Kiespijn is een Nederlands satirisch televisieprogramma in de vorm van een quiz, dat sinds 21 februari 2021 rond verkiezingen wordt uitgezonden door de NTR op NPO 3. De presentatie is in handen van Diederik Ebbinge. Het wordt uitgezonden op de vier zondagen voor de verkiezingen en de zondag erna. Als er vervroegde Tweede Kamerverkiezingen zijn als gevolg van de val van een kabinet wordt het programma ook rond deze verkiezingen uitgezonden. Het wordt bovendien niet alleen rond Nederlandse verkiezingen, maar ook rond de verkiezingen voor het Europees Parlement uitgezonden.
Spelverloop
De quiz staat in het teken van verkiezingen. De kandidaten moeten vooraf een stemwijzer invullen om te bepalen of ze politiek links of rechts zijn. Ben je links, dan kom je in het team van Hanneke Groenteman terecht. Ben je rechts, dan kom je in het team van Rutger Castricum. Diederik Ebbinge zelf kiest geen van beide kanten en speelt het 'redelijke midden'.[1] Om te bepalen wie er mag beginnen, laat Gijs Rademaker[2] een recente peiling zien. Wie op dat moment de meeste zetels telt, mag beginnen. In elke aflevering komt de politieke voorkeur van Hanneke en Rutger meermaals op ludieke wijze aan bod: zo drinkt Rutgers team regelmatig champagne of pakken ze uit met hun vleesconsumptie, Hannekes team drinkt dan weer een kop kruidenthee en draagt grijze wollen sokken. Ook de antwoordknoppen van elk team zijn geïnspireerd op hun politieke voorkeur.
Onderdelen
- Ronde 1
Doormorfen: De kandidaten krijgen een afbeelding te zien van iets of iemand die in een bekende Nederlandse politicus verandert. De kandidaten moeten raden wie het is. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde begint nadat Diederik "Doormorfen!" heeft gezegd.
Ronde 2
SM-ronde: De kandidaten krijgen vier social media-uitingen te zien en drie politici met de vraag: welke politicus hoort bij welk social media-uiting? Elk goed antwoord is 20 punten waard, maar heeft een team een vraag fout, dan gaan de punten naar de tegenstander.
- Ronde 3
Déjà vu: Ieder team krijgt een fragment van een opmerkelijk of anderszins memorabel moment van de afgelopen campagneweek te zien, dat een beetje deed denken aan een memorabel moment uit de parlementaire geschiedenis. En daar stelt Diederik een vraag over. Elk goed antwoord is 11 punten waard.
Ronde 4
Hokjesgeest: De kandidaten krijgen 4 personen te zien die zich voordoen als iemand die meedoet aan de verkiezing, één van die personen is de kandidaat zelf. Beide teams mogen overleggen en vragen stellen aan de personen. De echte persoon mag dan binnen 30 seconden reclame maken voor zijn/haar partij. Elk goed antwoord is 1 punt waard.
- Ronde 5
Inzoomen: De kandidaten krijgen een programmapunt te zien met de vraag: bij welke persoon van welke partij hoort dit punt? Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 6/Finaleronde
Vragenvuurtje: De punten die de teams hebben verdiend veranderen in secondes. Elk team krijgt een stapel kaartjes met daarop begrippen of namen uit de politiek. Één panellid van beide teams moet dat omschrijven zodat de medekandidaten het kunnen raden. Ze mogen niet de echte naam zeggen, ze mogen geen rijmwoorden gebruiken en ze mogen ook niet zingen. Het team dat binnen de secondes de meeste kaartjes weet te raden wint de aflevering en gaat naar huis met het enige echte Kiespijn-stempotlood. Het team met de meeste punten/secondes mag beginnen.
- Ronde 1
Doormorfen: De kandidaten krijgen een afbeelding te zien van iets of iemand die in een bekende Nederlandse politicus verandert. De kandidaten moeten dan raden wie het is. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde begint nadat Diederik "Doormorfen!" heeft gezegd.
