ევსტათი მცხეთელი (გ. დაახლოებით 550) — VI საუკუნის ქრისტიანი წმინდანი. ხსენების დღეა 11 აგვისტო (ძველი სტილით 29 ივლისი).
ცხოვრება და მოღვაწეობა
წმიდა ევსტათი მცხეთელი წარმოშობით სპარსი იყო, არშაკეთის პროვინციის ქალაქ განძაკიდან. გაქრისტიანებამდე ერქვა გვირობანდაკი. მამამისი მოგვი იყო და მასაც მოგვად ზრდიდა, მაგრამ ევსტათი მცხეთელი ჯერ კიდევ სამშობლოში ყოფნისას დაეჭვდა მაზდეანური სარწმუნოების ჭეშმარიტებაში და ქრისტიანობის მხარეზე გადაიხარა. ამ გრძნობით შეპყრობილი 30 წლის ევსტათი მცხეთელი სპარსეთის შაჰის ხოსრო ანუშირვანის (531-579) მეფობის მე-10 წელს ქართლში ჩამოვიდა და მცხეთაში დასახლდა. აქ მან შეისწავლა მეწაღეობა, დაუახლოვდა ადგილობრივ ქრისტიანებს და ცოლად შეირთო ქრისტიანი ქალი. ამის შემდეგ უფრო შეიყვარა ქრისტიანული რჯული და მოინათლა კიდეც კათოლიკოს სამოელის ხელით, რომელმაც მას ევსტათი დაარქვა.
ევსტათი მცხეთელმა მცხეთაში მცხოვრებ სპარსელ ხელოსნებს უარი უთხრა, მათთან ერთად მაზდეანთა მთავარ რელიგიურ დღესასწაულში მონაწილეობის მიღებაზე. ამის გამო იგი დააბეზღეს მცხეთის სპარსელ ციხისთავ უსტამთან, რომელმაც ევსტათი მცხეთელი, სხვა შვიდ გაქრისტიანებულ სპარსელთან ერთად, მარზპან არვანდ გუშნასპს თბილისში გაუგზავნა დასასჯელად. ქართლის კათოლიკოსისა და მთავრების თხოვნით იმავე მარზპანმა 6 თვის შემდეგ სპარსეთში გამგზავრების წინ ევსტათი მცხეთელი ციხიდან გაათავისუფლა. სამი წლის შემდეგ, როცა ქართლში ახალი მარზპანი — ვეჟან ბუზმირი მოვიდა, მცხეთელ სპარსელებს ევსტათი მასთანაც დაუსმენიათ. მარზპანი ცდილობდა ევსტათი მცხეთელი მამაპაპეულ სარწმუნოებაზე დაებრუნებინა, მაგრამ ამაოდ. ევსტათი მცხეთელი სიკვდილით დასაჯეს. მარზპანის ბრძანებით, ევსტათი მცხეთელი საპყრობილეში გადაიყვანეს, ღამით კი თავი მოკვეთეს და ქალაქგარეთ დააგდეს ფრინველთა საჯიჯგნად, გვამი კი ღამით გაიტანეს და ქალაქგარეთ დააგდეს. ქრისტიანებმა ევსტათის ცხედარი, მალულად წაასვენეს მცხეთაში. მოწამის ნეშტს წმიდა სამოელ კათოლიკოსი შემოეგება და პატივით დაკრძალა სვეტიცხოველში, წმიდა ტრაპეზის ქვეშ.
ევსტათის ცხოვრება აღწერილია VI საუკუნის უცნობი ავტორის თხზულებაში „ევსტათი მცხეთელის მარტვილობა“. საქართველოს მართლმადიდებელმა ეკლესიამ წმიდა მოწამე ევსტათი მცხეთელი წმინდანად შერაცხა.
ლიტერატურა
- კეკელიძე კ., ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ. 1, თბ., 1960;
- ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, ილ. აბულაძის რედ., წგ. 1, თბ., 1963;
- „ქართველ წმიდანთა ცხოვრებანი“, თბილისი, 2004 წ.
რესურსები ინტერნეტში
