Rencana ini mengenai wilayah-wilayah di seluruh Semenanjung Korea dari dahulu. Untuk wilayah-wilayah di Korea Selatan, sila lihat Wilayah di Korea Selatan. Untuk wilayah-wilayah di Korea Utara, sila lihat Wilayah di Korea Utara.
Wilayah-wilayah di Korea (Do; hangul: 도; hanja: 道code: ko is deprecated ) telah menjadi bahagian pentadbiran utama Korea sejak pertengahan dinasti Goryeo pada awal abad ke-11, dan didahului oleh bahagian yang sama peringkat wilayah (Ju dan Mok) dijejak kembali ke Silla Bersatu, pada akhir abad ke-7.
Semasa Tempoh Silla Bersatu (668-935 M), Korea dibahagikan kepada sembilan Ju (주; 州), sebuah perkataan lama untuk "wilayah" yang digunakan untuk menamakan kedua-dua wilayah kerajaan dan ibu kota wilayah.
Selepas Goryeo mengalahkan Silla dan Baekje Akhir pada tahun 935 dan 936, kerajaan baru "dibahagikan kepada satu daerah diraja (Ginae; 기내; 畿內code: ko is deprecated ) dan dua belas daerah pentadbiran (Mok; 목; 牧code: ko is deprecated )", yang tidak lama kemudian dibahagikan kepada sepuluh wilayah (Do). Pada tahun 1009, negara ini dibahagikan lagi, kali ini menjadi satu daerah diraja, lima wilayah (Do) dan dua daerah sempadan (Gye; 계; 界code: ko is deprecated ?).
Selepas Dinasti Joseon berkuasa pada tahun 1392, negara itu telah dibahagikan kepada lapan wilayah baru (Do) pada tahun 1413. Sempadan-sempadan wilayah itu telah mencerminkan dengan jelas sempadan rantau dan dialek utama, dan masih sering dirujuk di Korea hari ini sebagai Lapan Wilayah (Paldo). Pada tahun 1895, sebagai sebahagian daripada Reformasi Gabo, negara itu telah dibahagikan kepada 23 daerah (Bu; 부; 府code: ko is deprecated ), yang digantikan setahun kemudian oleh tiga belas wilayah baru.
Tiga belas wilayah pada tahun 1896 termasuk tiga dari lapan wilayah asal, dengan lima wilayah asal yang lain dibahagikan kepada bahagian utara dan selatan (Bukdo (북도; 北 道) dan Namdo (남도; 南 道)). Tiga belas wilayah kekal tidak berubah sepanjang tempoh pemerintahan Jepun.
Dengan pembebasan Korea pada tahun 1945, semenanjung Korea dibahagikan kepada Korea Utara dan Korea Selatan di bawah kepercayaan dari Kesatuan Soviet dan Amerika, dengan garis pemisah yang diasaskan sepanjang latitud selari ke-38. Akibatnya, tiga buah wilayah—Hwanghae, Gyeonggi, dan Gangwon (Kangwŏn)—dibahagikan kepada Korea Utara dan Korea Selatan hari ini.
Pada 660, kerajaan tenggara Silla menakluki Baekje di Barat Daya, dan pada 668, Silla menakluk Goguryeo di utara dengan bantuan Dinasti TangChina. Buat pertama kalinya, kebanyakan semenanjung Korea diperintah oleh satu kuasa tunggal. Sempadan utara Silla berjalan menrentangi tengah-tengah selatan Goguryeo, dari Sungai Taedong (yang mengalir melalui P'yŏngyang) di barat ke Wŏnsan di Kangwon zaman moden di timur. Pada tahun 721, Silla mengukuhkan sempadan utara dengan Balhae (yang menggantikan Goguryeo di utara) dengan membina tembok antara P'yŏngyang dan Wŏnsan.
Ibu kota negara itu adalah Geumseong (Gyeongju moden), dan sub-ibu kota terletak di Geumgwan-gyeong (Gimhae), Namwon-gyeong, Seowon-gyeong (Cheongju), Jungwon-gyeong (Chungju), dan Bugwon-gyeong (Wonju).
Negara ini dibahagikan kepada sembilan wilayah (Ju): tiga di wilayah pra-660 Silla, dan tiga masing-masing di bekas kerajaan Baekje dan Goguryeo.
Jadual di bawah menyenaraikan tiga kerajaan terdahulu, nama setiap wilayah dalam abjad Rumi, hangul, dan hanja, serta ibu kota wilayah, dan wilayah setara zaman moden.
Pada tahun 892, Gyeon Hwon mengasaskan kerajaan Baekje Akhir di barat daya Silla, dan pada tahun 918, Wanggeon (Raja Taejo) mendirikan kerajaan Goryeo di barat laut, dengan ibu kota di Songak (Kaesŏng moden). Pada tahun 935, Goryeo menakluk sisa-sisa Silla, dan pada tahun 936, ia menaklukkan Baekje Akhir. Songak berkembang luas dan dinamakan semula sebagai Gaegyeong. Taejo memperluaskan wilayah negara ini dengan menakluk sebahagian tanah yang sebelumnya milik Goguryeo, di barat laut semenanjung Korea, sejauh utara ke Sungai Amnok (Sungai Yalu). Sebuah dinding dibina dari Sungai Amnok di barat laut ke Laut Jepun (Timur Laut Korea) di tenggara, di sempadan antara Goryeo dan timur laut wilayah Jurched.
