ბედა ღირსი

ბედა ღირსი შუა საუკუნეების ხელნაწერზე
De natura rerum, 1529

ბედა ღირსი (დ. 672 — გ. 735) — პირველი ინგლისელი ისტორიკოსი. ნორთუმბრიის წმინდა პეტრეს ტაძრის ბენედიქტელი ბერი. მისი მთავარი ნაშრომია „ინგლისელი ერის (ანგლების) საეკლესიო ისტორია“, რის გამოც მას უწოდეს „ინგლისის ისტორიის მამა“[1][2].

წოდება „ღირსი“ მიიღო გარდაცვალებიდან მალევე. 1899 წელს რომის პაპის ლეო XIII-ის მიერ კათოლიკე წმინდანად იქნა აღიარებული[3], ხოლო 1978 წელს რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიის სუროჟის ეპარქიამ ადგილობრივი მნიშვნელობის მართლმადიდებელ წმინდანად შერაცხა.

ბიოგრაფია

ბედა დაიბადა 673 წელს. მისი წარმომავლობის შესახებ არაფერია ცნობილი, მაგრამ სავარაუდოდ იგი გლეხის ოჯახიდან იყო. შვიდი წლის ასაკში ის წავიდა უირმუტის მონასტერში სასწავლებლად აბატ ბენედიქტ ბისკოპთან. შემდეგ მას ასწავლიდა ბერი კეოლფრიტი, რომელმაც 681 წელს დააარსა იაროუს მონასტერი, სადაც ბედა გადავიდა. რამდენიმე წყაროს ცნობით, 19 წლისა ჭირის ეპიდემიის შემდეგ გახდა დიაკვანი, 702 წელს მღვდელი, ეს ყველაფერი |ეპისკოპოს ხაკსემა იოანეს ხელშეწყობით მოხდა. ამ დროიდან იწყება ბედას სამწერლო შემოქმედება, რომელიც შედგა ახალი და ძველი აღთქმის გარჩევისას. მას ჰქონდა მდიდარი ბიბლიოთეკა, რომლიდანაც სწავლობდა არა მარტო საეკლესიო ნაშრომებს, არამედ სამეცნიერო ნაშრომებს და ანტიკურ პოეზიას. ბედა გაცხოველებულად სწავლობდა ქრონოლოგიას და ისტორიას, ფილოსოფიურად იაზრებდა მის ხელთ არსებულ ფაქტებს. ამან გამოხატულება ჰპოვა მის გატაცებაში ეკზევეტიკით, რაც თან სდევდა მის პირუთვნელ ისტორიულ ანალიზს. ბედა ქმნიდა პოეტურ ნაწარმოებს, როგორც ლათინურად ისე მშობლიურ ენაზე, თუმცა ამ საგანძურიდან შემორჩენილია მხოლოდ ლათინური ჰიმნი დედოფალ ეტელფრიტეზე და ანგლოსაქსონური „სიკვდილისწინა სიმღერა“. მისი ლათინური ენა, თანამედროვესთან შედარებით გამოირჩეოდა კარგი სტილით და ასევე სიმარტივით. ბედამ შეისწავლა ბევრი ხელობა, კარგად მღეროდა და მიუხედავად მეცნიერებით ღრმა გატაცებისა, ფართოდ მონაწილეობდა ინგლისის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. ავადმყოფობისას მან დაამთავრა იოანეს სახარების თარგმნა ანგლოსაქსონურ ენაზე, რომელიც მისმა მოსწავლეებმა ჩაიწერეს. მისი ბიოგრაფი კუტბერტუს თანახმად, წმინდანის ბოლო თხზულება – წინასასიკვდილო სიმღერა ბედასი ძველ ინგლისურ ენაზეა. იგი გარდაიცვალა 735 წლის 25 მაისს, მაგრამ დაკრძალეს 27 მაისს (ვინაიდან იგი დაიღუპა ქრისტიანულ დღესასწაულზე, ამაღლებას, რომელ დღესაც არ შეიძლებოდა მიცვალებულთა დაკრძალვა) იაროუს მონასტერში, საბოლოოდ მისი ნეშთი გადაიტანეს დარემის ტაძარში.