- Ronde 2
Hokjesgeest: De kandidaten krijgen 4 personen te zien die zich voordoen als iemand die meedoet aan de verkiezing, één van die personen is de kandidaat zelf. Beide teams mogen overleggen en vragen stellen aan de personen. De echte persoon mag dan binnen 30 seconden reclame maken voor zijn/haar partij. Elk goed antwoord is 1 punt waard.
- Ronde 3
Instapronde: De kandidaten krijgen vragen over de lokale politiek en moeten door middel van overleg een antwoord raden. Elk goed antwoord is 10 punten waard.
- Ronde 4
Opstapronde: De kandidaten krijgen een filmpje te zien van een bekende landelijke politicus die vroeger in de lokale politiek zat. De kandidaten moeten raden in welke gemeente hij/zij campagne voerde. Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 5
Campagneronde: De kandidaten krijgen campagnefilmpjes te zien van lokale partijen en landelijke partijen die meedoen in een gemeente. De kandidaten moeten raden in welke gemeente dit campagnefilmpje vertoond is. Elk goed antwoord is 5 punten waard.
Ronde 6
Sloganronde: De kandidaten krijgen een gemeente te zien met de vraag: Welke van deze slogans zijn de echte gemeenteslogans? Elk goed antwoord is 15 punten waard.
- Ronde 7/Finaleronde
Vragenvuurtje: De punten die de teams verdiend hebben veranderen in secondes. Elk team krijgt een stapel kaartjes met daarop begrippen of namen uit de politiek. Één panellid van beide teams moet dat omschrijven zodat de medekandidaten het kunnen raden. Ze mogen niet de echte naam zeggen, ze mogen geen rijmwoorden gebruiken en ze mogen ook niet zingen. Het team dat binnen de secondes de meeste kaartjes weten te raden wint de aflevering en gaat naar huis met het enige echte Kiespijn-stempotlood. Het team met de meeste punten/secondes mag beginnen.
Ronde 1
Opwarmronde: De kandidaten krijgen van Diederik een vraag over de verkiezingen. De bedoeling is is dat de kandidaten snel antwoord moeten geven. Wie het goede antwoord geeft, krijgt punten. Elk goed antwoord is 5 punten waard.
Ronde 2
Flinke Slinger: Één van de kandidaten moet aan het grote rad draaien waar 12 provincies op staan. Als het rad stopt met draaien en een provincie heeft gekozen, dan wordt er een vraag gesteld over die provincie. Elk goed antwoord is 15 punten waard.
Ronde 3
Doormorfen: De kandidaten krijgen een afbeelding te zien van iets of iemand die in een bekende Nederlandse politicus verandert. De kandidaten moeten dan raden wie het is. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde begint nadat Diederik "Doormorfen!" heeft gezegd.
Ronde 4
Hokjesgeest: De kandidaten krijgen 4 personen te zien die zich voordoen als iemand die meedoet aan de verkiezing, één van die personen is de kandidaat zelf. Beide teams mogen overleggen en vragen stellen aan de personen. De echte persoon mag dan binnen 30 seconden reclame maken voor zijn/haar partij. Elk goed antwoord is 1 punt waard.
Ronde 5
Voorkeurstemmen: De kandidaten krijgen beide een audio opname van een bekende Nederlander te horen die onherkenbaar is gemaakt. De taak voor de kandidaten is dat ze moeten raden wie de stem is. Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 6
Identiteitspolitiek: De kandidaten krijgen vragen over verschillende provincies. De vraag kan gaan over een provinciale volkslied, vlag of over een waterschap. De kandidaten die het goede antwoord wisten, die krijgen punten. Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 7/Finaleronde
Vragenvuurtje: De punten die de teams verdiend hebben veranderen in secondes. Elk team krijgt een stapel kaartjes met daarop begrippen of namen uit de politiek. Één panellid van beide teams moet dat omschrijven zodat de medekandidaten het kunnen raden. Ze mogen niet de echte naam zeggen, ze mogen geen rijmwoorden gebruiken en ze mogen ook niet zingen. Het team dat binnen de secondes de meeste kaartjes weten te raden wint de aflevering en gaat naar huis met het enige echte Kiespijn-stempotlood. Het team met de meeste punten/secondes mag beginnen.
