Ahmed Shah Massoud

Wira Negara Afghan
Ahmad Shah Massoud
احمد شاه مسعود
Menteri Pertahanan Afghanistan
Dalam jawatan
28 April 1992 – 9 September 2001
Pemangku dari 28 April 1992 hingga 28 Jun 1992
Menentang Taliban dari 27 September 1996
PresidenBurhanuddin Rabbani
Didahului olehMohammad Aslam Watanjar
Digantikan olehMohammed Fahim
Maklumat peribadi
Lahir(1953-09-02)2 September 1953
Bazarak, Kerajaan Afghanistan
Mati9 September 2001 (umur 48)
Provinsi Takhar, Afghanistan[a]
Cause of deathPembunuhan
Parti politikJamiat-e Islami
PasanganSediqa Massoud
Anak6, termasuk Ahmad
Anugerah awamWira Negara Afghanistan
Orde Ismoili Somoni
Nama panggilan"Singa Panjshir" (Parsi: شیر پنجشیر)
Perkhidmatan tentera
Cabang/khidmat Jamiat-e Islami / Shura-e Nazar[b]
Angkatan Tentera Afghanistan
Barisan Islam Bersatu
Tahun khidmat1975–2001
PangkatJeneral
PangkalanKomander Mujahidin semasa Perang Soviet-Afghanistan
Komander Barisan Islam Bersatu
Perang/Pertempuran
  • Pemberontakan Lembah Panjshir 1975[3]
  • Perang Soviet–Afghanistan
    • Serangan Panjshir
      • Barisan Panjshir
    • Operasi Anak Panah
    • Serangan Marmoul
    • Pengunduran Soviet dari Afghanistan
    • Operasi Taufan (Panjshir) (Rusia: Операция_«Тайфун» (1989))
  • Perang Saudara Afghanistan Pertama
  • Perang Saudara Afghanistan Kedua
    • Operasi Afshar
  • Perang Saudara Afghanistan Ketiga (Dibunuh)

Ahmad Shah Massoud (Dari: احمد شاه مسعود, sebutan bahasa Parsi: [ʔæhmæd ʃɒːh mæsʔuːd]; September 2, 1953 – September 9, 2001) adalah seorang pemimpin tentera Afghanistan dan ahli politik.[4] Beliau adalah komander gerila semasa penentangan terhadap pendudukan Soviet semasa Perang Soviet–Afghanistan dari 1979 hingga 1989. Pada tahun 1990-an, beliau mengetuai sayap tentera kerajaan menentang militia saingan; selepas pengambilalihan Taliban, beliau adalah komander pembangkang yang terkemuka menentang rejim mereka[5] sehingga pembunuhannya pada tahun 2001.

Massoud berasal dari etnik Tajik berlatar belakang Muslim Sunni di Lembah Panjshir di Afghanistan Utara. Beliau mula belajar kejuruteraan di Universiti Politeknik Kabul pada 1970-an, di mana beliau terlibat dengan gerakan anti-komunis agama di sekitar Burhanuddin Rabbani, seorang Islam terkemuka. Dia mengambil bahagian dalam pemberontakan yang gagal menentang kerajaan Mohammed Daoud Khan.[6] Beliau kemudiannya menyertai parti Jamiat-e Islami Rabbani. Semasa Perang Soviet-Afghanistan, peranannya sebagai pemimpin pemberontak mujahidin Afghanistan telah mendapat gelaran "Singa Panjshir" (شیر پنجشیر) di kalangan pengikutnya. Dia juga disokong oleh MI6 Britain[7] dan sedikit sebanyak oleh Agensi Perisikan Pusat (CIA) A.S.,[8] dia berjaya menentang Soviet daripada mengambil Lembah Panjshir. Pada tahun 1992, beliau menandatangani Perjanjian Peshawar, perjanjian damai dan perkongsian kuasa, di Negara Islam Afghanistan pasca-komunis.[9] Beliau dilantik sebagai Menteri Pertahanan serta komander tentera utama kerajaan. Milisinya berjuang untuk mempertahankan Kabul menentang militia yang diketuai oleh Gulbuddin Hekmatyar dan panglima perang lain yang mengebom bandar itu,[10] serta kemudiannya menentang Taliban, yang mengepung ibu negara pada Januari 1995 selepas bandar itu menyaksikan pertempuran sengit dengan sekurang-kurangnya 60,000 orang awam terbunuh.[11][12]

Berikutan kebangkitan Taliban pada tahun 1996, Massoud, yang menolak tafsiran fundamentalis Taliban tentang Islam,[13] kembali kepada pembangkang bersenjata sehingga dia terpaksa melarikan diri ke Kulob, Tajikistan, secara strategik memusnahkan Terowong Salang dalam perjalanan ke utara. Beliau menjadi pemimpin tentera dan politik Barisan Islam Bersatu untuk Keselamatan Afghanistan atau Perikatan Utara, yang menjelang 2000 hanya menguasai antara 5 dan 10 peratus negara. Pada tahun 2001 beliau melawat Eropah dan menggesa pemimpin Parlimen Eropah untuk menekan Pakistan mengenai sokongannya kepada Taliban. Dia juga meminta bantuan kemanusiaan untuk memerangi keadaan mengerikan rakyat Afghanistan di bawah Taliban.[14] Pada 9 September 2001, Massoud telah cedera dalam pengeboman berani mati oleh dua pembunuh al-Qaeda, yang diarahkan sendiri oleh pemimpin al-Qaeda Osama bin Laden sendiri;[15] dia kehilangan nyawanya ketika dalam perjalanan ke hospital di seberang sempadan di Tajikistan. Dua hari kemudian, serangan 11 September berlaku di Amerika Syarikat, yang akhirnya membawa kepada Pertubuhan Perjanjian Atlantik Utara menyerang Afghanistan dan bersekutu dengan tentera Massoud. Perikatan Utara akhirnya memenangi perang selama dua bulan pada Disember 2001, menyingkirkan Taliban daripada kuasa.