თხზულება

ბედამ დაწერა მისი დროისათვის ძალიან ბევრი ფასეული კომენტარი წმინდა წერილის შესახებ, ამის გარდა ქადაგებაზე, ზოგიერთი წმინდანის ცხოვრებაზე, ჰიმნები, ეპიგრამები, თხზულებები ქრონოლოგიასა და გრამატიკაზე. მისი თხზულებების სრული კრებული გამოიცა პარიზში (1544 და 1554), ბაზელში (1563) და კიოლნში (1612 და 1688). მისი მთავარი თხზულებაა მიუკერძოებლად გადამუშავებული ძველი ხელნაწერი „Historia ecclesiastica gentis Anglorum“ 5 წიგნად, რომელიც გადათარგმნა ალფრედ დიდმა ანგლოსაქსონურ ენაზე, 731 წლამდე რჩება უძველესი ინგლისის ისტორიის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს წყაროდ. ბედა გულმოდგინედ და კრიტიკული მეთოდით არჩევდა წყაროებს თავისი ისტორიისათვის. ქრონოლოგიისთვის მნიშვნელოვანია ბედას თხზულება „De sex aetatibus mundi“, რომელშიც პირველადაა შეტანილი დიონისე მცირეს წელთაღრიცხვა ქრისტეს დაბადებამდე და დაბადების შემდეგ, რომელიც შეტანილია შუა საუკუნეების მატიანეებში. ტრაქტატებში „დროის შესახებ“ და „დროის ათვლის შესახებ“ მოცემულია მეცნიერული მეთოდი დროის გამოთვლის შესახებ, მოცემულია ზღვის მოქცევასა და მთვარის ფაზას შორის დამოკიდებულების აღწერა, ასევე „მეცნიერების ფუნდამენტალური მდგომარეობა ბუნებაზე“. მან ასევე შეიტანა ცვლილებები ვულგატაში და მისი ვერსია ოფიციალურად გამოიყენებოდა კათოლიკური ეკლესიის მიერ, ახალი ვულგატას გამოჩენამდე, 1979 წლამდე. ბედამ შეცვალა თანავარსკვლავედის, ზოდიაქოს ნიშნების, წმინდანების და მოციქულების სახელები. ასევე მოიგონა სამი მოგვის სახელი, რომლებმაც მოინახულეს ყრმა იესო - კარპარი, ბალთაზარი და მელხიორი, ასევე მისცა მათ სამშობლო და აღწერილობა. ბიბლიაში არ არის მოხსენიებული მოგვების სახელები და რაოდენობა, თუმცა ბედას წყალობით ისინი გახდნენ ქრისტიანული ტრადიციის ნაწილი.

ლიტერატურა

  • კიღურაძე ნ., სანიკიძე გ., გორდეზიანი ლ., ოთხმეზური გ., ფირცხალავა ლ., ისტორია (მოსწავლის წიგნი), თბ., 2012

სქოლიო

  1. ↑ Фокин А. Р. Беда Достопочтенный // მართლმადიდებლური ენციკლოპედია. — Т. 4. — С. 426-432.
  2. ↑ Зверева В. В. «„Новое солнце на Западе“. Беда Достопочтенный и его время». — СПб.: Алетейя, 2008. — С. 6.
  3. ↑ Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. / Пер.: В. В. Эрлихман. — СПб.: Алетейя, 2001

Read other articles:

Isabella Maria

Isabella MariaIsabella karya Jean-Marc NattierKelahiran31 Desember 1741Istana Buen Retiro, Madrid, SpanyolKematian27 November 1763(1763-11-27) (umur 21)Istana Schönbrunn, Wina, AustriaPemakamanKaisergruft, Wina, AustriaWangsaWangsa Bourbon-ParmaNama lengkapIsabella Maria Louisa Antonietta Ferdinanda Josepha Saveria Dominica JoannaAyahFelipe I dari ParmaIbuMarie Louise ÉlisabethPasanganJoseph II, Kaisar Romawi Suci(pra-pengangkatan)AnakAdipati Agung Maria TheresiaAdipati Agung Maria Chr...

 

Birgu

Il-Birgu Il-Kunsill Lokali tal-BirguCittà VittoriosaDewan lokalIl-BirguBenteng Santo Angelo BenderaLambang kebesaranMotto: Città VittoriosaNegara MaltaPulauMaltaBordersCospicua, Calcara, ŻabbarPemerintahan • Wali kotaJohn Boxall (Partai Buruh)Luas • Total0,5 km2 (0,2 sq mi)Populasi (Maret 2011) • Total2.758 • Kepadatan5,500/km2 (14,000/sq mi)DemonimĠirbi (maskulin), Ġirbija (feminin), Ġirbin (jamak)Zona w...

 

عبد الله بن إدريس

عبد الله بن إدريس معلومات شخصية الميلاد سنة 1929   حرمة  الوفاة سنة 2021 (91–92 سنة)  الرياض  مواطنة السعودية  عضو في رابطة الأدب الإسلامي العالمية،  ودارة الملك عبد العزيز  الحياة العملية المهنة شاعر،  وأديب  اللغات العربية  موظف في جامعة الإمام محمد ب...

