De afkorting CS verwijst naar de achternamen van de ontdekkers van deze stof, Ben B. Corson en Roger W. Stoughton.[1] Ze ontdekten CS-gas aan het Middlebury College in 1928.
Ondanks het feit dat het als gas wordt bestempeld, is de stof wel degelijk een vaste stof. De voornaamste toepassing van CS-gas is als traangas. Het werd in de jaren '50 en '60 van de 20ste eeuw heimelijk ontwikkeld in Porton Down, een militair domein in Wiltshire (Engeland). Aanvankelijk werd de werking van de stof getest op proefdieren, later op vrijwilligers uit het British Army.
Deze reactie wordt gekatalyseerd aan de hand van een zwakke base, zoals piperidine of pyridine. De methode voor de bereiding is sedert de ontdekking in 1928 nog niet gewijzigd.[2] Er zijn andere methoden gesuggereerd om de opbrengst en het rendement te verhogen: gebruik van andere basen als katalysator, het weglaten van oplosmiddelen en technieken die gebruikmaken van microgolven.[3]
Toxicologie en veiligheid
De fysische eigenschappen van de stof werden al beschreven bij de ontdekking: Certain of these dinitriles have the effect of sneeze and tear gases. They are harmless when wet but to handle the dry powder is disastrous.[4]
CS-gas is sterk irriterend en kan ernstige schade aan de ogen en de longen veroorzaken. Bij inhalatie veroorzaakt dit meestal ongewenste effecten, zoals hoesten, duizeligheid, hoofdpijn, moeizame en pijnlijke ademhaling, misselijkheid, keelpijn en braken. Bij contact met de huid kan er een branderig gevoel ontstaan en kan er blaarvorming optreden. Aangezien CS-gas een lacrimator is, veroorzaakt de stof tranende ogen.
De stof is op zich vrij toxisch en kan schade berokkenen aan het hart en de lever.[5] Bovendien wordt gesuggereerd dat contact met CS-gas zou kunnen leiden tot miskramen, aangezien de stof clastogene effecten (abnormale wijzigingen in de chromosoomstructuur) heeft op cellen van zoogdieren.
CS-gas is evenwel niet dodelijk, maar kan ernstige en blijvende letsels veroorzaken indien men onvoldoende beschermd is.
Gebruik als aerosol
CS-gas komt voor als vaste stof, maar wordt voornamelijk gebruikt als aerosol. Er zijn verschillende technieken om van CS-poeder een aerosol te maken:
In Bil'in, een dorp ten westen van de Palestijnse stad Ramallah, raakten in augustus 2009 Palestijnse opstandelingen slaags met het Israëlische leger. Dat zou CS-gas gebruikt hebben om de opstanden in te tomen.[7]
↑Vertaling: Sommige van deze dinitrilen hebben het effect van traangas. Ze zijn onschadelijk wanneer ze vochtig zijn, maar het droge poeder is een ramp om mee te werken.
