Frizas

Dorėninio antablemento frizas

Frizas (pranc. frise) – architektūrinio orderio elementas: antablemento vidurinė juosta tarp architravo ir karnizo. Platesne prasme frizu vadinama ilga, siaura, horizontali dekoratyvinė juosta, skaidanti arba juosianti pastato arba taikomosios dekoratyvinės dailės dirbinio plokštumas.[1]

Terminas

Žodžio kilmė neaiški. Frizo terminas (it. friso, fregio) pradėtas vartoti XIII a. italų literatūroje.[2] Vieninteliame iš antikos laikų išlikusiame architektūros veikale – romėnų architektūros teoretiko Vitruvijaus traktate „Dešimt knygų apie architektūrą“ (De architectura libri decem, apie 20–30 m. pr. m. e.) frizui naudojamas zophorus terminas.[3]

Istorija

Skulptūriniais reljefais dekoruotas korintinio orderio frizas Antonino ir Faustinos šventykloje Romoje

Frizai naudoti įvairių šalių ir laikmečių architektūroje, jais puošti pastatai Mesopotamijoje, Egipte, actekų, majų, Indijos ir Afrikos architektūroje.[4] Klasikiniai frizai atsirado Senovės Graikijoje. Dorėninio orderio frizas puoštas pakaitomis išdėstytais triglifais (plokštė su 2–3 vertikaliais grioveliais) ir metopomis (tarpas tarp triglifų), dažytas ryškiomis spalvomis. Metopos būdavo lygaus paviršiaus arba su reljefais, piešiniais. Triglifai ir metopos būdavo iškalami iš atskirų akmens blokų arba sutalpinami į vieną didesnį. Toskaninio orderio frizas lygus, jonėninio, korintinio ir kompozitinio – lygus arba dekoruotas reljefiniais ornamentais, lipdiniais[5] (Knidiečių lobynas Delfuose, V a. pr. m. e.; Lisikrato paminklas Atėnuose, 334 m. pr. m. e.). Romėnų pastatuose frizas puoštas augalų motyvais, girliandomis. Vėlyvuoju romėnų architektūros laikotarpiu ir Renesanso architektūroje dažnai naudotas išgaubto profilio frizas.[6]

Garsiausias iš dekoratyvinių frizų – 160 m ilgio, 101 cm pločio jonėninio stiliaus frizas, juosęs Partenono naoso išorinę sieną žemiau sijų. Frizo marmuriniame reljefe pavaizduota Panatėnajų šventinė procesija su 378 žmonių ir dievų bei daugiau nei 220 gyvulių (daugiausia arklių) figūromis.[7] Partenono frizas laikomas garsiausiu klasikinės architektūrinės skulptūros pavyzdžiu.[6] Didžiausia dalis išlikusių fragmentų saugoma Britų ir Akropolio muziejuose.[8]

Romaninei architektūrai būdingi frizai su abstrakčiomis geometrinėmis formomis, gotikinei – su geometriniais ir augaliniais motyvais. Islamo architektūroje dažni susikertančių arkų motyvai. Renesanso architektūroje vėl grįžta prie antikinių frizų, barokiniai puošti ornamentinė figūrinė lipdyba.[9] Frizai naudoti ir istorizmo, moderno, art deco architektūroje.[4]

Galerija

Šaltiniai

  1. Frizas, Tarptautinių žodžių žodynas. Nuoroda tikrinta 2023-01-10.
  2. Salvatore Battaglia, Grande dizionario della lingua italiana, t. 6, p. 331, 368. Turinas, 1970.
  3. Vitruvii, De architectura libri decem, p. 81, 100. Lipsiae: in aedibus B.G. Teubneri, 1867.
  4. 4,0 4,1 Edwin Heathcote, An architectural frieze is the icing on the cake, for a building, Apollo, 2021-02-22. Nuoroda tikrinta 2023-01-10.
  5. Frizas, Visuotinė lietuvių enciklopedija, 2018-08-21. Nuoroda tikrinta 2023-01-10.
  6. 6,0 6,1 Frieze, architecture, Encyclopaedia Britannica. Nuoroda tikrinta 2023-01-11.
  7. The friese, Akropolio muziejus. Nuoroda tikrinta 2023-01-11.
  8. The Parthenon Sculptures: The Trustees' statement, The British Museum. Nuoroda tikrinta 2023-01-11.
  9. Frizas, Visuotinė lietuvių enciklopedija, 2018-08-21. Nuoroda tikrinta 2023-01-10.

Read other articles:

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Tunjungtirto, Singosari, Malang – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR TunjungtirtoDesaNegara IndonesiaProvinsiJawa TimurKabupatenMalangKecamatanSingosariKode pos65153Kode Kemendagri35....

