არეთა ფრანკლინი

არეთა ფრანკლინი

ფრანკლინი 1968 წელს
მშობლიური სახელი Aretha Louise Franklin
დაბადების სახელი არეთა ლუის ფრანკლინი
დაბადების თარიღი 25 მარტი, 1942
მემფისი, ტენესი, აშშ
გარდაცვალების თარიღი 16 აგვისტო, 2018 (76 წლის)
დეტროიტი, მიჩიგანი, აშშ
მოქალაქეობა აშშ-ის დროშა აშშ
საქმიანობა
  • მომღერალი
  • სიმღერების ავტორი
აქტიური 1956–2017
მეუღლე(ები) ტომ უაიტი (იქ. 1961; გ. 1969)
გლენ ტარმენი (იქ. 1978; გ. 1984)
შვილ(ებ)ი 4
ჯილდოები
მუსიკალური კარიერა
ჟანრი
ლეიბლი
ასოციაციები
საიტი arethafranklin.net

არეთა ლუის ფრანკლინი (ინგლ. Aretha Louise Franklin; დ. 25 მარტი, 1942, მემფისი, ტენესი — გ. 16 აგვისტო, 2018, დეტროიტი, მიჩიგანი) — თვრამეტი გრემის მფლობელი ამერიკელი მომღერალი და სიმღერების ავტორი, რომლის რეპერტუარი ძირითადად მოიცავდა რიტმ-ენ-ბლუზს, სოულსა და გოსპელს. წარმატებას მიაღწია 1960-იანი წლების შუა და 1970-იანი წლების დასაწყისში. განსაკუთრებული მოქნილი ვოკალის წყალობით მას ხშირად მოიხსენიებენ „სოულის დედოფლად“. 1987 წლის 3 იანვარს ის გახდა პირველი მომღერალი ქალი, რომლის სახელიც შეყვანილი იქნა როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზში. 2012 წელს შეყვანილი იქნა გოსპელის დიდების დარბაზში.[2] მას ჟურნალმა „Rolling Stone“-მა თავის სიაში „ყველა დროის 100 უდიდესი მომღერალი“ პირველი ადგილი მიუჩინა,[3] მეორე სიაში „ყველა დროის 100 უდიდესი შემსრულებელი“ — მეცხრე ადგილი.[4]

ბიოგრაფია

არეთა ფრანკლინი დაიბადა 1942 წლის 25 მარტს, მემფისში, ტენესის შტატში. მამა კლარენსი ბაპტისტი მღვდელი და ადამიანთა უფლებათა დამცველი იყო. დედა ბარბარა გოსპელის მომღერალი და პიანისტი იყო.[5] 1944 წელს ოჯახი გადასახლდა ბუფალოში, ნიუ-იორკის შტატში, ხოლო 1946 წელს ოჯახი დასახლდა დეტროიტი, მიჩიგანში. 1948 წელს არეთას მშობლები გაშორდნენ ერთმანეთს, ხოლო ბარბარა თავის შვილთან, ვონთან ერთად, რომელიც პირველი ქორწინებიდან შეეძინა,[6] დაბრუნდა ბუფალოში. გავრცელებული ხმებით, ბარბარამ თავისი შვილები მიატოვა, თუმცა ამის საპირისპიროდ, არეთა იხსენებდა, რომ დედამისი ხშირად ჩამოდიოდა დეტროიტში მათ სანახავად.[7][8] 1952 წლის 7 მარტს ბარბარა გულის შეტევით გარდაიცვალა.[9]

ბავშვობაში ფრანკლინი თავის და-ძმებთან ერთად დეტროიტის ეკლესიის გუნდში მღეროდა, პირველი ჩანაწერი კი 14 წლის ასაკში გააკეთა.

არეთა ლეგენდარულმა ჯონ ჰამონდმა აღმოაჩინა და მალევე, კონტრაქტი გაფორმდა Columbia Records-თან. 1960-იანი წლების დასაწყისში მისი რამდენიმე სიმღერა უკვე საკმაოდ პოპულარული იყო, მაგრამ დიდი წარმატებები ჯერ წინ იყო.

1961 წელს არეთა ფრანკლინი ცოლად გაჰყვა ტედ უაიტს,[10][11] რომელიც მისი მენეჯერი იყო წლების განმავლობაში. 1969 წელს ისინი დაშორდნენ. ფრანკლინი ჟურნალისტებთან ამ ტემაზე საუბარს ყოველთვის გაურბოდა.

