15 April 1988(1988-04-15) (umur 76) Jakarta, Indonesia
Kerakyatan
Indonesia
Pasangan
R. Santoso Wirodihardjo (1938–1946) Soebadio Sastrosatomo (1964–1988)
HajjahMaria Ulfah Soebadio Sastrosatomo (18 Ogos 1911 – 15 April 1988), lebih dikenali sebagai Maria Ulfah Santoso, merupakan seorang ahli politik dan aktivis hak asasi wanita Indonesia. Beliau merupakan wanita Indonesia pertama yang menerima ijazah undang-undang dan menteri kabinet wanita Indonesia pertama.
Maria Ulfah merupakan anak perempuan kepada seorang ahli politik, menjadi tertarik dengan hak-hak wanita selepas melihat banyak ketidakadilan di masa mudanya. Walaupun tekanan untuk menjadi seorang doktor, dia menamatkan pengajian dengan ijazah undang-undang dari Universiti Leiden pada tahun 1933; sementara di Belanda beliau juga terlibat dalam Kebangkitan Nasional Indonesia, Setelah kembali ke Hindia Timur Belanda, Maria Ulfah mula mengajar dan bekerja untuk pembaharuan perkahwinan. Beliau adalah ahli Jawatankuasa Kerja Persediaan untuk Kemerdekaan Indonesia, dan kemudian menjadi menteri sosial dari 12 Mac 1946 hingga 26 Jun 1947. Selepas masa itu, beliau terus bekerja dengan kerajaan dalam pelbagai kapasiti.
Dipilih untuk jawatan kabinet untuk aktiviti emansipatorinya, Maria Ulfah membuka jalan bagi ahli kabinet wanita lain, termasuk S. K. Trimurti pada tahun 1947. Beliau menerima beberapa anugerah dari kerajaan Indonesia untuk kegiatannya.
Biografi
Kehidupan awal dan aktivisme
Maria Ulfah dilahirkan di Serang, Banten, Hindia Timur Belanda, pada 18 Ogos 1911[2] kepada R.A.A. Mohammad Achmad dan isterinya R.A. Hadidjah Djajadiningrat.[1] Anak bongsu daripada tiga beradik, Maria Ulfah menghabiskan zaman kanak-kanaknya di Kuningan, di mana bapanya berkhidmat sebagai bupati.[2] Pada suatu hari, seorang bibi yang sakit datang mencari bantuan. Walau bagaimanapun, setelah menerima surat dari suaminya, makcik itu pulang ke rumah dan meninggal dunia tidak lama kemudian. Maria Ulfah kemudian menyifatkan peristiwa ini sebagai inspirasi untuk bekerja untuk hak wanita.[3]
Ketika Maria Ulfah masih di sekolah dasar, bapanya menghantarnya ke Batavia (kini Jakarta) untuk tinggal bersama keluarga Belanda di Willemslaan Elementary School; manakala di Batavia beliau menamatkan sekolah menengah di Koning Willem III Middle School.[1][4] Semasa di Batavia, Maria Ulfah mengamati isu-isu wanita lebih lanjut, seperti bagaimana wanita telah hancur ketika suami mereka mengambil isteri kedua atau menceraikan mereka tanpa sebab.[5] Walaupun bapanya mahu beliau menjadi seorang doktor, Maria Ulfah berkeras akan menceburi bidang undang-undang.[2]
Maria Ulfah pergi ke The Hague, Belanda, pada tahun 1929 bersama bapanya, yang melanjutkan pelajarannya. Beliau kemudiannya mendaftar di Universiti Leiden di Leiden, di mana beliau tamat belajar pada tahun 1933 dengan ijazah Meester in de Rechten (Sarjana Undang-undang); ini menjadikannya wanita Indonesia pertama yang mendapat ijazah undang-undang.[1] Semasa pengajian, beliau terlibat dengan pergerakan Indonesia nasionalis dan pemimpinnya, termasuk Mohammad Hatta dan Sutan Sjahrir.[1]
Pada tahun 1934, Maria Ulfah kembali ke Batavia dan mengambil pekerjaan mengajar di kuliah guru sekolah Muhammadiyah di sana, menolak kedudukan dalam kerajaan penjajah untuk berbuat demikian. Semasa mengajar, beliau terus aktif dalam pergerakan nasionalis, membantu Adam Malik untuk menubuhkan agensi berita Antara. Pada Februari 1938 beliau berkahwin dengan R. Santoso Wirodihardjo.[6] Pada tahun yang sama, beliau mengetuai sebuah kongres yang berurusan dengan pembaharuan perkahwinan, untuk melindungi hak wanita; pembaharuan yang diluluskan pada tahun 1941.[5] Maria juga berusaha menggalakkan literasi wanita melalui kumpulan jahit; wanita yang datang untuk belajar menjahit akan dijemput untuk belajar membaca dan mengenai hak perkahwinan dan membesarkan anak.[7]
Kerja kerajaan