Ronde 1
Opwarmronde: De kandidaten krijgen van Diederik een vraag over de verkiezingen. De bedoeling is is dat de kandidaten snel antwoord moeten geven. Wie het goede antwoord geeft, krijgt punten. Elk goed antwoord is 5 punten waard.
Ronde 2
Laatste woord: Politici geven in campagnetijd veel interviews aan kranten en nieuwswebsites. In de ronde 'Laatste Woord' verschijnt een zin die ooit door een politicus is gezegd tijdens z'n interview. Er ontbreekt alleen een woord. De vraag aan de kandidaten is dan welk woord, volgens hun, op die plek hoort te staan. Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 3
Inzoomen: De kandidaten krijgen een programmapunt te zien met de vraag: bij welke persoon van welke partij hoort dit punt? Elk goed antwoord is 10 punten waard.
Ronde 4
Doormorfen: De kandidaten krijgen een afbeelding te zien van iets of iemand die in een bekende Nederlandse politicus verandert. De kandidaten moeten dan raden wie het is. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde begint nadat Diederik "Doormorfen!" heeft gezegd.
Ronde 5
Hokjesgeest: Speciaal voor dit seizoen is de ronde 'Hokjesgeest' aangepast. In plaats dat de kandidaten 4 personen te zien krijgen, moeten ze nu de persoon proberen te vinden in het publiek. Elk team mag twee personen uit het publiek kiezen. Als een echte kandidaat door een team goed geraden is, krijgt dat team een punt. De echte kandidaat mag dan binnen 30 seconden reclame maken voor zijn/haar partij. Elk goed antwoord is 1 punt waard.
Ronde 6
Flinke Slinger: Deze ronde kreeg in seizoen 4 verschillende namen zoals De Schijf van Gijs, Rad van Rademaker, Rademakers Roulette en Gijs' Slingerparadijs. Één van de kandidaten moet aan het grote rad draaien waar 7 verkiezingsthema's op staan. Als het rad stopt met draaien en een thema is uitgekozen, dan wordt er een vraag gesteld over dat thema. In de laatste aflevering van seizoen 4 werden de verkiezingsthema's vervangen voor de verkiezingsuitslag. Elk goed antwoord is 15 punten waard.
Ronde 7/Finaleronde
Vragenvuurtje: De punten die de teams verdiend hebben veranderen in secondes. Elk team krijgt een stapel kaartjes met daarop begrippen of namen uit de politiek. Één panellid van beide teams moet dat omschrijven zodat de medekandidaten het kunnen raden. Ze mogen niet de echte naam zeggen, ze mogen geen rijmwoorden gebruiken en ze mogen ook niet zingen. Het team dat binnen de secondes de meeste kaartjes weten te raden wint de aflevering en gaat naar huis met het enige echte Kiespijn-stempotlood. Het team met de meeste punten/secondes mag beginnen.
Onderdelen die na één keer niet meer zijn gebruikt
- Theorie-examen (Seizoen 1, aflevering 1, Ronde 3)
De kandidaten krijgen allemaal een foto te zien, en Diederik stelt een vraag waarop het antwoord links of rechts is. De kandidaten steken hun linkerhand op als het links is en hun rechterhand als het rechts is. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde is alleen in de eerste aflevering gebruikt en keerde daarna niet meer terug.
