Kalmaroorlog

Kalmaroorlog
De Kalmaroorlog op een wandtapijt.
De Kalmaroorlog op een wandtapijt.
Datum 1611 - 1613
Locatie Scandinavië
Resultaat Deense overwinning
Verdrag Vrede van Knäred
Strijdende partijen
Denemarken Zweden
Leiders en commandanten
Christiaan IV
Sehested 		Karel IX
Gustaaf II Adolf

De Kalmaroorlog of de Oorlog van Kalmar (Deens: Kalmarkrigen; Zweeds: Kalmarkriget) was een oorlog tussen Denemarken en Zweden van 1611 tot 1613. De oorlog werd gevoerd over de aanspraken van beide landen op het uiterste noorden van Scandinavië. Denemarken wist de belangrijkste steden in het zuiden van Zweden te veroveren, maar het bleek onmogelijk om naar Stockholm door te stoten. Groeiende internationale druk bracht Denemarken tot het sluiten van de Vrede van Knäred, waarmee de oorlog werd beëindigd.

De Kalmaroorlog was de laatste oorlog waarin Denemarken zijn positie als belangrijkste macht in Noord-Europa wist te handhaven.

Voorgeschiedenis

Denemarken was aan het begin van de 17e eeuw de machtigste staat in het Oostzeegebied.[1] De controle over de Sont en de daarbij behorende Sonttol waren van groot strategisch en economisch belang. Ook de handel en de visvangst in de noordelijke Noordzee en in de Barentszzee waren in Deense handen. Door het bezit van Noorwegen en Skåneland grensde Denemarken zowel in het westen en noorden als in het zuiden aan Zweden. Het Zweedse buitenlandse beleid werd in belangrijke mate beïnvloed door de angst voor een Deense verovering van Zweden.

De strijd om het Noorden

Om de omcirkeling door Denemarken te doorbreken begonnen de Zweden langzaam maar zeker het dunbevolkte land rond de Noordkaap in te nemen. Zweedse controle over de Noordkaap zou het ook mogelijk maken om de handel met Rusland via Archangelsk te beheersen. Het in 1595 met Rusland gesloten Verdrag van Teusina vormde een wettelijke basis voor de Zweedse gebiedsuitbreiding. Soldaten, belastingophalers en bestuurders drongen steeds verder naar het noorden op, wat tot schermutselingen met de plaatselijke Noorse bevolking leidde. Om zijn aanspraken op deze noordelijke gebieden kracht bij te zetten nam koning Karel IX na zijn kroning in 1607 de titel "Koning van de Lappen in het Noordland" aan. Bij het stichten van een nieuwe havenstad op het eiland Hisingen, ten noorden van de Sont, schonk Karel IX de nieuwe Nederlandse bewoners zelfs het recht om in de Barentszzee te vissen. Denemarken protesteerde hiertegen en de Deense koning Christiaan IV reisde zelfs persoonlijk naar het hoge noorden om de Deense soevereiniteit over het gebied te benadrukken.

Zweedse conflicten met Polen en Rusland

Het commerciële belang van de noordelijke route naar Rusland werd versterkt door de Zweedse oorlog met Polen-Litouwen (1600–1611). Koning Sigismund Wasa van Polen was korte tijd koning van Zweden geweest totdat hij in 1599 werd afgezet door zijn broer Karel IX. Sigismund bleef echter aanspraak maken op de Zweedse kroon en werd daarin gesteund door Christiaan IV, die Karel IX weigerde te erkennen als rechtmatige koning van Zweden. Om een mogelijke Poolse invasie voor te zijn nam Karel zelf het initiatief toen hij vanuit Zweeds Estland Pools Lijfland binnenviel. De oorlog en de Zweedse blokkade van de Hanzestad Riga verstoorde de handel in de Oostzee. Veel handelaars probeerden het oorlogsgebied te ontwijken door het Russische achterland van Riga via Archangelsk te bereiken. Hierdoor steeg het belang van de noordelijke route en daalde de opbrengsten van de Sonttol.

Ook in Rusland raakte Zweden betrokken bij een oorlog. Tijdens de chaotische Tijd der Troebelen steunde Zweden eerst de Russische elite tegen de Polen, maar vanaf 1610 de begonnen de Zweden de Ingrische Oorlog waarbij geprobeerd werd om zo veel mogelijk Russisch grondgebied te veroveren.

Pogingen tot bemiddeling en het uitbreken van de oorlog

Christiaan IV zag door de Zweedse problemen in het oosten een gelegenheid om Zweden te verslaan en zo de problemen in Lapland ten gunste van Denemarken op te lossen en misschien zelfs de Unie van Kalmar te herstellen. Christiaan begon zijn vloot uit te breiden, een aantal forten te versterken en liet een nieuw arsenaal aanleggen in Kopenhagen. In tegenstelling tot Christiaan IV en Karel IX waren de Deense en Zweedse Rijksraad fel gekant tegen een eventuele oorlog. Ook internationaal was er grote weerstand, omdat een oorlog de handel door de Sont zou verstoren.