Mega Man (1994 TV series)

Superhero animated television series Mega ManTitle card with Mega Man and Rush.GenreScience fictionAction/AdventureSuperheroBased onMega Manby CapcomDeveloped byJoe RubyKen SpearsWritten byJeffrey Scott (season 1)Michael Maurer (season 2)Richard Merwin (seasons 1-2)Directed byKatsumi Minokuchi (chief)Creative directorCesar De CastroVoices ofIan James CorlettScott McNeilJim ByrnesTerry KlassenRobyn RossGarry ChalkComposersTom KeenlysideJohn MitchellCountry of originUnited StatesJapanCanadaOrig...

 

Kitab Bilangan

Yosua 1:1 pada Kodeks Aleppo Perjanjian Lama (Kristen) Taurat Kejadian Keluaran Imamat Bilangan Ulangan Sejarah Yosua Hakim-hakim Rut 1 Samuel 2 Samuel 1 Raja-raja 2 Raja-raja 1 Tawarikh 2 Tawarikh Ezra Nehemia Ester Puisi Ayub Mazmur Amsal Pengkhotbah Kidung Agung Kenabian Besar Yesaya Yeremia Ratapan Yehezkiel Daniel Kecil Hosea Yoël Amos Obaja Yunus Mikha Nahum Habakuk Zefanya Hagai Zakharia Maleakhi Deuterokanonika Tobit Yudit Tambahan Ester 1 Makabe 2 Makabe Kebijaksanaan Sirakh Barukh ...

 

The Wall (SoHo)

Minimalist art in Manhattan, New York, U.S. 40°43′31″N 73°59′49″W / 40.725387°N 73.997053°W / 40.725387; -73.997053 The Wall, also known as The Gateway to Soho The Wall, also known as The Gateway to Soho,[1] is a piece of minimalist art that was constructed in the SoHo neighborhood of Manhattan, New York City. It was part of the building that stands at 599 Broadway until 2002 when the New York City Landmarks Preservation Commission (LPC) gave the ow...

Argyle, Wisconsin

Village in Wisconsin, United StatesArgyle, WisconsinVillageArgyle Community Building and Public LibraryLocation of Argyle in Lafayette County, Wisconsin.Coordinates: 42°44′13″N 89°54′5″W / 42.73694°N 89.90139°W / 42.73694; -89.90139Country United StatesState WisconsinCountyLafayetteArea[1] • Total0.63 sq mi (1.63 km2) • Land0.63 sq mi (1.63 km2) • Water0.00 sq mi ...

 

Бисексуальность

Флаг гордости бисексуалов Бисексуальность      Сексуальные ориентации Бисексуальность Пансексуальность Полисексуальность Моносексуальность Сексуальные идентичности Би-любопытство Гетерогибкость и гомогибкость Сексуальная текучесть Исследования Шк...

 

Robert de Vere, 6th Earl of Oxford

Robert de Vere6th Earl of OxfordHedingham Castle, Essex, seat of the Earls of OxfordBornc. 24 June 1257Diedbefore 17 April 1331burial at Earls Colne, EssexNoble familyDe VereSpouse(s)Margaret de MortimerIssueSir Thomas de Vere, Ellen de VereFatherRobert de Vere, 5th Earl of OxfordMotherAlice de Sanford Arms of Sir Robert de Vere, 6th Earl of Oxford, from the Falkirk Rolls of 1298. Robert de Vere, 6th Earl of Oxford (c. 24 June 1257 – 17 April 1331) was the son and heir of Robert de Vere, 5...

Fengjian

Political ideology during the latter part of the Zhou dynasty Fēngjiàn (Chinese: 封建; lit. 'demarcation and establishment') was a governance system in Ancient China and Imperial China, whose social structure formed a decentralized system of confederation-like government.[1] The ruling class consisted of the Son of Heaven (king or emperor) and aristocracy, and the lower class consisted of commoners categorized into four occupations (or four categories of the people, na...

 

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

 

الحزام الإنجيلي

  لمعانٍ أخرى، طالع حزام إنجيلي (توضيح). منطقة الحزام الإنجيلي بالتقريب. الحزام الإنجيلي أو الحزام الكتابي[1] (بالإنجليزية: The Bible Belt)‏ هو مصطلح غير رسمي يُطلق على إقليم يقع في جنوب شرق إلى وسط جنوب الولايات المتحدة الأمريكية تُشكِل فيه البروتستانتية الإيفانجيلية ال...

