პრინცეფსი

პრინცეფსი (ლათ. princeps — პირველი) — ძველ რომში იყო პირი, რომელიც პირველ ნომრად იყო სენატორთა სიაში. მას ხშირად უწოდებდნენ „პირველს თანასწორთა შორის“. იგი სათავეში ედგა სენატორებს, თუმცა ეს ფორმალურად იყო, რადგან ფაქტობრივად, იგი სათავეში ედგა მთელი რომის იმპერიას[1].

I საუკუნიდან მოყოლებული მიმდინარეობდა ბრძოლა პრინცეფსსა და სენატს შორის. ეს ბრძოლა დამრთავდა პრინცეფსის გამარჯვებით და ამით ბოლო მოეღო დიარქიას, ანუ სენატისა და პრინცეფსის ერთობლივ მმართველობას[1].

ძვ. წ. 27 წელს რომის პირველი პრინცეფსი გახდა გაიუს ოქტავიანე იულიუს კეისარი (ძვ. წ. 63 — ახ. წ. 14 წ.). მას არ გაუუქმებია რესპუბლიკისდროინდელი დაწესებულებები. მის დროს ახალი წყობილება რესპუბლიკის ფორმით შეინიღბა. ძვ. წ. 27 წელს კი ოქტავიანემ იმპერატორის ტიტული მიიღო და ავგუსტუსი ეწოდა. ძვ. წ. 23 წელს ავგუსტუსი ტრიბუნიც გახდა და კონსულის წოდებაც მიენიჭა. 12 წელს კი უზენაესი ქურუმის ტიტული მიიღო[1].

პრინცეფსის ხელისუფლება თავიდანვე მემკვიდრეობით არ ყოფილა. მას შეეძლო თავის სიცოცხლეში დაესახელებინა კანდიდატი ამ თანამდებობის დასაკავებლად. პრინცეფსს სენატი ირჩევდა, მაგრამ ეს არჩევნები ფორმალური იყო. ფაქტობრივად, არჩევნებს წყვეტდა ჯარი — სამხედრო ძალა[1].

პრინცეფსს ფართო უფლებები ჰქონდა. იგი იყო ქვეყნის მხედართმთავარი, მის ფუნქციებში შედიოდა ომისა და ზავის საკითხები, ხელშეკრულებების დადება უცხო სახელმწიფოებთან, პროვინციების მართვა-გამგეობა, სენატის თავმჯდომარეობა, ქურუმთუხუცესობა. მანვე მიისაკუთრა ცენზორის ფუნქციები. მას ჰქონდა ვეტოს უფლება, ანუ შეეძლო შეეჩერებინა ან გაეუქმებინა მაგისტრატების მიერ გამოცემული განკარგულებები თუ აქტები. პრინცეფსის ძალაუფლება, ფაქტობრივად, შეუძღუდავი იყო. ყოველ მის განკარგულებას ჰქონდა კანონის ძალა[1].

პრინცეფსთან არსებობდა „პრინცეფსის სათათბირო საბჭო“, რომლის შემადგენლობაშიც პრინცეფსს შეჰყავდა თავისი ახლობელი ადამიანები, მათ შორის, იურისტებიც[1].

პრინცეფსთან არსებობდა გვარდია, რომელიც მას იცავდა. გვარდიას ხელმძღვანელობდა პრინცეფსის მოადგილე. იგი იტალიის ჯარების სარდლადაც ითვლებოდა. ხელი მიუწვდებოდა სისხლისა თუ სამოქალაქო სამართლის საქმეებზე, ზედამხედველობდა პრინცეფსის სხვა ორგანოებს, გამოსცემდა სავალდებულო დადგენილებებს[2].

პრინცეფსთან იქმნებოდა „იმპერატორის კანცელარია“, რომელსაც რამდენიმე განყოფილება ჰქონდა, მათ შორის, წერილების, საფინანსო, კვლევა-ძიებისა და სხვ[2].

სპეციალურად შეიქმნა „იმპერატორის ხაზინა“ და დაეცა საერთო სახელმწიფო ხაზინის მნიშვნელობა. იმპერატორის ხაზინაში თავს იყროდა პროვინციებიდან შემოსული ქონება, ხარკი თუ გადასახადი. ამავე ხაზინაში ირიცხებოდა პრინცეფსის პირადი შემოსავალი და ქონება[2].

