Laurent Koudou Gbagbo (Sebutan bahasa Perancis: [loʁɑ̃ baɡbo]; lahir 31 Mei 1945)[2] adalah Presiden Ivory Coast sejak 2000. Sebelumnya seorang guru, Gbagbo merupakan antara lawan utama Presiden Félix Houphouët-Boigny. Apabila Robert Guéï yang mengetuai pemerintahan tentera melarang ahli-ahli politik lain daripada mencabarnya di pilihan raya presiden Oktober 2000, Gbagbo menuntut kemenangan selepas pilihan raya itu dan para penyokongnya menggulingkan Guéï lalu mengangkat Gbagbo was sebagai Presiden.
Ekoran pilihan raya presiden pada tahun 2010, Gbagbo enggan mengaku kalah dan membatalkan keputusan daripada sembilan kawasan di negaranya. Alassane Ouattara diiktiraf sebagai pemenang oleh pemerhati pilihan raya, masyarakat antarabangsa, Kesatuan Afrika, dan Komuniti Ekonomi Negara-negara Afrika Barat yang ketika ini menggantung keahlian Côte d'Ivoire.
Selepas satu konflik saudara pendek, Gbagbo ditahan oleh Tentera Republikan Côte d'Ivoire pada April 2011. Pada bulan November, beliau diekstradisi ke Mahkamah Jenayah Antarabangsa, menjadi ketua negara pertama dalam tahanan mehkamah itu.[3]
Pilihan raya presiden 2010 dan krisis peralihan kuasa
Pada tahun 2010, Côte d'Ivoire mengadakan pilihan raya presiden yang mana Gbagbo berlawan dengan Alassane Ouattara. Walaupun mandatnya sudah luput pada tahun 2005, namun Gbagbo pernah menunda pilihan raya beberapa kali.[4]
Pada 28 November 2010, pusingan kedua pilihan raya presiden diadakan. Empat hari kemudian, Suruhanjaya Pilihan Raya (CEI) mengisytiharkan Alassane Ouattara sebagai pemenang kerana meraih 54.1% undian.[5] Parti Gbagbo mendakwa bahawa adanya anasir penipuan dan mengarahkan supaya undian daripada sembilan kawasan dibatalkan, tetapi dakwaan itu diragui oleh Suruhanjaya Pilihan Raya dan pemerhati pilihan raya antarabangsa.[6] Majlis Perlembagaan yang diketuai oleh seorang penyokong setia Gbagbo, membatalkan pengisytiharan CEI atas sebab dakwaan penipuan dalam pengundian, dan mengecualikan undian daripada sembilan kawasan utara.[7] Majlis Perlembagaan membuat kesimpulan bahawa Gbagbo menang 51% undian yang sah setelah undian-undian terbabit ditolak.[6] Sekatan perlembagaan terhadap Presiden yang berkhidmat lebih 10 tahun tidak dibincangkan. Oleh sebab sebahagian besar undian negara dibatalkan, khususnya di kawasan-kawasan yang memihak kepada Ouattara,[7] tercetusnya ketegangan dalam negara. Gbagbo mengarahkan tentera untuk menutup sempadan negara serta melarang pertubuhan berita luar negara daripada bersiaran dalam negara.