Bronnen, noten en referenties

  1. ↑ Denmark, 1513-1660: the rise and decline of a Renaissance monarchy, blz. 149

Read other articles:

Yerusalem J1

Peta Yerusalem J1 dengan Lingkungan Arab (warna hijau) Yerusalem J1 adalah sebuah daerah subdistrik di Kegubernuran Yerusalem, Palestina.[1][2] Referensi ^ Locality Profiles and Needs Assessment for Jerusalem Governorate (PDF). The Applied Research Institute - Jerusalem / Society. Diarsipkan dari versi asli (PDF) tanggal 2020-04-05. Diakses tanggal 3 February 2019.  ^ Palestinian Central Bureau of Statistics Release Jerusalem Statistical Yearbook 2012 (PDF). Palestinian C...

 

Aksara semisilabis

Aksara semisilabis adalah sistem penulisan yang berperan sebagian sebagai alfabet dan sebagai suku kata. Istilah tradisional telah dikenal luas sebagai abugida. semisilabis Iberia semisilabis tartesia Sistem penulisan secara luas diklasifikasikan menjadi tiga kategori: logogram, di mana masing-masing mewakili tanda morfem seperti dalam tulisan Cina, semisilabis, di mana tanda masing-masing mewakili suku kata seperti dalam suku kata Jepang dan alpha, di mana setiap simbol mewakili fonem. Pada ...

 

نشيد السلفادور الوطني

Himno Nacional de El Salvador العنوان بالعربية نشيد السلفادور الوطني استمع للنشيد   تعديل مصدري - تعديل   نشيد سلفادور الوطني (بالإسبانية:Himno Nacional de El Salvador)،هو النشيد الوطني الرسمي لدولة السلفادور.[1] انظر أيضاً نشيد باراغواي الوطني. نشيد جمهورية الدومينيكان الوطني. نشيد بنما ال...

趙家驤

追晉陸軍二級上將趙家驤將軍个人资料出生1910年 大清河南省衛輝府汲縣逝世1958年8月23日(1958歲—08—23)（47—48歲） † 中華民國福建省金門縣国籍 中華民國政党 中國國民黨获奖 青天白日勳章（追贈）军事背景效忠 中華民國服役 國民革命軍 中華民國陸軍服役时间1924年－1958年军衔 二級上將 （追晉）部队四十七師指挥東北剿匪總司令部參謀長陸軍�...

 

Economic globalization

International economic interdependence Parts of this article (those related to documentation) need to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (May 2019) Part of the Politics series onNeoliberalism Ideas Austerity Balanced budget Denationalization Deregulation Economic freedom Economic integration Economic interdependence Economic liberalization Foreign direct investment Free markets Free trade (area) Globalization Intellectual prope...

 

Pomerelia

Pomerelia saat menjadi bagian dari Kerajaan Polandia. Pomerelia (bahasa Latin: Pomerelia; Jerman: Pomerellen, Pommerellencode: de is deprecated ), juga disebut Pomerania timur (bahasa Polandia: Pomorze Wschodnie) atau Pomerania Gdańsk (bahasa Polandia: Pomorze Gdańskie), adalah wilayah historis di Polandia utara. Pomerelia terletak di pesisir selatan Laut Baltik dan di sebelah barat sungai Vistula. Kota terbesarnya adalah Gdańsk. Semenjak tahun 1999, region ini merupakan wilaya...

Mike Ward (comedian)

Canadian comedian (born 1973) For people named Michael Ward, see Michael Ward (disambiguation). Mike WardWard in September 2016Birth nameMichael John WardBorn (1973-09-14) September 14, 1973 (age 50)Quebec City, Quebec, CanadaMediumtelevision, stand-up, radio, podcast & documentaryNationalityCanadianGenresBlack comedyNotable works and rolesChabot on L'Gros Show Henri on CNM (Simon & Henri) Ludger (cotton ouaté avec un loup) on Testostérone Participant on the show ChabadaWe...

 

世界政區索引

此條目可能包含不适用或被曲解的引用资料，部分内容的准确性无法被证實。 (2023年1月5日)请协助校核其中的错误以改善这篇条目。详情请参见条目的讨论页。 各国相关 主題列表 索引 国内生产总值 石油储量 国防预算 武装部队（军事） 官方语言 人口統計 人口密度 生育率 出生率 死亡率 自杀率 谋杀率 失业率 储蓄率 识字率 出口额 进口额 煤产量 发电量 监禁率 死刑 国债 ...

 

Blodwell Junction railway station

Not to be confused with Llanyblodwel Halt railway station which was named as Llanyblodwel from 1904. Disused railway station in Llanyblodwell, Shropshire Blodwell JunctionBlodwell Junction station in 1962General informationLocationLlanyblodwel, ShropshireEnglandCoordinates52°48′02″N 3°06′40″W / 52.8006°N 3.1111°W / 52.8006; -3.1111Grid referenceSJ250231Platforms1Other informationStatusDisusedHistoryOriginal companyPotteries, Shrewsbury and North Wales Railw...