Dutch writer and psychiatrist Frederik Willem van Eeden redirects here. For the botanist who is also this person's father, see Frederik Willem van Eeden (botanist). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Frederik van Eeden – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2012) (Learn how and whe...

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Politeknik Kelautan Dan Perikanan(Poltek KP) adalah Salah satu perguruan tinggi dibawah naungan Kementrian KKP, yang mana sebelum menjadi Politeknik adalah Sekolah yang setara dengan SMA/SMK Yaitu SUPM(Sekolah Usaha Perikanan Menengah). Poltek KP Pari...

Acidosasa Acidosasa notataTaksonomiDivisiTracheophytaSubdivisiSpermatophytesKladAngiospermaeKladmonocotsKladcommelinidsOrdoPoalesFamiliPoaceaeSubfamiliBambusoideaeTribusArundinarieaeGenusAcidosasa Keng f., 1982 Tata namaSinonim takson Metasasa W.T.Lin Acidosasa Chu & Chao 1979, tidak dipublikasikan secara valid[1][2][3] Ex taxon author (en) C.D.Chu dan C.S.Chao lbs Acidosasa adalah genus bambu dalam famili rumput yang berasal dari Asia Timur.[4][5]&...

R. Karolus Wiryoguno adalah pemimpin babad Hutan Keracil, cikal bakal berdirinya desa-desa di Mojowarno dan pendiri kongregasi Kristen Mojowarno. Karolus Wiryoguno lahir di Bangkalan pada tahun 1809 dengan nama kecil Paing atau Raden Paing, putra ke 3 dari Pangeran Cokrokusumo (R. Abdurrasid), cucu dari Sultan Cakraadiningrat II (Sultan Bangkalan II / Abdul Kadirun). Pada saat itu dipanggil juga dengan sebutan Kyai Paing Wiryoguno. Sejak kecil dia telah gemar dengan ilmu kanuragan dan ilmu ke...

العلاقات الإيرانية الكرواتية إيران كرواتيا   إيران   كرواتيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الإيرانية الكرواتية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين إيران وكرواتيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة ...

2003 novel by Robert Harris Pompeii First edition (UK)AuthorRobert HarrisCountryUnited KingdomLanguageEnglishPublisherHutchinsonRandom House (US)Publication date2003Media typeHardback, paperbackPages352 (UK)274 (US)ISBN0-09-928261-5OCLC56641008 The point at which Attilius and Corelia entered the aqueduct Pompeii is a novel by Robert Harris, published by Random House in 2003. It blends historical fiction with the real-life eruption of Mount Vesuvius on 24 August 79 AD, which overwhelmed t...

AH12 di Laos AH12 di Nong Khai Asian Highway 12 (AH12) adalah bagian dari Jaringan jalan Asia, sejauh 1,195 km (747 miles) dari AH3 di Nateuy, Laos, melalui Muang Xay, Luang Prabang, Vang Vieng, Vientiane, Nong Khai, Udon Thani, Khon Kaen, Nakhon Ratchasima, dan Saraburi berujung di AH1 di Hin Kong, Nong Khae, Saraburi province, Thailand. Laos Route 13: Nateuy - Vientiane Route: Vientiane - Thanaleng (Vientiane Prefecture) First Thai-Lao Friendship Bridge Thailand Thai Highway Mittraphap...

Geschwister-Scholl-Gesamtschule Schulform Gesamtschule Schulnummer 188890 Gründung 1985 als Gesamtschule Ohligs Adresse Querstraße 4242699 Solingen Land Nordrhein-Westfalen Staat Deutschland Koordinaten 51° 9′ 41″ N, 7° 0′ 54″ O51.1613138888897.0150888888889Koordinaten: 51° 9′ 41″ N, 7° 0′ 54″ O Träger Solingen Schüler 1092[1] Lehrkräfte rund 100 Website gesamtschule-ohligs.de Die Geschwister-Sch...

Minor league baseball team based in Bradford, Pennsylvania Minor league baseball teamBradford Drillers1905–1916(1905–1908, 1914–1916) Bradford, Pennsylvania Minor league affiliationsClassClass D (1905–1908, 1914–1916)LeagueInterstate League (1905–1908, 1914–1916)Major league affiliationsTeamNoneMinor league titlesLeague titles (0)NoneWild card berths (1)1914Team dataNameBradford Drillers (1905–1908, 1914–1916)BallparkEdgar Thompson Park (1905–1908, 1914–1916) The Bra...

Site of a former Iron Age plateau fort in the County of Hampshire 3D view of the digital terrain model Bullsdown Camp is the site of a former Iron Age plateau fort in the County of Hampshire. The site is heavily wooded, and close inspection is required to observe the three bank and ditch fortifications. Although eroded heavily the earthworks are still impressive[1] Location The site lies to between the villages of Bramley Green and Sherfield on Loddon, in Hampshire. The River Loddon l...