Dalam melanjutkan sasaran beliau untuk memencilkan negaranya daripada masyarakat antarabangsa serta memburukkan ketegangan etnik, Gbagbo mengaku bahawa beliau "akan terus bekerjsama dengan semua negara di dunia", tetapi "tidak akan menyerahkan kedaulatan negara." Gbagbo banyak melakukan penindasan terhadap penentang rejimnya. Keganasan dan tembak-menembak sekali-sekala dilaporkan di merata negara, termasuk Abidjan.[8] Gbagbo disokong kuat oleh masyarakat selatan yang ramainya penganut Kristian; manakala pembangkangnya banyak tertumpu pada kawasan utara yang beragama Islam.[9]
Ouattara turut mengangkat sumpah sejajar berasaskan pengumuman awal oleh CEI bahawa beliau memenangi pilhan raya, sedangkan masyarakat antarabangsa, termasuk Kesatuan Afrika, mengiktiraf Ouattara sebagai presiden terpilih yang sebetulnya sambil menyeru supaya Gbagbo menghormati kehendak rakyatnya. Komuniti Ekonomi Negara-Negara Afrika Barat (ECOWAS) turut mengiktiraf Ouattara serta menggesa supaya Gbagbo menyerahkan kuasanya.[10] Gbagbo membalas dengan melancarkan serangan etnik terhadap orang utara yang tinggal di Abidjan dengan bala tenteranya yang disertai oleh askar upahan dari Liberia.[11][12] Apabila Nigeria mendesak Gbagbo supaya meletak bawatan manakala EU mula mengenakan sekatan dan pembekuan aset, Gbagbo menyuruh tentera asing (PBB dan Perancis) supaya keluar dari negaranya.[10][13] Para pemimpin Forces Nouvelles (bekas pemberontak) menegaskan bahawa Gbagbo bukan Ketua Negara dan tidak boleh membuat permintaan sedemikian, apalagi desakan itu merupakan sebahagian rancangan untuk melakukan pembersihan etnik di kawasan utara negara, seperti yang dinyatakan oleh Menteri Belia dan Pekerjaan di bawah Gbagbo.[12][14][15]
Pada 6 April 2011, angkatan tentera yang setia kepada Ouattara bergerak untuk menawan Gbagbo di kediamannya di Abidjan setelah gagal dalam rundingan untuk mengakhiri krisis peralihan kuasa presiden.[16] Menurut Ouattara, bala tenteranya mendirikan perimeter keselamatan di kediamannya di mana Gbagbo bersembunyi di bawah tanah, sambil menunggu beliau kehabisan makanan dan air.[17]
Pada 10 April 2011, helikopter PBB dan Perancis menembak ke arah senjata berat yang terletak di kediaman Gbabgo untuk mengelakkan serangan terhadap orang awam atau kakitangan PBB.[18]
Pemberkasan
Dilaporkan bahawa Gbagbo diberkas oleh angkatan Ouattara dalam satu operasi pada 11 April 2011 apabila angkatan Ouattara memecah masuk kediaman Gbagbo dengan bantuan tentera Perancis.[18] Gbagbo ditahan di Golf Hotel oleh angkatan Ouattara, tetapi polis PBB menerima permohonan untuk mendapat perlindungan mereka.[19]
Laporan awal menunjukkan bahawa angkatan khas Perancis yang membuat pemberkasan itu, berasaskan pengakuan oleh seorang pembantu Gbagbo, tetapi ini dinafikan oleh duta Perancis di Côte d'Ivoire, malah seorang jurucakap tentera Perancis kemudian menegaskan bahawa tentera Perancis tidak memasuki kediaman Gbagbo.[20][21][22] Setelah bertaklimat di hadapan Majlis Keselamatan PBB mengenai situasi ini, Alain Le Roy, Penolong Setiausaha Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu untuk Operasi Pengamanan, mengesahkan bahawa pemberkasan dilakukan oleh angkatan Ouattara kepada pihak akhbar.[20]
Pada Oktober 2011, Mahkamah Jenayah Antarabangsa (ICC) membuka siasatan terhadap tindakan keganasan yang dilakukan semasa konflik selepas pilihan raya itu. ICC kemudian mengeluarkan waran tangkap terhadap Gbagbo, mendakwanya dengan empat sabitan jenayah terhdap kemanusiaan – pembunuhan, rogol dan keganasan seksual lain, penyeksaan dan "tindak tidak berperikemanusiaan lain", dikatakan dilakukan antara 16 Disember 2010 dan 12 April 2011. Gbagbo ditangkap di Korhogo, di mana beliau berada dalam tahanan rumah, dan diterbangkan ke The Hague pada 29 November. Gbagbo bakal menjadi bekas ketua negara pertama yang diadili oleh ICC.[23][24]
Rujukan