1966 წლიდან იგი უკვე Atlantic Records-თან მუშაობდა.[12][13] პროდიუსერ ჯერი უოქსლერთან ერთად არეთამ 60-იანი წლების ბევრი პოპულარული სიმღერა ჩაწერა რიტმ-ენდ-ბლუზის სტილში.

1960-იანი წლების ბოლოს არეთამ მოიპოვა სოულის დედოფლის წოდება,[14] გახდა საქვეყნოდ ცნობილი და შავკანიანთა სიამაყის სიმბოლოც. მოგვიანებით ფრანკლინი ამბობდა: როდესაც Atlantic-თან დავიწყე მუშაობა, მათ უბრალოდ დამსვეს ფორტეპიანოსთან და ჰიტებმა თავისით დაიწყო მოსვლა.

70-იანი წლების დასაწყისში მრავალი ათეულის ლიდერი სიმღერა ჩაწერა გოსპელის, რიტმ-ენდ-ბლუზის, როკ-ენ-როლის სტილშიც. ასევე ჩაწერა და მშვენივრად შეასრულა ცნობილი სიმღერების ქავერ-ვერსიები, როგორიცაა: „Eleanor Rigby“ (The Beatles), „Bridge Over Troubled Water“ (Simon & Garfunkel) და ა.შ.

მისი ბენდის წევრები იყვნენ კინგ კურტისი, ბერნარდ პარდი და ლეგენდარული ბილი პრესტონი. მისი ყველაზე წარმატებული ჰიტ სინგლების სიაშია: „Chain of Fools“, „You Make Me Feel“ („Like a Natural Woman“), „Think, Baby I Love You და Respect“.

მას შემდეგ, რაც გრემის ჯილდოებს შორის დაემატა კატეგორია საუკეთესო რიტმ-ენდ-ბლუზ შემსრულებელი ქალი, მან ეს ჯილდო პირველი რვა წლის განმავლობაში დაიმსახურა (1968-1975) და შემდეგ, 1980-იან წლებში, ამ ჯილდოებს კიდევ 3 გრემი შემატა.

არეთა განაგრძობდა აქტიურად თანამშრომლობას პროდიუსერებთან. 1973 წელს მან კუინზი ჯოუნსთან ერთად გამოუშვა ალბომი Hey Now Hey, რომელმაც მას საკმაოდ გაუცრუა იმედი, თუმცა ალბომში შედიოდა ერთი გამორჩეული სიმღერა „Angel“, რომელიც არეთას მისმა დამ, კეროლაინმა დაუწერა.

ამის შემდეგ ფრანკლინი ისევ ჯერი ვექსლერთან დაბრუნდა. მათი ბოლო ნამუშევარი You 1975 წელს გამოვიდა. ამ ალბომის შემდეგ არეთამ გამოუშვა რამდენიმე LP, მათ შორის „Sparkle“ 1976 წელს, რიტმ-ენ-ბლუზის ნომერ პირველი სინგლი („Giving Him“) „Something He Can Feel“, ასევე „Sweet Passion“, „Almighty Fire“ და „La Diva“, რომელიც ბოლო ნამუშევარი იყო ატლანტიკ რეკორდსთან ერთად.

1976 წელს ვექსლერმა ატლანტიკი დატოვა და ფრანკლინთან მისი მუშაობაც დასრულდა. 1980 წელს ატლანტიკი არეთამაც დატოვა და კონტრაქტი გააფორმა Arista Records-სთან. ამავე წელს კონცერტი გამართა ალბერტ-ჰოლში. კონცერტს ესწრებოდა ბრიტანეთის დედოფალი, ელიზაბეთ II. მიუხედავად რამდენიმე ჰიტისა, არეთას პოპულარულობა 1980-იანი წლების დასაწყისში ცოტათი დაეცა.

1988 წლის გრემის დაჯილდოების ცერემონიაზე, როდესაც ლუჩიანო პავაროტი შეუძლოდ გახდა, არეთა ფრანკლინმა ბოლო წუთში გადაწყვიტა და შეასრულა არია „Nessun dorma“ ჯაკომო პუჩინის „ტურანდოტიდან“.[15][16]

2004 წელს ფრანკლინმა მე-18 გრემი მიიღო სიმღერისთვის „Wonderful“.

45-წლიანი კარიერის განმავლობაში ფრანკლინს მიღებული აქვს 18 გრემი და გაყიდული აქვს 75 მილიონი ალბომი.[17] 1987 წელს ის გახდა პირველი მომღერალი ქალი, რომლის სახელიც შეყვანილი იქნა როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზში.[18] 2005 წელს კი დიდი ბრიტანეთის მუსიკის დიდების დარბაზში. 1999 წელს იგი პრეზიდენტმა ბილ კლინტონმა ხელოვნების ეროვნული მედლით დააჯილდოვა, 2005 წელს კი პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშმა თავისუფლების საპრეზიდენტო მედლით.