希梅拉

希梅拉古城的一处胜利神庙遗址 希梅拉 （古希腊文：Ἱμέρα）為西西里岛北岸的的一个古希腊殖民地城市，曾经具有重要意义，其遺址位于泰尔米尼伊梅雷塞。 历史 希梅拉是西西里岛北岸地区第一个建立起来的古希腊城镇，也是防御迦太基的前哨阵地，具有着重要的战略意义，修昔底德断言说，该城曾经是西西里岛北岸唯一的一个希腊殖民地，[1] 但是他的说法只�...

 

التهاب الملتحمة

التهاب الملتحمة عين مصابة بالتهاب الملتحمة.عين مصابة بالتهاب الملتحمة. معلومات عامة الاختصاص طب العيون  من أنواع أمراض العين  [لغات أخرى]‏،  ومرض،  وأمراض الملتحمة  [لغات أخرى]‏،  ومرض التهابي  [لغات أخرى]‏  المظهر السريري الأعراض عين حم�...

 

Surgeon

Physician with surgical specialty For other uses, see Surgeon (disambiguation). Surgeons performing operations In medicine, a surgeon is a medical doctor who performs surgery. Although there are different traditions in different times and places, a modern surgeon is also a licensed physician or received the same medical training as physicians before specializing in surgery. In some countries and jurisdictions, the title of 'surgeon' is restricted to maintain the integrity of the craft group i...

Caleb Landry Jones

Caleb Landry JonesCaleb Landry Jones bulan Desember 2017Lahir7 Desember 1989 (umur 34)Garland, Texas, Amerika SerikatPekerjaanAktor, musisiTahun aktif2007–sekarang Caleb Landry Jones (lahir tanggal 7 Desember 1989) merupakan seorang aktor dan musisi Amerika Serikat. Ia berperan sebagai mutan Banshee dalam film X-Men: First Class dan sebagai Jeremy Armitage dalam film Get Out.[1] Latar belakang Lahir di Garland, Texas, ia merupakan putra dari Cindy dan Patrick Jones.[2...

 

Fast food

Food prepared and served in a small amount of time For other uses, see Fast food (disambiguation). Examples of fast food (left to right, top to bottom): Cheeseburger, soft drink, french fries, pizza Margherita, hot dog, fried chicken, submarine sandwich, and donuts. Fast food is a type of mass-produced food designed for commercial resale, with a strong priority placed on speed of service. Fast food is a commercial term, limited to food sold in a restaurant or store with frozen, preheated or p...

 

Military ranks of the Polish People's Republic

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Military ranks of the Polish People's Republic – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2022) (Learn how and when to remove this message) The Military ranks of the Polish People's Republic were the military insignia used by the Polish People's Ar...

2020年夏季奧林匹克運動會田徑男子800公尺比賽

第三十二届夏季奥林匹克运动会男子800米比賽比賽場館新国立竞技场日期2021年7月31日（预赛）2021年8月1日（半决赛）2021年8月4日（决赛）参赛选手48位選手，來自30個國家和地區冠军成绩1:45.06奖牌获得者01 ! 埃馬紐埃爾·科里爾  肯尼亚02 ! 费古森·切鲁伊约特·罗提奇  肯尼亚03 ! 帕特里克·多貝克  波兰← 20162024 → 2020年夏季奥林匹克运动会�...

 

Wii Speak

Microphone accessory for the Wii Wii SpeakManufacturerNintendoTypeMicrophoneLifespanNA: November 16, 2008[1]EU: December 5, 2008[1] Wii Speak is a microphone accessory for Nintendo's Wii home video game console. Connected to the console via USB, the device can be placed near the video display, which allowed voice chat to be conducted within entire rooms across multiple households.[2] The device features an LED indicating when the microphone is active. Wii Speak was ann...

 

The Fabulous Impressions

1967 studio album by The ImpressionsThe Fabulous ImpressionsStudio album by The ImpressionsReleased1967GenreChicago soulLabelABC Records[1]ProducerJohnny PateThe Impressions chronology Ridin' High(1966) The Fabulous Impressions(1967) We're a Winner(1968) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllMusic[2]The Encyclopedia of Popular Music[3]The New Rolling Stone Record Guide[4] The Fabulous Impressions is an album by the American soul music group th...

Primitive communism

Mode of production Part of a series onEconomic, applied, and development anthropology Basic concepts Commodification Barter Debt Finance Embeddedness Reciprocity Redistribution Value Wealth Gift economy Limited good Inalienable possessions Singularization (commodity pathway) Spheres of exchange Social capital Cultural capital Provisioning systems Hunting-gathering Pastoralism Nomadic pastoralism Shifting cultivation Moral economy Peasant economics Case studies Prestations Kula ring Moka excha...

 

Teocentrismo

El Padre, el Hijo y el Espíritu Santo en el cuadro El bautismo de Cristo, de Francesco Albani (1578-1660) El teocentrismo es la creencia de que Dios es el aspecto central de la existencia, y a diferencia del antropocentrismo y el existencialismo,[cita requerida] desde este punto, el significado y el valor de las acciones realizadas a las personas o al medioambiente se atribuyen a Dios. Los principios del teocentrismo, como la humildad, el respeto, la moderación, el desinterés y la ate...