Fonologi bahasa Kantonis

Sebutan baku Bahasa Kantonis adalah daripada Guangzhou, atau juga Kanton, ibu Provinsi Guangdong. Bahasa Kantonis Hong Kong berkaitan dengan Dialek Guangzhou, dan kedua-duanya berbeza hanya sedikit. Dialek Kantonis di bahagian lain Provinsi Guangdong dan Guangxi, seperti Bahasa Taishan, mungkin dianggap berlainan lebih banyak.

Suku kata Kantonis

Setiap karakter mempunyai satu suku kata. Kebanyakan suku kata secara etimologi berkaitan dengan sama ada karakter Cina baku atau karakter Kantonis basahan. Ahli bahasa moden menemui bahawa terdapat 1,760 suku kata dalam seluruh kosa kata Kantonis, yang meliputi lebih 10,000 karakter Cina. Oleh itu, nombor purata karakter bersebutan sama setiap suku kata ialah enam. Secara fonetik, satu suku kata Kantonis hanya mempunyai dua bahagian - bunyi dan ton.[1]

Bunyi

Suatu suara Kantonis (atau segmen bunyi) biasanya mengandungi awalan (onset) dan hujungan (rime). Terdapat lebih kurang 630 bunyi dalam suku-suku kata Kantonis.

Konsonan awalan

Awalan (atau onset) dirujuk kepada 19 konsonan awalan yang mungkin bermula pada permulaan suara. Beberapa bunyi tidak ada awalan dan dikatakan ada null initial. Berikut inventori untuk Kantonis diwakilkan dalam IPA:

  Bibir Koronal Lelangit Velar Glotis
nyata sibilant nyata Dibibirkan
Sengau m n     ŋ    
Letupan nyata p t t͡s   k kʷ ¹ (ʔ) ²
aspirasi pʰ tʰ t͡sʰ   kʰ kʷʰ ¹  
Geseran f   s       h
Malaran tak Geser   l   j ¹   w ¹  

Vokal

Carta vokal digunakan dalam Kantonis

Set fonem tersebut mengandungi tujuh vokal panjang dan empat vokal pendek yang berbeza dengan vokal panjang sejawatnya. Berikut carta menyenaraikan semua akhiran berkemungkinan dalam Kantonis diwakilkan dalam IPA.

/aː/ /ɐ/ /ɛː/ /e/ /ɔː/ /o/ /œː/ /ɵ/ /iː/ /uː/ /yː/
Ø aː 沙   ɛː 些   ɔː 疏   œː 鋸   iː 詩 uː 夫 yː 書
-i / -y aːi 太 ɐi 睇   ei 你 ɔːy 愛     ɵy 水   uːy 配  
-u aːu 教 ɐu 夠 ɛːu¹     ou 好     iːu 了    
-m aːm 衫 ɐm 深 ɛːm¹           iːm 點    
-n aːn 山 ɐn 新 ɛːn¹   ɔːn 看     ɵn 准 iːn 見 uːn 歡 yːn 遠
-ŋ aːŋ 牲 ɐŋ 生 ɛːŋ 聽 eŋ 聲 ɔːŋ 方 oŋ 風 œːŋ 傷        
-p aːp 集 ɐp 入 ɛːp¹           iːp 接    
-t aːt 發 ɐt 罰 ɛːt¹   ɔːt   œːt¹ ɵt 出 iːt 結 uːt 潑 yːt 血
-k aːk 迫 ɐk 北 ɛːk 錫 ek 亦 ɔːk 確 ok 六 œːk 著        
Sengauan bersuku kata: [m̩] [ŋ̩]
¹Akhiran [ɛːu], [ɛːm], [ɛːn], [ɛːp], [ɛːt] dan [œːt] hanya wujud dalam sebutan basahan karakter dan tidak wujud dalam sistem perumian.

Ton

Syllable type Suku kata terbuka Suku kata tersemak
Nama ton gelap mendatar
(陰平)		 gelap menaik
(陰上)		 dark departing
(陰去) 		terang mendatar
(陽平)		 terang menaik
(陽上)		 light departing
(陽去) 		upper dark entering
(上陰入)		 lower dark entering
(下陰入)		 light entering
(陽入)
Description high level,
high falling		 medium rising medium level low falling,
very low level		 low rising low level high level medium level low level
Yale or Jyutping
tone number 		1 2 3 4 5 6 7 (or 1) 8 (or 3) 9 (or 6)
Example 詩 史 試 時 市 是 識 錫 食
Tone letter siː˥, siː˥˧ siː˧˥ siː˧ siː˨˩, siː˩ siː˩˧ siː˨ sek˥ sɛːk˧ sek˨
IPA diacritic síː, sîː sǐː sīː si̖ː, sı̏ː si̗ː sìː sék sɛ̄ːk sèk
Yale diacritic sī, sì sí si sìh síh sih sīk sek sihk
 Middle Chinese  Cantonese
Tone Initial Nucleus Tone Name Tone Contour Tone Number
Level voiceless   dark level ˥, ˥˧ 1
voiced light flat ˨˩, ˩ 4
Rising voiceless dark rising ˧˥ 2
voiced light rising ˩˧ 5
Departing voiceless dark departing ˧ 3
voiced light departing ˨ 6
Entering voiceless Short upper dark entering ˥ 7 (1)
Long lower dark entering ˧ 8 (3)
voiced   light entering ˨ 9 (6)

Rujukan

  1. ^ Sementara kebanyakan ahli bahasa menyatakan bahawa Suku Kata = Bunyi + Ton, dan beberapa mengatakan bahawa Suku Kata Berton = Suku Kata Tapak + Ton. Secara mudahnya, rencana ini menggunakan jalan kerja pertama.