Massoud telah digambarkan sebagai salah seorang pemimpin gerila terhebat pada abad ke-20 dan telah dibandingkan dengan Josip Broz Tito, Ho Chi Minh dan Che Guevara.[16] Massoud secara anumerta dinamakan "Wira Negara" atas arahan Presiden Hamid Karzai selepas Taliban digulingkan daripada kuasa. Tarikh kematian Massoud, 9 September, diperhatikan sebagai cuti kebangsaan yang dikenali sebagai "Hari Massoud" sehingga pengambilalihan Taliban pada Ogos 2021.[17] Pengikutnya memanggilnya Amer Sāhib-e Shahīd, yang diterjemahkan kepada "panglima (kami) yang syahid".[18][19] Sebuah jalan di New Delhi dinamakan sempena namanya pada tahun 2007.[20] Dia telah diberi penghormatan secara anumerta oleh plak di Perancis pada 2021, dan pada tahun yang sama telah dianugerahkan dengan penghormatan tertinggi Tajikistan.

Rujukan

Nota

  1. ^ Dinyatakan meninggal dunia di atau berhampiran Dushanbe, Tajikistan[1][2]
  2. ^ Sebahagian daripada mujahidin Afghan.

Petikan

  1. ^ "India airlifts military hospital to Tajikistan to strengthen geo-strategic footprint in Central Asia". The Economic Times.
  2. ^ Branigin, William (October 5, 2001). "Afghan Rebels Rebound From Their Leader's Death". The Washington Post. Diarkibkan daripada yang asal pada August 27, 2017. Dicapai pada August 23, 2021.
  3. ^ "Martyrs Week, Massoud's Death Anniversary Commemorated". Tolo News. September 9, 2019. Two years later, in 1975, he led the first rebellion of Panjshir residents against the government of that time.
  4. ^ Antonio Giustozzi, Empires of Mud (London: St. Martin's Press, 2012). ISBN 9781849042253; and Marcela Grad, Massoud: An Intimate Portrait of the Legendary Afghan Leader (Webster MO: Webster University Press, 2009) ISBN 9780982161500. ISBN 9780982161500
  5. ^ Bearak, Barry (November 9, 1999). "Afghan 'Lion' Fights Taliban With Rifle and Fax Machine". The New York Times.
  6. ^ "Mohammed Daoud Khan". History in an Hour. July 18, 2012. Diarkibkan daripada yang asal pada September 29, 2018. Dicapai pada December 25, 2014.
  7. ^ Weir, William (2008). Guerrilla Warfare Irregular Warfare in the Twentieth Century. Stackpole Books. m/s. 209–10. ISBN 9781461751090.
  8. ^ Coll, Steve (2004). Ghost Wars: The Secret History of the CIA, Afghanistan, and Bin Laden, from the Soviet Invasion to September 10, 2001. Penguin Group. m/s. 123–124, 151–152. ISBN 9781594200076. Tetapi CIA bermula pada penghujung 1984 untuk menghantar wang dan bekalan ringan secara rahsia kepada Massoud tanpa memberitahu Pakistan. ... Mengamalkan kraf perdagangan standard, stesen Islamabad menganjurkan rangkaian Afghanistannya supaya tiada seorang pun pegawai CIA, malah Milton Bearden, tahu nama sebenar setiap ejen dalam sistem. Komander pada penahan diberi nama kripto untuk tujuan pengkabelan. Massoud terlalu terkenal untuk disembunyikan di sebalik nama kod, tetapi walaupun begitu, pengetahuan tentang perhubungan itu dalam kedutaan A.S. adalah terhad dengan sangat ketat.
  9. ^ Clements, Frank (2003). "Civil War". Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia Roots of Modern Conflict. ABC-CLIO. m/s. 49. ISBN 9781851094028.
  10. ^ "A Decade Ago, Massoud's Killing Preceded Sept. 11". NPR.org.
  11. ^ "Mujahedin Victory Event Falls Flat". Danish Karokhel. April 5, 2003. Diarkibkan daripada yang asal pada December 25, 2014.
  12. ^ Dorronsoro, Gilles (October 14, 2007). "Kabul at War (1992–1996): State, Ethnicity and Social Classes". Gilles Dorronsoro. doi:10.4000/samaj.212.
  13. ^ Marcela Grad. Massoud: An Intimate Portrait of the Legendary Afghan Leader (ed. March 1, 2009). Webster University Press. m/s. 310.Juga Peter Bergen (2011), [ The Longest War: The Enduring Conflict Between America and Al-Qaeda], m/s. 8, di Buku Google. "Mahmoud [...] menyokong bentuk Islamisme yang lebih sederhana dan orientasi kepada Barat."
  14. ^ "Ahmad Shah Massoud". September 16, 2001. Diarkibkan daripada yang asal pada January 12, 2022 – melalui www.telegraph.co.uk.
  15. ^ "Death of an Afghan icon: 20 years since the assassination of Ahmad Shah Massoud". France24. September 9, 2021.
  16. ^ Soldiers of God by Robert D. Kaplan, 2001.
  17. ^ "Afghanistan Events". Lonely Planet. September 15, 2014. Diarkibkan daripada yang asal pada September 7, 2008. Dicapai pada September 15, 2014.
  18. ^ قاريزاده, داود. "پنجشير: سه سال پس از مسعود".
  19. ^ The forgotten hero of Afghanistan Artefact Magazine
  20. ^ "2Security Advisory : 2Security Advisory". eoi.gov.in. Dicapai pada 2024-07-02.