Negara ini mempunyai sebuah ibu kota (Gaegyeong) dan tiga sub-ibu kota: Donggyeong (Gyeongju moden dan bekas ibu kota Silla), Namgyeong (Seoul moden), dan Seogyeong (P'yŏngyang moden).
Pada asalnya, negara itu mempunyai satu daerah diraja (Ginae; 기내; 畿內) di sekitar Gaegyeong dan dua belas daerah pentadbiran (Mok; 목: 牧): (Ambil maklum bahawa Gwangju-mok adalah Gwangju-si zaman moden di Wilayah Gyeonggi, bukan Bandar Metropolitan Gwangju.)
Dua belas daerah tersebut telah dibahagikan kepada sepuluh wilayah (Do; 도; 道). Gwannae-do termasuk daerah pentadbiran Yangju, Hwangju, Gwangju, dan Haeju; Jungwon-d termasuk Chungju dan Cheongju; Hanam-do menggantikan Gongju; Gangnam-do menggantikan Jeonju; Yeongnam-do menggantikan Sangju; Sannam-do menggantikan Jinju; dan Haeyang-do menggantikan Naju dan Seungju; tiga wilayah baru yang lain adalah Yeongdong-do, Panbang-do, dan Paeseo-do.
Akhirnya, pada tahun 1009, sepuluh buah wilayah telah dibahagikan semula, kali ini menjadi lima wilayah (Do) dan dua daerah sempadan (Gye; 계??). ↑ Jadual di bawah menyenaraikan wilayah Silla, daerah administratif Goryeo yang menggantikan mereka, kemudian wilayah pra-dan pasca-1009, serta wilayah setara moden mereka.
1. "Gwandong" adalah nama rantau ini secara keseluruhan, dengan "Yeongseo" yang menandakan separuh bahagian barat wilayah itu dan "Yeongdong" pula bahagian timur. "Yeongdong" digunakan lebih kerap berbanding kedua-dua istilah lain, bagaimanapun, rujukan kepada kereta api dan rangkaian jalan yang melintasi Gangwon, menghubungkan kawasan Seoul dan Yeongdong.
2. Nama wilayah itu secara harfiah bermaksud "kawasan dalam lingkungan jejari 500-li (200-km)" (gi; 畿code: ko is deprecated ) "ibu kota" (Gyeong; 京code: ko is deprecated ), merujuk kepada ibu kota diraja Hanseong (Seoul moden). Nama serantau "Gijeon" sudah usang. Istilah abad ke-20 "Sudogwon" ("Wilayah Ibu Kota") digunakan hari ini untuk menunjukkan konurbasi Seoul-Incheon dan bahagian Wilayah Gyeonggi yang menjadi sebahagian daripada kawasan bandar yang sama dibina.
3. "Gwanbuk" digunakan untuk merujuk sama ada keseluruhan wilayah itu, atau hanya bahagian utaranya. Dalam kes yang kedua, "Gwannam" dahulu digunakan untuk menandakan bahagian selatan wilayah itu.
4. Pembahagian moden wilayah itu ke kepada Utara dan Selatan tidak berlaku sehingga tahun 1954.
5. Awalan "n" dalam "Naju" disebut sebagai "l" ("L") apabila ia muncul selepas konsonan lain; akhiran "n" dalam "Jeon" untuk "Jeonju" kemudian diasimilasikan dengan bunyi "l".
6. Dialek Jeju yang tersendiri digunakan di Pulau Jeju, yang menjadi wilayah yang berasingan pada tahun 1946.
Daerah-daerah Lewat Joseon
23 Daerah (Isipsambu)
Pada tahun 1895, Korea telah dibahagikan kepada 23 buah daerah (Bu; 부; 府), masing-masing dinamakan sempena bandar atau kaunti yang menjadi ibu kotanya. Daerah-daerah itu hanya sekejap, kerana tahun berikutnya, sistem wilayah telah dikembalikan.
Pada 1896, lapan buah bekas wilayah itu telah dikembalikan, dengan lima daripada mereka (Chungcheong, Gyeongsang, Jeolla, Hamgyŏng, dan P'yŏngan) dibahagikan kepada Wilayah Utara dan Selatan (Bukdo (북도; 北 道) dan Namdo (남도; 南 道)). Sistem yang dihasilkan daripada tiga belas buah wilayah berlangsung sehingga Pembahagian Korea pada tahun 1945.
Juga pada tahun 1946, bandar-bandar Seoul di selatan dan Pyongyang di utara masing-masing dipisahkan dari Wilayah Gyeonggi dan Pyongan Selatan menjadi Bandar Khas. Kedua-dua Korea Utara dan Korea Selatan menaik taraf bandar itu ke tahap yang sama dengan wilayah, dan bandar-bandar ini kadang-kadang dikira sekali sebagai wilayah.
Akhirnya, wilayah baru Jeju (di selatan, pada tahun 1946) dan Chagang (di utara, 1949) dibentuk, daripada bahagian-bahagian Jeolla Selatan dan Pyongan Utara. Pada tahun 1954, Wilayah Ryanggang berpecah dari Hamgyong Selatan.
Jadual berikut menyenaraikan bahagian wilayah sekarang di Semenanjung Korea.
.png)
