée de Normandie, Caen (France)Protection Objet classé monument historique (d)modifier - modifier le code - modifier Wikidata La déesse-mère de Saint-Aubin-sur-Mer est une statue gallo-romaine trouvée dans la commun...

 

Soviet patriotism

Nationalism theory developed by Vladimir Lenin Flag of the Union of Soviet Socialist Republics, a common Soviet patriotic symbol. Soviet patriotism is the socialist patriotism involving emotional and cultural attachment of the Soviet people to the Soviet Union as their homeland.[1] It is also referred to as Soviet nationalism.[2] Manifestation in the Soviet Union Main article: Socialist patriotism Military parade on the October Revolution Day in Moscow in 1977. Anniversary of ...

 

Reidsville, North Carolina

City in North Carolina, United StatesReidsville, North CarolinaCitySouth Scales Street SealMotto: Live Simply. Think Big.Reidsville, North CarolinaLocation of Reidsville, North CarolinaShow map of North CarolinaReidsville, North CarolinaReidsville, North Carolina (the United States)Show map of the United StatesCoordinates: 36°20′16″N 79°40′21″W / 36.33778°N 79.67250°W / 36.33778; -79.67250CountryUnited StatesStateNorth CarolinaCountyRockinghamArea[...

Boeing MQ-25 Stingray

MQ-25 Stingray Тип беспилотный самолёт-заправщик Производитель Boeing Первый полёт 19 сентября 2019 г. Статус В разработке Эксплуатанты ВМФ США Единиц произведено 1 лётный прототип Стоимость программы разработки 804 млн. долларов  Медиафайлы на Викискладе «Boeing MQ-25 Stingray» — американ...

 

Marchesato di Incisa

Marchesato di Incisa Dati amministrativiLingue ufficialilingua piemontese CapitaleIncisa Scapaccino (Borgo Villa) Dipendente da Marchesato del Monferrato PoliticaForma di governomonarchia (marchesato) MarchesiAlberto I del Vasto, Domicella d'Incisa, figli di Alberto (Guglielmo, Raimondo, Jacopo o Giacomo, Manfredo e Pagano) e il nipote Enrico I (figlio di Alberto II), Petrino, Boarello I, Enrico II, Oddone con il fratello Secondino e il cugino Alberto d'Incisa, il figlio di Oddone Giangiacomo...

 

Ngejaman Keben

Ngejaman Kebenꦔꦼꦗꦩ꧀ꦩꦤ꧀ꦏꦺꦧꦼꦤ꧀Nama sebagaimana tercantum dalamSistem Registrasi Nasional Cagar Budaya Cagar budaya IndonesiaKategoriStrukturNo. RegnasBelum adaLokasikeberadaanJalan Rotowijayan, Kalurahan Kadipaten, Kemantrén Kraton, Kota Yogyakarta, Provinsi Daerah Istimewa YogyakartaPemilikKesultanan Ngayogyakarta HadiningratPengelolaKesultanan Ngayogyakarta Hadiningrat Ngejaman Keben (bahasa Jawa: ꦔꦼꦗꦩ꧀ꦩꦤ꧀ꦏꦺꦧꦼꦤ꧀, translit. Ngej...

Октаэдральное число

146 магнитных шариков, образующие октаэдр Октаэдральное число — разновидность многогранных фигурных чисел. Поскольку октаэдр можно рассматривать как две квадратные пирамиды, склеенные своими основаниями (см. рисунок), октаэдральное число определяется как сумма двух по�...

 

RV Triton

Research vessel launched in 2000 For other ships with the same name, see HMS Triton. RV Triton berthed alongside HMS Belfast in the Pool of London History United Kingdom NameRV Triton NamesakeTriton OrderedAugust 1998 BuilderVT Group CostCirca £20m (incl. £13.5m from VT)[2] Launched6 May 2000 AcquiredAugust 2000 Fate Sold to Gardline Marine Sciences, 2005 Leased to Australian Customs and Border Protection Service, December 2006, sold 2015 and laid up in UK. StatusAs of 15/2/22 ...

 

Lithuanian cuisine

Part of a series on theCulture of Lithuania History People Languages Mythology Cuisine Festivals Religion Art Literature Music Media Radio Television Cinema Sport Monuments World Heritage Sites Symbols Flag Coat of arms National anthem Lithuania portalvte Lithuanian cuisine features products suited to the cool and moist northern climate of Lithuania: barley, potatoes, rye, beets, greens, berries, and mushrooms are locally grown, and dairy products are one of its specialties. Various ways...