Drie Tegen Drie (Seizoen 1, aflevering 4, Ronde 1)
Elke kandidaat noemt om de beurt een thema, waarvan hij/zij denkt dat het in de top 5 staat van de belangrijkste thema's bij de Nederlandse kiezer. Vervolgens laat Gijs zien of het goed is. Hoe hoger het thema in de top 5 staat, hoe meer punten het oplevert. Het thema dat op 1 stond was 25 punten waard, het 2de 20 punten, het 3de 15 punten, het 4de 10 punten en het laatste thema was 5 punten waard. Deze ronde is alleen in de vierde aflevering gebruikt en keerde daarna niet meer terug.
Muziekronde (Seizoen 1, aflevering 4, Ronde 2)
De verkiezingsavond is een avond waarop sinds een jaar of tien opeens alle lijsttrekkers heel Amerikaans opkomen met een hip muziekje, waar door het campagneteam maandenlang goed over is nagedacht. De kandidaten krijgen een deuntje te horen en wie weet welke partij dat nummer heeft gebruikt, tijdens de verkiezingsavond, drukt op de knop. Elke vraag is 10 punten waard. Deze ronde is alleen in de vierde aflevering gebruikt en keerde daarna niet meer terug.
- Ereronde (Seizoen 2, aflevering 5, Ronde 1 | Seizoen 3, aflevering 5, Ronde 2)
De kandidaten krijgen opnieuw vragen over de lokale politiek maar deze keer over de resultaten. Elk goed antwoord is 5 punten waard. Deze ronde is alleen in de vijfde aflevering gebruikt en keerde weer terug in seizoen 3. De ronde is daarna niet meer terug in het spel gekomen.
Stempassen (Seizoen 2, aflevering 5, Ronde 2)
De kandidaten krijgen beelden te zien van mensen die wel of niet gingen stemmen. De kandidaten moeten raden waarom hij/zij wel/niet ging stemmen. Deze ronde is alleen in de vijfde aflevering gebruikt en keerde daarna niet meer terug.
Uitloopronde (Seizoen 3, aflevering 5, Ronde 1)
De regels voor de uitloopronde zijn bijna identiek van de opwarmronde. De kandidaten krijgen van Diederik een vraag over de verkiezingen. De bedoeling is is dat de kandidaten snel antwoord moeten geven. Wie het goede antwoord geeft, krijgt punten. Elk antwoord is 5 punten waard. Deze ronde is alleen in aflevering 5 van seizoen 3 gebruikt en kwam daarna niet meer terug.
Laten we leuk beginnen (Seizoen 4, aflevering 5, Ronde 1)
Deze ronde is bedoeld om het spel leuk te laten beginnen. In deze ronde worden gewoon algemeen vragen gesteld, die te maken hebben met de verkiezingsuitslag. Elk goed antwoord is 2 punten waard. Deze ronde is alleen in aflevering 5 van seizoen 4 gebruikt en kwam daarna niet meer terug.
Lijst met afleveringen en kijkcijfers
Ontvangst en kritiek
De quiz kreeg lovende reacties, met name op Twitter. Het programma kreeg meer aandacht via Vandaag Inside waarin Johan Derksen het eerst opnam voor het programma[3] en een week later bekend maakte dat hij eraan meedeed.[4][5] Verder kwamen er reacties over de buitensporige hulp die Diederik Ebbinge aan sommige kandidaten zou geven[6] en voelde gast Esma Kendir zich beledigd door een stereotyperende reactie van een van de panelleden. De NTR bood hiervoor haar excuses aan.[7][8]
Seizoen 5
In de laatste aflevering van seizoen 4 werd bekend dat er een vijfde seizoen zou gaan komen. Het vijfde seizoen zou in het teken staan van de Europese Parlementsverkiezingen van 2024.
Noten
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Diederik Ebbinge over de nieuwe verkiezingsquiz 'Kiespijn' op YouTube
- ↑ Kiespijn 21 feb. 2021. www.npostart.nl. Gearchiveerd op 28 juli 2022. Geraadpleegd op 28 juli 2022.