ლიტერატურა

  • ვ. მეტრეველი, რომის სამართლის საფუძვლები, თბ., 2005

სქოლიო

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 ვ. მეტრეველი, რომის სამართლის საფუძვლები, თბ., 2005, გვ. 42
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 ვ. მეტრეველი, რომის სამართლის საფუძვლები, თბ., 2005, გვ. 43

Read other articles:

Gereja Protestan Indonesia di Banggai Kepulauan

Gereja Protestan Indonesia Banggai KepulauanPenggolonganProtestanOrientasiCalvinisWilayahBanggai Kepulauan, IndonesiaDidirikan3 Februari 2000Nama lainGPIBK Gereja Protestan Indonesia Banggai Kepulauan (GPIBK) adalah sebuah kesatuan Gereja Protestan di Indonesia yang juga merupakan satu dari lebih kurang 12 gereja-gereja mandiri dari tubuh Indische Kerk/Gereja Protestan Indonesia. Gereja ini terutama melayani wilayah Banggai Kepulauan di provinsi Sulawesi Tengah. Sejarah Bagan pemekaran GPI ya...

 

Labu dan Labi

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Labu dan Labi – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2015) (Learn how and when to remove this template message) 1962 film by P. Ramlee Labu dan LabiThe one-sheet for Labu dan Labi.Directed byP. RamleeWritten by P. Ramlee S. Kadarisman Screenplay...

 

Холокост на Украине

Часть серии статей о Холокосте Идеология и политика Расовая гигиена · Расовый антисемитизм · Нацистская расовая политика · Нюрнбергские расовые законы Шоа Лагеря смерти Белжец · Дахау · Майданек · Малый Тростенец · Маутхаузен ·&...

Erriapus (satelit)

Diagram ini menunjukkan orbit satelit iregular Saturnus. Di tengah, orbit Titan, sebuah satelit yang regular, ditandai dengan warna merah sebagai perbandingan. Erriapus (satelit) adalah satelit alami dari planet Saturnus. Saturnus memiliki 62 satelit, dengan 53 di antaranya telah dinamai dan hanya 13 di antaranya memiliki diameter lebih besar dari 50 kilometer. Referensi http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Display=Sats&Object=Saturn Diarsipkan 2014-04-16 di Wayback Machine.

 

List of Arab astronauts

Sultan bin Salman Al Saud, the first Arab astronaut who flew on STS-51-G aboard the Space Shuttle Discovery in 1985 To date, there have been six astronauts from Arab nations, also called najmonauts[1][2][3][4] ('najm' meaning 'star' in Arabic)[5][6] who have flown to space (with multiple others currently in training).[7][8] Prince Sultan bin Salman Al Saud of Saudi Arabia flew in the US Space Shuttle in 1985.[9][10&#...

 

Haiti

Untuk polisi Republik Indonesia, lihat Badrodin Haiti. Republik HaitiRépublique d'Haïti (Prancis) Repiblik Ayiti (Kreol Haiti) Bendera Lambang Semboyan: Liberté, Égalité, Fraternité[1] (Prancis: Kebebasan, Keadilan, Persaudaraan)Lagu kebangsaan: La Dessalinienne Ibu kota(dan kota terbesar)Port-au-Prince18°32′N 72°20′W / 18.533°N 72.333°W / 18.533; -72.333Bahasa resmiPrancis dan Kreol HaitiKelompok etnik 95% Kulit hitam5% Campuran da...

Hulk Hogan

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Hulk HoganLahirTerry Gene Bollea11 Agustus 1953 (umur 70)Augusta, United StatesTempat tinggalTampa, Florida, United StatesBeverly Hills, Cali...

 

Charles Anderson Dana

American journalist and government official (1819–1897) For the New York philanthropist and legislator, see Charles A. Dana (philanthropist). This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (November 2021) (Learn how and when to remove this template message) Charles Anderson DanaBorn(1819-08-08)August 8, 1819Hinsdale, New Hampshire, U.S.DiedOctober 17, 1897(...

 

コルク

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。（このテンプレートの使い方）出典検索?: コルク – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL（2017年4月） コルクを打ち抜いて作った瓶の栓 コルク（木栓、�...

Fred Barnard

Fred BarnardBiographieNaissance 16 mai 1846LondresDécès 28 septembre 1896 (à 50 ans)WimbledonNationalité britanniqueActivités Peintre, illustrateur, caricaturisteAutres informationsGenre artistique Scène de genremodifier - modifier le code - modifier Wikidata Frederick Barnard, né le 16 mai 1846 et mort le 28 septembre 1896[1], est un illustrateur, caricaturiste et peintre de genre anglais victorien. Il est connu pour son travail sur les romans de Charles Dickens publiés entre 18...

 

Kebangkitan Yesus

Bagian dari seri tentang Pandangan Kristen Kristus Kristologi Nama dan Gelar Riwayat Hidup Injil Keselarasan Injil Petilasan Beribunda Perawan Kelahiran Pembaptisan Karya Pelayanan Khotbah di Bukit Mukjizat Perumpamaan Penistaan Penyaliban Penguburan Kebangkitan Kenaikan Ketaatan Bersemayam di Surga Perantaraan Kedatangan Ke-2 Relikui Isa (Pandangan Islam) Almasih Injil Maryam Hawariyun Wafat Almahdi Hari Kiamat Pusara Latar Belakang Latar Belakang Perjanjian Baru Bahasa Tutur Yesus Ras Yesus...