გარდაცვალება

2018 წლის 16 აგვისტოს, არეთა ფრანკლინი დეტროიტში, საკუთარ სახლში გარდაიცვალა 76 წლის ასაკში. გავრცელებული ინფორმაციით, სიკვდილის მიზეზი პანკრეასის კიბო გახდა.[19]

დისკოგრაფია

სტუდიური ალბომები

ლიტერატურა

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. ↑ Unterberger, Richie. Aretha Franklin | Biography & History. ციტირების თარიღი: 23 სექტემბერი, 2018.
  2. ↑ „Aretha Franklin inducted into Gospel Music Hall of Fame“. Detroit Free Press. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-03. ციტირების თარიღი: 15 აგვსიტო, 2018. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate=-ში (დახმარება)
  3. ↑ *100 Greatest Singers: Aretha Franklin. Rolling Stone (27 ნოემბერი, 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — ნოემბერი 27, 2015. ციტირების თარიღი: May 16, 2013.
  4. ↑ 100 Greatest Artists of All Time (3 დეკემბერი, 2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-11-25. ციტირების თარიღი: 2 დეკემბერი, 2018.
  5. ↑ Bego 2010, p. 11.
  6. ↑ Aretha Franklin. Vanity Fair (1994).
  7. ↑ McAvoy 2002, pp. 19–20.
  8. ↑ Ritz 2014, p. 24.
  9. ↑ Ritz 2014, p. 27.
  10. ↑ Sam Cooke's Brother, Charles, Is Shot In Detroit. Jet (15 იანვარი, 1970).
  11. ↑ Rivera, Ursula (2002). Aretha Franklin. Rosen Publishing Group. ISBN 978-0-823-93639-7. 
  12. ↑ Cohen, Aaron (2011). Aretha Franklin's Amazing Grace. Bloomsbury Publishing, გვ. 28. ISBN 9781441103925. 
  13. ↑ „Aretha Franklin: 18 major events in the singer's life“. The Chicago Tribune. Associated Press. August 16, 2018. ციტირების თარიღი: August 18, 2018.
  14. ↑ Ritz 2014, pp. 86–87.
  15. ↑ Feeney, Nolan (16 აგვისტო, 2018). „Grammys Producer Ken Ehrlich on Aretha Franklin's Last-Minute, Showstopping 1998 Opera Moment: 'She Was Incomparable'“. Billboard. Billboard-Hollywood Reporter Media Group. ციტირების თარიღი: 17 აგვისტო,, 2018. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate= და |date=-ში (დახმარება)
  16. ↑ Stolworthy, Jacob (16 აგვისტო,, 2018). „When Aretha Franklin stepped in for Pavarotti at the last minute to perform Nessun Dorma“. The Independent. ციტირების თარიღი: 17 აგვისტო,, 2018. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate= და |date=-ში (დახმარება)
  17. ↑ „That's Dr. Aretha Franklin to you“. Call and Post. 2 ნოემბერი, 2011. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 მაისი, 2013. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |date= და |archivedate=-ში (დახმარება)
  18. ↑ Ebony 1995, p. 29.
  19. ↑ „'Queen of Soul' Aretha Franklin has died“. AP News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2018-08-16.
ხ • გ • რ
შემსრულებლები
ადრეული შთაგონება
შესრულების გარეშე
(აჰმეტ ერტეგუნის სახელობის ჯილდო)

Read other articles:

Daftar kota di Tunisia

Tunisia Berikut adalah daftar kota di Tunisia: Akouda Ariana Beja Bekalta Bembla Ben Arous Ben Gardane Beni Hassen Beni Khaled Bennane Bizerte Bouhjar Boumerdes Bousalem Chebba Chorbane El Djem Douz Enfidha El Fahs Gabès (Qabis) Gafsa La Goulette Guellala Hammamet Hammam-Lif Hammam Sousse Hebira Hergla Houmt Souk Jemmal Jendouba Kairouan Kalaâ Kebira Kalaâ Seghira Kasserine (Al Qasrayn) El Kef (Al Kaf) Kelibia Khniss Kondar Ksar Helal Ksibet El Mediouni Ksour Essaf Lamta Mahdia Makthar Mal...