- ↑ Johan ontdekt pareltje op NPO3: 'Een ontzettend leuk programma!' op YouTube
- ↑ Johan stoorde zich aan duo bij Kiespijn: 'Wat een afschuwelijke mensen' op YouTube
- ↑ René ziet optreden van Johan bij Kiespijn: 'Dit gaat ook wel héél ver hoor!' op YouTube
- ↑ Kiespijn 28 feb. 2021. www.npostart.nl. Gearchiveerd op 23 maart 2023. Geraadpleegd op 28 juli 2022.
- ↑ Esma Kendir op Instagram. Gearchiveerd op 28 juli 2022. Geraadpleegd op 28 juli 2022. “Vanavond was ik te gast bij het programma #Kiespijn. Helaas houd ik een nare nasmaak over aan mijn deelname aan het programma. Tijdens de opnames moest een panel raden wie van de vier meiden in de studio de echte Esma was. Ik werd geïntroduceerd als longboarder. Rutger Castricum, één van de panelleden, zei vervolgens dat ik dan wel niet de echte Esma zou zijn, “want dat kan toch niet met zo’n hoofddoek”. Bam. Daar werd ik op nationale televisie even keihard geconfronteerd met de vooroordelen die iemand over mij heeft. Iemand die mij niet kent en die niks over mij weet. Op een kortzichtige manier baseerde Castricum zijn hele beeld van mij op mijn hijab en zijn onterechte beeld dat hij daarbij heeft. Een opmerking die hij wellicht tussen neus en lippen door maakte, raakte mij diep. Want dit is wat ik zo vaak mee maak. Dit soort opmerkingen, die schijnbaar achteloos gemaakt worden, maar die ik als kwetsend ervaar, als respectloos en discriminerend. Het zijn opmerkingen die me ‘anders’ doen voelen. Alsof ik er niet bij hoor. En dit is wat niet alleen voor mij, maar voor zoveel mensen die niet aan de ‘norm’ voldoen, de dagelijkse realiteit is. Dat maakt me boos en verdrietig. Er waren gelukkig andere aanwezigen – zoals Dwight van van de Vijver en Paul de Leeuw – die het voor mij opnamen, die de opmerking van Castricum niet normaal vonden. Daardoor dacht ik: ik heb dit niet voor niks moeten ondergaan. Want iedereen ziet nu tijdens de uitzending dat zo’n opmerking niet normaal is. Maar tot mijn verbijstering zag ik dat de @omroepntr dit fragment uit de uitzending geknipt had. NTR creëert eerst een onveilige setting voor mij. En vervolgens doen ze op tv lijken alsof er geen enkel vooroordeel in de weg zat bij de panelleden. En dit - de werkelijkheid zo veel mooier voordoen dan die is - doet nota bene de NTR. De omroep die als wettelijke taak heeft om de diversiteit te bevorderen. De omroep die volgens de eigen website ‘oog heeft voor thema’s die onderbelicht dreigen te raken’. Daar ben ik diep teleurgesteld over. Omdat ik juist had gewild dat heel Nederland deze situatie had kunnen zien.”
- ↑ NTR op Instagram. Gearchiveerd op 28 juli 2022. Geraadpleegd op 28 juli 2022. “👆Naar aanleiding van het bericht van @esmakendirr over de uitzending van Kiespijn van gisteravond, zijn binnen de NTR direct gesprekken gevoerd. We zijn geschrokken, eerst en vooral omdat we het ons aantrekken dat Esma zich door de aanpassing in de montage gekwetst voelt. Uiteraard is er ook met Esma zelf gesproken, door verschillende betrokkenen en dat waren goede en verhelderende gesprekken. We betreuren het dat we Esma niet hebben gekend in de keuze omtrent de montage. We realiseren ons, nu nog meer dan voorheen, hoe belangrijk het is om dit soort afwegingen met betrokkenen te delen. Juist omdat we bij de NTR veel waarde hechten aan het bespreekbaar maken van ingewikkelde en gevoelige onderwerpen trekken we het ons aan dat we hier een steek hebben laten vallen.”
