Brantgum

Plaats in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	Noardeast-Fryslân
Coördinaten	53° 21′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3,59[1] km²
- land	3,58[1] km²
- water	0,01[1] km²
Inwoners (2023-01-01)	240[1] (67 inw./km²)
Woning­voorraad	110 woningen[1]
Overig
Postcode	9153
Woonplaats­code	3390
Belangrijke verkeersaders
Foto's
Brantgum
Portaal    Nederland Friesland

Brantgum (Friese uitspraak: [’brɔntxm]^?) is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Brantgum ligt ten noordwesten van Dokkum, tussen Foudgum en Waaxens aan beide kanten van de N356. Brantgum werkt op veel fronten samen met Foudgum en Waaxens.

In 2023 telde het dorp 240 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Veldburen.

Het dorp is ontstaan op een terp. De terp werd enkele eeuwen voor de christelijke jaartelling opgeworpen op een kwelderwal. De terp werd halverwege de 19e eeuw in tweeën gedeeld door de weg die loopt van Dokkum naar Holwerd. Aan de zuidwestzijde is de terp flink afgegraven.

In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Brontegum, in 1470 als toe brantgum, in 1500 als thoe brantghum, in 1505 als Brantghum en in 1543 als Branteghum. De plaatsnaam zou duiden op het feit het de woonplaats (heem/um) van de familie Brantinga, afgeleid van de persoon Brant.

Tot 1984 behoorde Brantgum tot Westdongeradeel, later tot Dongeradeel, waarna deze opging in Noardeast-Fryslân.

De kerk van Brantgum is gebouwd in de 12e eeuw. De kerk werd in de 15e eeuw verlengd, uit die tijd stamt het koor van de kerk. De kerktoren met ingesnoerde spits werd in 1877 gebouwd toen de kerk werd bepleisterd. 100 jaar later werd de bepleistering weggehaald waarna met zekerheid kon worden vastgesteld dat de basis van de kerk uit de 12e eeuw stamde.

Het dorp heeft een kaatsvereniging, Alles aan de Hang genaamd, en een biljartclub.

In Brantgum is een dorpshuis, De Terpring, waarvan ook Waaxens en Foudgum gebruikmaken. In Brantgum wordt jaarlijks een openluchtspel georganiseerd.

Al in de 16e eeuw is er sprake van een school in het dorp. In 1989 kreeg de school een nieuw gebouw en een nieuwe naam, de Ids Wiersmaskoalle, maar na het schooljaar 2014/15 moest de school de deuren sluiten wegens te weinig leerlingen.

• Ids Wiersma (1878-1965), schilder en tekenaar, in het dorp staat een standbeeld voor hem.

Brantgum wordt bediend door vervoersmaatschappij Arriva:

• Streekbus 60: Dokkum - Bornwird - Foudgum - Brantgum - Waaxens - Holwerd - Blija - Ferwerd - Hallum - Hijum - Finkum - Stiens - Cornjum - Jelsum - Leeuwarden^[2]
• Lijntaxi 560: Dokkum - Bornwird - Foudgum - Brantgum - Waaxens - Holwerd^[3]
• Schoolbus 660: Dokkum - Bornwird - Foudgum - Brantgum - Waaxens - Holwerd^[4]

• Lijst van rijksmonumenten in Brantgum

Zie de categorie Brantgum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.