 

Marek Walczewski

Marek WalczewskiMarek Walczewski (tengah) saat pemfilman Gruszka n. Lesko.Lahir(1937-04-09)9 April 1937Kraków, PolandiaMeninggal26 Mei 2009(2009-05-26) (umur 72)Warsawa, PolandiaPekerjaanPemeranTahun aktif1963–2004 Marek Walczewski (9 April 1937 – 26 Mei 2009) adalah seorang pemeran asal Polandia. Ia tampil dalam 55 film dan acara televisi antara 1963 dan 2004. Sebagian filmografi Passenger (1963) Ruchome piaski (1969) The Third Part of the Night (1971) The Weddi...

 

Paleobotany

Study of organic evolution of plants based on fossils This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Paleobotany – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2011) (Learn how and when to remove this template message) A fossil Betula leopoldae (birch) leaf from the Early Eocene of Washington state,...

Andrew Grove

American businessman, engineer and author For the English fashion designer, see Andrew Groves. Andrew GroveGrove in 1997BornAndrás István Gróf[1](1936-09-02)September 2, 1936Budapest, HungaryDiedMarch 21, 2016(2016-03-21) (aged 79)Los Altos, California, U.S.EducationCity College of New York (BS)University of California, Berkeley (PhD)Occupation(s)businessman, engineer, senior advisorKnown forthird CEO of Intel Corporation, first COO and third employee, 1968Notable workCol...

 

The Freethinker (journal)

Skeptic journal For other uses, see The Freethinker (disambiguation). The FreethinkerCover of Volume III, Number 43 from October 1883CategoriesScience magazineFrequencyMonthlyFirst issue1 May 1881Final issueApril 2014 (print)CountryUnited KingdomLanguageEnglishWebsitewww.freethinker.co.uk The Freethinker is a British secular humanist publication, founded by G. W. Foote in 1881.[1] One of the world's oldest surviving freethought publications, it moved online-only in 2014. It has always...

 

عرقة (الرياض)

  لمعانٍ أخرى، طالع عرقة (توضيح). مركز عرقة عرقة[1]  تقسيم إداري البلد  السعودية التقسيم الأعلى منطقة الرياض  السكان التعداد السكاني غير معروف نسمة (إحصاء ) معلومات أخرى التوقيت ت ع م+03:00  تعديل مصدري - تعديل   عرقة، هي مركز من فئة (أ) وتقع في إمارة مدينة الر�...

Vicente Fernández

Untuk pemain golf profesional, lihat Vicente Fernández (golfer). Nama ini menggunakan cara penamaan Spanyol: nama keluarga pertama atau paternalnya adalah Fernández dan nama keluarga kedua atau maternalnya adalah Gómez. Vicente FernándezFernández di Pepsi Center pada 11 Juni 2011.LahirVicente Fernández Gómez17 Februari 1940 (umur 84)Huentitán el Alto, Guadalajara, Jalisco, MeksikoNama lainEl Rey de la Música RancheraPekerjaan Penyanyi-penulis lagu pemeran produser film...

 

Red Cossacks

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Red Cossacks – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2019) (Learn how and when to remove this message) Red CossacksЧервоне КозацтвоActive1918 – 1939[1]CountryUkrainian People's Republic of Soviets, Ukrainian Soviet Repu...

 

Sheng Guangzu

Sheng Guangzu盛光祖 Jenderal Manajer Biro Kereta Api TiongkokMasa jabatan14 Maret 2013 – 9 Oktober 2016PenggantiLu DongfuMenteri Perkeretaapian Republik Rakyat TiongkokMasa jabatan25 Februari 2011 – 14 Maret 2013Perdana MenteriWen JiabaoPendahuluLiu ZhijunPenggantiJabatan ditiadakan Informasi pribadiLahirNanjing, JiangsuSunting kotak info • L • B Dalam nama Tionghoa ini, nama keluarganya adalah Sheng. Sheng Guangzu (Hanzi: 盛光祖; Pinyin: Shè...

1961 Indianapolis 500

45th running of the Indianapolis 500 45th Indianapolis 500Indianapolis Motor SpeedwayIndianapolis 500Sanctioning bodyUSACSeason1961 USAC seasonDateMay 30, 1961WinnerA. J. FoytWinning teamBignotti-Bowes Racing AssociatesAverage speed139.130 mph (223.908 km/h)Pole positionEddie SachsPole speed147.481 mph (237.348 km/h)Fastest qualifierEddie SachsRookie of the YearBobby Marshman & Parnelli Jones (co-winners)Most laps ledA. J. Foyt (71)Pre-race ceremoniesNational anthemPur...