Aeropod

AeropodThe project area in 2013.General informationStatusUnder constructionLocationSabahTown or cityTanjung Aru, Kota KinabaluCountryMalaysiaCoordinates5°56′50″N 116°3′32″E / 5.94722°N 116.05889°E / 5.94722; 116.05889CostMYR3 billionOwnerS P SetiaWebsitewww.aeropod.com.my The Aeropod is a mixed development projects comprising hotel, a retail mall, retail offices, residential suites, corporate offices and green parks in Tanjung Aru, Kota Kinabalu, Sabah, Mal...

 

Fireboats of San Diego

San Diego's first fireboat, the Bill Kettner.[1] Fireboats in San Diego have been operated on San Diego Bay by the city of San Diego, California since the early 20th century, as well as by the Port of San Diego since its creation as a quasi-governmental agency serving the entire Bay in 1962. City of San Diego Fire-Rescue Department The city's first fireboat, the Bill Kettner, was named after San Diego's Congressional Representative William Kettner. [2] The vessel was built by ...

 

2010 Myanmar general election

2010 Myanmar general election ← 1990 7 November 2010 2015 → 330 of the 440 seats in the House of Representatives 221 seats needed for a majority 168 of the 224 seats in the House of Nationalities113 seats needed for a majority   First party Second party Third party   SNDP NUP Leader Thein Sein Sai Ai Pao Tun Yi Party USDP SNDP NUP Leader's seat Zabuthiri (Pyithu) Did not stand Did not stand Seats won 259 R / 129 N 18 R / 3 N 12 R / 5 N   Fourth ...

Unanue family

Family UnanueBusinessCurrent regionManhattan, New York City, United States East CoastPlace of originValle de Mena, Burgos, SpainFoundedArrival in the U.S.: 1918106 years agoFounderPrudencio Unanue Ortiz (1886-1976)Members12 incl: Joseph A. UnanueAndy UnanueRobert Unanue (CEO) The Unanue family of New York City is a wealthy American family of Spanish, and ultimately of Basque, origin. They were the 170th richest family in the United States in 2014 according to Forbes, having a net worth of US$...

 

Como Chamling

Saline lake in Tibet Autonomous Region, ChinaComo ChamlingSentinel-2 image (2022)Como ChamlingLocationDinggyê County, Tibet Autonomous Region, ChinaCoordinates28°24′04″N 88°13′12″E / 28.401°N 88.220°E / 28.401; 88.220Typesaline lakeSurface area53.2 square kilometers (20.5 sq mi) Como ChamlingChinese nameTraditional Chinese錯母折林Simplified Chinese错母折林TranscriptionsStandard MandarinHanyu PinyinCuòmǔ zhélínWade–GilesCuo...

 

Contemplation

Pour les articles homonymes, voir Contemplation (homonymie). La contemplation (theôria en grec est un déverbal de theôrô : je regarde, je contemple) est une application de l'esprit à voir et observer certaines réalités. Le terme a un sens particulier dans la religion et dans l'art. L'état contemplatif offrant dans le premier cas à l'âme une proximité avec Dieu et dans le second avec la nature. Contemplation et philosophie Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou ...

Marjorie Prime

2017 American filmMarjorie PrimeDirected byMichael AlmereydaScreenplay byMichael AlmereydaBased onMarjorie Primeby Jordan HarrisonProduced byUri SingerStarring Jon Hamm Geena Davis Lois Smith Tim Robbins CinematographySean Price WilliamsEdited byKathryn J. SchubertMusic byMica LeviProductioncompanyBB Film ProductionsDistributed byFilmRiseRelease dates January 23, 2017 (2017-01-23) (Sundance) August 18, 2017 (2017-08-18) (United States) Running time98 minu...

 

Legal rights of women in history

This illustration, from a medieval translation (c. 1310) of Euclid's Elements, is noteworthy in showing a woman teaching geometry to male students. The legal rights of women refers to the social and human rights of women. One of the first women's rights declarations was the Declaration of Sentiments.[1] The dependent position of women in early law is proved by the evidence of most ancient systems. Part of a series onWomen in society Society Women's history (legal rights) Wo...