Selepas Jepun menduduki Indonesia pada tahun 1942, Maria meninggalkan tugasnya sebagai guru dan mendapati pekerjaan sebagai pembantu undang-undang kepada Soepomo, yang kemudian menjadi menteri keadilan pertama negara.[1] Pada tahun 1945, dengan Jepun bersedia untuk menarik diri daripada Hindia dan pengisytiharan kemerdekaan menjulang, Santoso menjadi ahli Badan Penyelidik Usaha Persiapan Kemerdekaan Indonesia.[2] Pada 12 Mac 1946,[2] Maria Ulfah menjadi anggota kabinet wanita yang pertama apabila beliau dipilih sebagai menteri perkhidmatan di Kabinet Kedua Sjahrir. Bekerja dengan cepat dan cekap, beliau mendapati dirinya menganjurkan kembalinya orang asing dari khemah yang dikendalikan oleh Jepun. Beliau terus melalui Kabinet Sjahrir Ketiga, tetapi apabila dibubarkan pada 26 Jun 1947,[2] Santoso menolak satu penggal lagi sebagai menteri sosial. Beliau sebaliknya memilih untuk bekerja sebagai ketua sekretariat perdana menteri Amir Sjarifuddin. Beliau menyimpan kedudukan ini dalam Kabinet Pertama Hatta. Semasa Operasi Kraai, serangan Belanda yang dipimpin Belanda ke kota Yogyakarta pada 19 Disember 1948, suaminya terbunuh di luar Maguwo.[1]
Pada tahun 1949, Maria Ulfah adalah sebahagian daripada jawatankuasa ditugaskan untuk menyediakan rang undang-undang perkahwinan "selaras dengan semangat zaman moden".[8] Sepanjang tahun 1950-an, Santoso terus sibuk dengan pelbagai kerja sosial. Dari tahun 1950 hingga 1961, beliau berkhidmat sebagai ketua biro penapisan filem Indonesia, jawatan yang disandangnya menolak. Beliau juga berkhidmat sebagai ketua Kongres Wanita Kebangsaan, Kowani, dari 1950 hingga 1961.[1]
Maria berkahwin sekali lagi, kali ini kepada tokoh Parti Sosialis Indonesia Soebadio Sastrosatomo, pada 10 Januari 1964. Pasangan ini sering dipisahkan ketika Sastrasatomo dipenjarakan kerana kegiatan politiknya, tetapi mereka dapat menunaikan ibadah haji bersama-sama. Semasa tahun 1960 Santoso terus aktif dalam politik, berkhidmat di Sekretariat Negeri dari 1962 hingga 1967 dan pada Majlis Penasihat Negeri dari 1967 hingga 1972.[1] Semasa bersama Sastrosatomo, beliau mengambil anak angkat.[4]
Pada tahun-tahun terakhirnya, Maria Ulfah dan Sastrosatomo hidup dari pencen mereka di Jakarta; Dalam risalahnya, majalah Tempo melaporkan bahawa pencen itu tidak mencukupi untuk perbelanjaan seharian. Beliau meninggal dunia pada jam 2:15 pagi pada 15 April 1988, selepas dirawat di Hospital Angkatan Udara Gatot Subroto di Jakarta selama lebih dari sebulan. Beliau dikebumikan di Tanah Perkuburan Pahlawan Kalibata.[4]
Legasi
Soebadio Sastrosatomo menulis bahawa pemilihan Maria sebagai menteri sosial penting untuk beberapa alasan. Pertama, pemilihannya menunjukkan bahawa kerajaan benar-benar menghormati sumbangan wanita terhadap pergerakan nasionalis. Kedua, ia satu cara untuk Sjahrir menunjukkan bahawa rakyat Indonesia bertekad untuk keperluan rakyat mereka, dengan mempunyai wanita menangani isu-isu wanita.[9] Selepas Maria Ulfah, wanita-wanita lain telah menjawat jawatan ini. Menteri wanita Indonesia kedua, S. K. Trimurti, berkhidmat sebagai menteri buruh dari 1947 hingga 1948.[10] Pada 2001, Megawati Sukarnoputri menjadi presiden wanita Indonesia pertama.[11]
Maria menerima beberapa anugerah daripada kerajaan Indonesia, termasuk Satya Lencana Karya Satya (Peringkat II), Satya Lencana Peringatan Perjuangan Kemerdekaan, dan Bintang Mahaputra Utama (Kelas Ketiga).[2] Bintang Mahaputra ialah anugerah tertinggi Indonesia untuk orang awam.[12]
Cholid, Mohamad; Indrayati, Sri; B.S., Priyono (23 April 1988). "Maria Ulfah Kekasih Abadi Soebadio". Tempo (dalam bahasa Indonesia). Diarkibkan daripada yang asal pada 30 March 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Cite has empty unknown parameter: |trans_title= (bantuan)
"Maria Ulfah Soebadio Sastrosatomo" (dalam bahasa Indonesia). Presidential Library of Indonesia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-11. Dicapai pada 11 March 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
"Wanita Itu Orang Banten". Tempo (dalam bahasa Indonesian). 26 February 1977. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 March 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Cite has empty unknown parameter: |trans_title= (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link)