Turkish research vessel History Turkey NameMTA Selen OwnerGeneral Directorate of Mineral Research and Exploration (MTA) OperatorGeophysical Directorate Launched2010 CommissionedJanuary 2011 HomeportIstanbul Identification MMSI number: 271040349 Callsign: TCXS9[1] StatusIn active service General characteristics Class and typeGeolphysical exploration ship Tonnage 91.08 GT 30.64 NT Length20 m (65 ft 7 in) Beam5.60 m (18 ft 4 in) Draft3.30 m (10...

2003 season of British tv series Season of television series Bad GirlsSeason 5Re-release Region 2 DVDStarring Claire King Linda Henry Jack Ellis Country of originUnited KingdomNo. of episodes16ReleaseOriginal networkITVOriginal release8 May (2003-05-08) –21 August 2003 (2003-08-21)Series chronology← PreviousSeries 4Next →Series 6List of episodes The fifth series of Bad Girls was broadcast on ITV from 8 May 2003 and concluded on 21 August 2003, it was the third a...

Men's sabreat the Games of the VII OlympiadNedo Nadi (1919)VenueGardens de la Palace d'EgmontDatesAugust 25–26Competitors43 from 9 nationsMedalists Nedo Nadi  Italy Aldo Nadi  Italy Adrianus de Jong  Netherlands← 19121924 → Fencing at the1920 Summer OlympicsÉpéemenTeam épéemenFoilmenTeam foilmenSabremenTeam sabremenvte The men's sabre was a fencing event held as part of the Fencing at the 1920 Summer Olympics programme. It was the sixth app...

Rajakesari Rajaraja Chola IIIமூன்றாம் இராஜராஜ சோழன்RajakesariChola territories c. 1246 CEReign1216–1246 CE[1]PredecessorKulothunga Chola IIISuccessorRajendra Chola IIIBornUnknownDied1260 CEQueenKoothadum NaachiyaarHouseCholasDynastyChola Chola Kings and Emperors Early CholasEllalan205 BCE– c. 161 BCEKulakkottanIlamchetchenniKarikalaNedunkilliNalankilliKillivalavanKopperuncholanKochchengananPerunarkilli Interregnum (c. 200 �...

Jardín Botánico de la Universidad de Helsinki Puerta de entrada del Jardín Botánico de la Universidad de Helsinki.UbicaciónPaís  FinlandiaLocalidad Finlandia Finlandia, Coordenadas 60°10′20″N 24°56′51″E / 60.172222222222, 24.9475CaracterísticasOtros nombres Helsingin yliopiston kasvitieteellinen puutarhaTipo Jardín botánicoVías adyacentes Jyrängöntie 2.Área 20 hectáreasFechas destacadasInauguración Kaisaniemi 1829, Kumpula 1986Admin...

Princely state of India This article is about the princely State in Rajasthan. For its namesake estate in Uttar Pradesh, see Pratapgarh Estate. For the former state in present-day Assam, see Pratapgarh Kingdom. Pratapgarh Stateप्रतापगढ़ रियासतPrincely State of British India1425–1949 Flag Coat of arms Pratapgarh State (Partabgarh) in the Imperial Gazetteer of IndiaCapitalPratapgarhArea • 19012,303 km2 (889 sq mi)Population •...

Technologies allowing a person to feel they are present in another place Telepresence refers to a set of technologies which allow a person to feel as if they were present, to give the appearance or effect of being present via telerobotics, at a place other than their true location. Telepresence requires that the users' senses interact with specific stimuli in order to provide the feeling of being in that other location. Additionally, users may be given the ability to affect the remote locatio...

2020 film directed by William Eubank This article is about the 2020 science fiction film. For the 1955 adventure film starring Jane Russell, see Underwater! UnderwaterTheatrical release posterDirected byWilliam EubankScreenplay by Brian Duffield Adam Cozad Story byBrian DuffieldProduced by Peter Chernin Tonia Davis Jenno Topping Starring Kristen Stewart Vincent Cassel Jessica Henwick John Gallagher Jr. Mamoudou Athie T.J. Miller CinematographyBojan BazelliEdited by Todd E. Miller Brian Berdan...

Ștefan Tudor Medallista olímpico Datos personalesNacimiento 3 de marzo de 1943Fallecimiento 15 de febrero de 2021 (77 años)Carrera deportivaRepresentante de Rumania RumaniaDeporte Remo               Medallero Remo masculino Evento O P B Juegos Olímpicos 0 0 1 Campeonato Mundial 1 0 0 Campeonato Europeo 0 0 2 [editar datos en Wikidata] Ștefan Tudor (3 de marzo de 1943-15 de febrero de 2021) fue un deporti...