 

Terra Formars

Terra Formarsテラフォーマーズ(Tera Fōmāzu)Copertina del primo volume dell'edizione italiana, raffigurante Shokichi Komachi Genereavventura[1], orrore[2], fantascienza[1][2] MangaAutoreYu Sasuga EditoreShūeisha - Young Jump Comics RivistaMiracle Jump (13 gennaio-13 dicembre 2011), Weekly Young Jump (dal 26 aprile 2012) Targetseinen 1ª edizione13 gennaio 2011 – in corso Tankōbon22 (in corso) Editore...

 

美国众议院

此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。 美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章 众议院旗...

Penghargaan Filmfare ke-65

Penghargaan Filmfare ke-65Tanggal15 Februari 2020[1]TempatStadion Atletik Indira Gandhi, GuwahatiPembawa acaraShah Rukh KhanSitus web resmiPenghargaan Filmfare 2020 ← ke-64 Penghargaan Filmfare ke-66 → Acara Penghargaan Filmfare ke-65, yang diselenggarakan oleh The Times Group, diberikan untuk menyambut yang terbaik pada film berbahasa Hindi 2019.[2] Acara tersebut akan diselenggarakan pada 15 Februari 2020 di Guwahati.[3] Ini adalah pertama kalin...

 

Pieter Bogaers

Dutch politician (1924–2008) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Pieter Bogaers – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2019) (Learn how and when to remove this message) Pieter BogaersPieter Bogaers in 1968Chairman of the Political Party of RadicalsIn office27 April 1968 �...

 

Heaven Shall Burn

German metal band Heaven Shall BurnGuitarist Maik Weichert and vocalist Marcus Bischoff performing at Deichbrand 2014Background informationAlso known asBefore The Fall (1995–1998)OriginSaalfeld, GermanyGenres Melodic death metal metalcore deathcore Years active1995 (1995)–presentLabels Lifeforce Century Media Members Maik Weichert Marcus Bischoff Eric Bischoff Alexander Dietz Christian Bass Past members Michael Hartmann Patrick Schleitzer Matthias Voigt Websiteheavenshallburn.com He...

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

 

Dassault Aviation

Dassault AviationLogo Stato Francia Forma societariaSociété anonyme Borse valoriEuronext: AM ISINFR0000121725 Fondazione1929 come Société des Avions Marcel Bloch Fondata daMarcel Bloch Sede principaleParigi GruppoGruppo Dassault ControllateDassault Falcon Jet Corp. Dassault Falcon Services Sogitec Industries Dassault International Inc. Thales Persone chiaveMarcel Dassault, Auguste Le Révérend, Benno-Claude Vallières, Serge Dassault, Charles Edelstenne, Éric Trappier SettoreAerona...

 

Rodger Smith

Canadian ice hockey player Ice hockey player Rodger Smith Born (1896-07-26)July 26, 1896Ottawa, Ontario, CanadaDied January 31, 1935(1935-01-31) (aged 38)Height 6 ft 0 in (183 cm)Weight 175 lb (79 kg; 12 st 7 lb)Position DefenceShot LeftPlayed for NHL Pittsburgh Pirates Philadelphia Quakers IHL Pittsburgh Yellow JacketsPlaying career 1922–1931 Denis Rodger Smith (July 26, 1896 – January 31, 1935) was a Canadian professional ice hockey defenceman...

Mouth to Mouth (Mental As Anything album)

1987 studio album by Mental As AnythingMouth to MouthStudio album by Mental As AnythingReleased31 July 1987Recorded1986StudioRhinoceros Studios, Sydney, AustraliaGenrePop, rockLength42:44LabelEpicProducerRichard GottehrerMental As Anything chronology Greatest Hits Vol. 1(1986) Mouth to Mouth(1987) Cyclone Raymond(1989) Singles from Mouth To Mouth Let's Go to ParadiseReleased: November 1986 He's Just No Good for YouReleased: July 1987 Don't Tell Me NowReleased: September 1987 Professi...

 

Jones County, South Dakota

County in South Dakota, United States County in South DakotaJones CountyCountyFreier Round BarnLocation within the U.S. state of South DakotaSouth Dakota's location within the U.S.Coordinates: 43°57′N 100°41′W / 43.95°N 100.69°W / 43.95; -100.69Country United StatesState South DakotaFounded1916 (created)January 15, 1917 (organized)Named forGeorge Wallace JonesSeatMurdoLargest cityMurdoArea • Total971 sq mi (2,510 km2) �...