Sistem Pengelasan Bahan Kimia Terapeutik Anatomi (Anatomical Therapeutic Chemical; ATC) ialah sistem pengelasan ubat yang mengelaskan bahan aktif ubat mengikut organ atau sistem di mana ia bertindak dan sifat terapeutik, farmakologi dan kimianya. Tujuannya adalah sebagai bantuan untuk memantau penggunaan dadah dan penyelidikan untuk meningkatkan kualiti penggunaan ubat. Ia tidak membayangkan cadangan atau keberkesanan ubat.[1] Ia dikawal oleh Pusat Kerjasama Metodologi Statistik Ubat Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHOCC), dan pertama kali diterbitkan pada tahun 1976.[2][3][4]
Sistem pengekodan
Sistem pengekodan farmaseutikal ini membahagikan ubat kepada kumpulan yang berbeza mengikut organ atau sistem tindakan, niat atau sifat terapeutiknya, dan ciri kimia ubat. Jenama yang berbeza berkongsi kod yang sama jika mereka mempunyai bahan aktif dan petunjuk yang sama. Setiap kod ATC peringkat bawah bermaksud bahan yang digunakan secara farmaseutikal, atau gabungan bahan, dalam satu petunjuk (atau penggunaan). Ini bermakna bahawa satu ubat boleh mempunyai lebih daripada satu kod, contohnya asid asetilsalisilik (aspirin) mempunyai A01AD05 sebagai ubat rawatan mulut setempat, B01AC06 sebagai perencat platelet, dan N02BA01 sebagai analgesik dan antipiretik; serta satu kod boleh mewakili lebih daripada satu bahan aktif, contohnya C09BB04 ialah gabungan perindopril dengan amlodipin, dua bahan aktif yang mempunyai kod mereka sendiri (C09AA04 dan C08CA01 masing-masing) apabila diberikan secara tunggal.
Sistem pengelasan ATC ialah suatu hierarki yang ketat,[5] bermakna setiap kod semestinya mempunyai satu dan hanya satu kod induk, kecuali 14 kod di peringkat paling atas yang tidak mempunyai induk. Kod ini ialah pengecam semantik,[5] bermakna ia menggambarkan maklumat dengan sendirinya di luar berfungsi sebagai pengecam (iaitu, kod menggambarkan diri mereka sendiri keturunan lengkap keibubapaan). Sehingga 7 Mei 2020, terdapat 6,331 kod dalam ATC; jadual di bawah memberikan kiraan setiap tahap.[6]
Tahap ATC
|
Kod
|
Nama / farmaseutikal yang berbeza
|
Tahap 1
|
14
|
14
|
Tahap 2
|
94
|
94
|
Tahap 3
|
267
|
262
|
Tahap 4
|
889
|
819
|
Tahap 5
|
5067
|
4363
|
Pengelasan
Dalam sistem ini, ubat dikelaskan kepada kumpulan pada lima tahap berbeza:[7]
Tahap pertama
Tahap pertama kod menunjukkan kumpulan utama anatomi dan terdiri daripada satu huruf. Terdapat 14 kumpulan utama:[8]
Tahap kedua
Tahap kedua kod menunjukkan subkumpulan terapeutik dan terdiri daripada dua digit.[9]
Contoh : C03 Diuretik
Tahap ketiga
Tahap ketiga kod menunjukkan subkumpulan terapeutik/farmakologi dan terdiri daripada satu huruf.
Contoh : C03C Diuretik bersiling tinggi
Tahap keempat
Tahap keempat kod menunjukkan subkumpulan kimia/terapeutik/farmakologi dan terdiri daripada satu huruf.
Contoh: C03CA Sulfonamida
Tahap kelima
Tahap kelima kod menunjukkan bahan kimia dan terdiri daripada dua digit.
Contoh : C03CA01 furosemida
Sistem pengelasan lain
ATCvet
Sistem Pengelasan Bahan Kimia Terapeutik Anatomi untuk produk perubatan veterinar (ATCvet) digunakan untuk mengelaskan ubat veterinar. Kod ATCvet boleh dibuat dengan meletakkan huruf Q di hadapan kod ATC kebanyakan ubat manusia. Sebagai contoh, furosemida kegunaan veterinar mempunyai kod QC03CA01.
ATC Herba
Sistem ATC Herba (HATC) ialah pengelasan ATC yang dikhususkan bagi perubatan herba; ia berbeza daripada ATC lazim melalui penerapan 4 digit berbanding 2 di Tahap 5.[10]
Rujukan