ფრიდრიხ ველერი |
---|
გერმ. Friedrich Wöhler |
|
დაბ. თარიღი |
31 ივლისი, 1800(1800-07-31)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] |
---|
დაბ. ადგილი |
Eschersheim, ჰესენ-კასელი, საღვთო რომის იმპერია[1] |
---|
გარდ. თარიღი |
23 სექტემბერი, 1882(1882-09-23)[9] [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] (82 წლის) |
---|
გარდ. ადგილი |
გეტინგენი, პრუსიის სამეფო, გერმანიის იმპერია[9] [10] [6] |
---|
დასაფლავებულია |
გიოტინგენის სასაფლაო[11] |
---|
მოქალაქეობა |
პრუსიის სამეფო Electorate of Hesse ჰესენ-კასელი გერმანიის იმპერია |
---|
საქმიანობა |
ქიმიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ბიოქიმიკოსი |
---|
მუშაობის ადგილი |
გეტინგენის უნივერსიტეტი და Q15787840? |
---|
ალმა-მატერი |
მარბურგის უნივერსიტეტი და ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტი |
---|
განთქმული მოსწავლეები |
Wilhelm Kühne[12] |
---|
სამეცნიერო ხარისხი |
დოქტორის ხარისხი[13] |
---|
ჯილდოები |
კოპლის მედალი[14] , ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, კოთენიუსის მედალი, ბავარიის მაქსიმიალიანის ორდენი სამეცნიერო და სახელოვნებო მიღწევებისათვის, საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი და სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[15] |
---|
|
ფრიდრიხ ველერი (გერმ. Friedrich Wöhler [ˈvøːlɐ]; დ. 31 ივლისი, 1800, ეშერსჰაიმი – გ. 23 სექტემბერი, 1882, ტინგენი) — გერმანელი ქიმიკოსი, განათლებით ექიმი.
მოღვაწეობა
1836 წლიდან გეტინგენის უნივერსიტეტის პროფესორი იყო. 1853 წლიდან პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელი წევრ-კორესპონდენტი. 1822 წელს აღმოაჩინა ციანმჟავა (). 1928 წელს ორგანული ნაერთი შარდოვანა მიიღო არაორგანული ნაერთებიდან, რითაც შეარყია იმდროს გავრცელებული ვიტალისტური მოძღვრება ე. წ. სასიცოცხლო ძალის შესახებ.[16] 1844 წელს სინთეზურად მიიღო ჰიდროქინონი და გამოიკვლია ოპიუმის ალკალოიდები. 1827 წელს ალუმინი მიიღო ალუმინის ქლორიდისა () და კალიუმის ერთად გახურებით, 1828 წელს მსგავსად გამოჰყო ბერილიუმი და იტრიუმი. 1862 წელს მიიღო კალციუმკარბიდი და მასზე წყლის მოქმედებით აცეტილენი. შექმნა ცნობილი ქიმიის სკოლა.
ლიტერატურა
- Мусабеков Ю. С., Ф. Вёлер и значение его трудов в развитии химии, «Труды института истории естествознания и техники», 1960, т. 30, с. 71—96;
სქოლიო