Bedlington

Town in Northumberland, England Not to be confused with Beddington. Human settlement in EnglandBedlingtonSt. Cuthbert's Church, BedlingtonBedlingtonLocation within NorthumberlandPopulation18,470 OS grid referenceNZ258819Civil parishWest Bedlington [1]Unitary authorityNorthumberlandCeremonial countyNorthumberlandRegionNorth EastCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townBEDLINGTONPostcode districtNE22Dialling code01670PoliceNorthumbriaFi...

 

مسجد الشيخ بشار

مسجد الشيخ بشار إحداثيات 33°20′16″N 44°23′05″E / 33.3379121°N 44.3847549°E / 33.3379121; 44.3847549   معلومات عامة القرية أو المدينة بغداد / الكرخ الدولة العراق تاريخ بدء البناء 1253هـ/1837م المواصفات المساحة 100م2 عدد المصلين 20 التفاصيل التقنية المواد المستخدمة الطابوق التصميم والإنشاء �...

 

蓋·紹特爾

蓋·A·紹特爾 蓋·A·紹特爾（Guy A. Sautter，1986年—1961年10月29日），是瑞士羽球和網球運動員。他出生於瑞士，逝世於英格蘭威爾特郡的唐海德聖安德魯。 蓋·A·紹特爾1910年代最重要的羽球運動員之一。到目前為止，他是唯一在著名的全英羽球錦標賽贏得冠軍的瑞士人。[1]然而，他也曾經代表英國參加國際比賽。總的來說，他在全英贏過3次單打冠軍（1911年、1913-14年）...

Brian Christopher

This article is about the professional wrestler. For the lacrosse player, see Brian Christopher (lacrosse). American professional wrestler (1972–2018) Brian ChristopherChristopher in 2000Birth nameBrian Christopher LawlerBorn(1972-01-10)January 10, 1972Memphis, Tennessee, U.S.DiedJuly 29, 2018(2018-07-29) (aged 46)Bolivar, Tennessee, U.S.Cause of deathSuicide by hangingParent(s)Jerry Lawler (father)Kay Lawler (mother)RelativesThe Honky Tonk Man (cousin once removed)Professional wrestli...

 

We Sing. We Dance. We Steal Things.

We Sing. We Dance. We Steal Things.Album studio karya Jason MrazDirilis12 Mei 2008Direkam2007–2008GenrePop, folk, blue-eyed soul, jazzDurasi50:49LabelAtlanticProduserMartin TerefeKronologi Jason Mraz We Steal Things.(2008) We Sing. We Dance. We Steal Things.(2008) Beautiful Mess: Live on Earth(2009) Singel dalam album We Sing. We Dance. We Steal Things. I'm YoursDirilis: 12 Februari 2008 Make It MineDirilis: 8 Agustus 2008 LuckyDirilis: 13 Januari 2009 We Sing. We Dance. We Steal Things...

 

Externalisierung (Psychologie)

Als Externalisierung wird in der Psychologie die Verlagerung „innerer Einstellungen“, die prinzipiell nur Einzelindividuen zugänglich sind, „nach außen“ bezeichnet.[1] Bei diesen „Einstellungen“ handelt es sich unter anderem um einfache oder komplexere Empfindungen, Gefühle, Motive, Phantasien oder Zuschreibungen. Bildlich gesprochen stellt Externalisierung einen Brückenschlag von der Innen- zur Außenwelt dar. Wenn von „Verlagerung nach außen“ gesprochen wird, so...

Associazione Calcio Prato 1980-1981

Voce principale: Associazione Calcio Prato. AC PratoStagione 1980-1981 Sport calcio Squadra Prato Allenatore Giovanni Meregalli Amministratore unico Andrea Toccafondi Serie C118º nel girone A (retrocesso in Serie C2) Coppa Italia Semipro? Maggiori presenzeCampionato: Battiston, Biloni (29) Miglior marcatoreCampionato: Biloni, Fantozzi, Marangon (2) 1979-1980 1981-1982 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazione Calcio Prat...

 

SMS Zenta

Protected cruiser of the Austro-Hungarian Navy Zenta in Pola in 1901 after returning from China History Austria-Hungary NameZenta NamesakeBattle of Zenta BuilderPola Navy Yard Laid down8 August 1896 Launched18 August 1897 Sponsored byArchduchess Maria Josepha Commissioned25 May 1899 FateSunk during the Battle of Antivari, 16 August 1914 General characteristics Class and typeZenta-class protected cruiser Displacement Normal: 2,350 t (2,313 long tons) Full load: 2,543 t (2,503 lo...