 

Grand Prix F1 Jepang 1991

Grand Prix Jepang 1991 Lomba ke-15 dari 16 dalam Formula Satu musim 1991 Detail perlombaanTanggal 20 Oktober 1991Nama resmi XVII Fuji Television Japanese Grand PrixLokasi Suzuka Circuit, Suzuka, JapanSirkuit Permanent racing facilityPanjang sirkuit 5.864 km (3.644 mi)Jarak tempuh 53 putaran, 310.792 km (193.117 mi)Cuaca Dry, warm, cloudyPosisi polePembalap Gerhard Berger McLaren-HondaWaktu 1:34.700Putaran tercepatPembalap Ayrton Senna McLaren-HondaWaktu 1:41.532 putaran ke-39PodiumPertama Ger...

1984 United States presidential election in Washington (state)

Main article: 1984 United States presidential election1984 United States presidential election in Washington (state) ← 1980 November 6, 1984 1988 →   Nominee Ronald Reagan Walter Mondale Party Republican Democratic Home state California Minnesota Running mate George H. W. Bush Geraldine Ferraro Electoral vote 10 0 Popular vote 1,051,670 807,352 Percentage 55.82% 42.86% County Results Reagan   50–60%   60–70%   7...

 

Job guarantee

Economic policy proposal for full employment This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Job guarantee – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2022) (Learn how and when to remove this message) Eleanor Roosevelt onsite one of the Works Progress Administration Projects, a job guarantee prog...

 

Ronald Reagan

« Reagan » redirige ici. Pour les autres significations, voir Reagan (homonymie) et Ronald Reagan (homonymie). Cet article possède un paronyme, voir Donald Regan. Ronald Reagan Photographie officielle du président Reagan. Fonctions 40e président des États-Unis 20 janvier 1981 – 20 janvier 1989(8 ans) Élection 4 novembre 1980 Réélection 6 novembre 1984 Vice-président George H. W. Bush Gouvernement Administration Reagan Prédécesseur Jimmy Carter Successeur George H...

Kenya Navy

Naval branch of Kenya Defence Forces Kenyan NavyJeshi la WanamajiCoat of Arms of the Kenya NavyFounded1964; 60 years ago (1964)Country KenyaTypeNavyPart of Kenya Defence ForcesCommand HeadquartersMombasa, KenyaMotto(s)Ujasiri BahariniEngagementsOperation Linda Nchi (2011-12) African Union Mission in Somalia CommandersCommander-in-ChiefPresident Dr. William Samoei RutoCommander, Kenya NavyMajor General Paul Owuor OtienoInsigniaNaval ensignPresidential colorMilitary ...

 

Pinniped

Taxonomic group of semi-aquatic mammals PinnipedsTemporal range: Latest Oligocene – Holocene, 24–0 Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Clockwise from top left: New Zealand fur seal (Arctocephalus forsteri), southern elephant seal (Mirounga leonina), Steller sea lion (Eumetopias jubatus), walrus (Odobenus rosmarus) and grey seal (Halichoerus grypus) Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Mammalia Order: Carnivora Clade: Pinnipedimorpha Cla...

 

Philippine kinship

System of kinship common in the Philippines This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (March 2015) (Learn how and when to remove this message) Part of a series on theAnthropology of kinship Basic concepts Family Lineage Affinity Consanguinity Marriage Incest taboo Endogamy Exogamy Moiety Monogamy Polygyny Polygamy Concubinage Polyandry Bride price Bride ...

انزالة بو سبلة (اللواثة البور واحد)

انزالة بو سبلة تقسيم إداري البلد المغرب  الجهة مراكش آسفي الإقليم الرحامنة الدائرة الرحامنة الجماعة القروية سيدي علي لبراحلة المشيخة اللواثة البور واحد السكان التعداد السكاني 223 نسمة (إحصاء 2004)   • عدد الأسر 38 معلومات أخرى التوقيت ت ع م±00:00 (توقيت قياسي)[1]،  وت ع...

 

Pilgrims Progress (album)

2010 studio album by Kula ShakerPilgrims ProgressStudio album by Kula ShakerReleased28 June 2010Recorded2009 – early 2010, Lompret, BelgiumGenreRock, psychedelic rockLength41:42LabelStrangeF.O.L.K.ProducerCrispian Mills, Alonza BevanKula Shaker chronology Peasants, Pigs & Astronauts - 10th Anniversary Edition(2010) Pilgrims Progress(2010) K 2.0(2016) Pilgrims Progress is the fourth studio album by Kula Shaker and was released on 28 June 2010. The first single to be taken from t...