PROFILPELAJAR.COM

Yardeki:

1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a
1950a • 1960a • 1970a • 1980a • 1990a
2000a

Yari:

1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905
1906 • 1907 • 1908 • 1909 • 1910
1911 • 1912 • 1913 • 1914 • 1915
1916 • 1917 • 1918 • 1919 • 1920
1921 • 1922 • 1923 • 1924 • 1925
1926 • 1927 • 1928 • 1929 • 1930
1931 • 1932 • 1933 • 1934 • 1935
1936 • 1937 • 1938 • 1939 • 1940
1941 • 1942 • 1943 • 1944 • 1945
1946 • 1947 • 1948 • 1949 • 1950
1951 • 1952 • 1953 • 1954 • 1955
1956 • 1957 • 1958 • 1959 • 1960
1961 • 1962 • 1963 • 1964 • 1965
1966 • 1967 • 1968 • 1969 • 1970
1971 • 1972 • 1973 • 1974 • 1975
1976 • 1977 • 1978 • 1979 • 1980
1981 • 1982 • 1983 • 1984 • 1985
1986 • 1987 • 1988 • 1989 • 1990
1991 • 1992 • 1993 • 1994 • 1995
1996 • 1997 • 1998 • 1999 • 2000

La yari 1970a dil 20ma yarcento komencis ye la 1ma di januaro 1970 e finis ye la 31ma di decembro 1979. Dum ta yardeko, Kolda milito duris, tamen la milito di Vietnam finis. Usa e Sovietia igis SALT-pakti, probanta diminutar la quanteso di nukleara fuzei. En 1971, Usana prezidanto Richard Nixon renkontris Zhou Enlai, lor la chefministro di Popul-Republiko Chinia, komencanta proximigo inter la du landi.

En Usa eventis tale nomizita skandalo di Watergate, qua koaktis lora prezidanto Richard Nixon renuncar. Che Mez-Oriento, Egiptia ed Israel signatis paco-pakto, ed en Iran eventis revoluciono qua revokis lora shaho Reza Pahlavi. En Kambodja, Reda Kmer komencis gentocido.

La preci dil petrolo augmentis subite dum la mondala petrolo-krizo di 1973, e to afektis multa ekonomii en tota mondo. La yardeko finis sub minaco di augmento di chomeso konseque de la krizo.

Kosmo

Dum la komenco dil yardeko, Usa sendas plura kosmonavi kun homi adsur Luno e Sovietia sendas Luno-probili. Tamen la disputo inter Usa e Sovietia pri kosmala exploro pokope diminutis.
1973 - Ye la 14ma di mayo ca yaro, Usa lansas Skylab, l'unesma kosmo-staciono stacanta en orbito terala, senkrua. L'unesma astronauti vizitas ol ye la 25ma di mayo sam yaro.^[1] La skopo esas posibligar ciencisti studiar la Tero e facar experimenti en orbito.
1975 - Ye la 20ma di agosto ca yaro, NASA lansas Viking 1, l'unesma kosmoprobilo qua terovenas en la surfaco di Marso, ye la 20ma di julio 1976.^[2]

Europa

1974 - Ye la 25ma di aprilo ca yaro eventas Dianta Revoluciono en Portugal. Grupo di militisti, inter li generalo António de Spínola revokas lora prezidanto Marcelo Caetano per stato-stroko sensanga. La habitantaro suportas la stato-stroko e donas dianti a la soldati, qui portas li en la pafili.
En Europa, chefi di stati probas stabiligar relati inter stati. En 1975, eventas en Helsinki granda kunveno dum quo statestri subskribis pakto pri Sekureso e Kunlaboro en Europa.

Azia

29ma di marto 1973 - La lasta trupi Usana foriras Vietnam.
30ma di aprilo 1975 - La milito di Vietnam finas. Sud-Vietnam enkorpigesas a Nord-Vietnam. Mili di personi fugas de Vietnam dum e pos la milito.

Afrika

Kontesto inter ocidentala landi e komunista bloko divenis ekonomikala precipue en Europa. Tamen en Afrika esis reala militi qui havis kontakto kun kolda milito inter Ocidento ed Estala bloko.
Idi Amin regnis en Uganda 1971–1979 terorigante sua habitantaro. Forsan 500.000 Ugandani perisis en masakri od karcerigita.

Nord-Amerika

En Usa eventis multa protesti dum la komenco dil yardeko kontre la partopreno di Usana trupi en la Milito di Vietnam. Richard Nixon decidis gradope retretar Usana trupi til ke ye la 29ma di marto 1973, la lasta soldati de Usa foriris Vietnam.

9ma di agosto - Richard Nixon renuncas la prezidanteso di Usa pro la skandalo di Watergate.

Sud-Amerika

1973 - Augusto Pinochet kaptas la povo en Chili per sangoza stato-stroko, ye la 11ma di septembro ca yaro. La palaco prezidantala bombardesas dum la stato-stroko e lora prezidanto Salvador Allende suocidas.
1947 - En Brazilia, generalo Ernesto Geisel sucedas generalo Emílio Garrastazu Médici en la prezidanteso di la republiko.
1976 - Jorge Rafael Videla kaptas la povo en Arjentinia per stato-stroko, qua revokas lora prezidantino María Estela Martínez de Perón ye la 24ma di marto ca yaro.

Kulturo

En 1970, la Britaniana rock-ensemblo The Beatles finas existar. Ank en 1970 du ikoni de la muziko Usana mortas: Jimi Hendrix e Janis Joplin. Jim Morrison mortas ye la 3ma di julio la sequanta yaro, 1971. Tale nomizita Progresema rock, qua aparis dum la yari 1960a, atingis lua kulmino de 1971 til 1976, exemple muziki da bandi Jethro Tull, Yes e Pink Floyd. En Usa e pose en Europa ed altra regioni, la transformo di la jenro Soul kun influi de pop kreis la "fenomeno" Disco pos la duimo dil yardeko. En 1976 aparis muzikala stilo nomizita punk, komence en l'Unionita Rejio (exemple bandi Sex Pistols, The Damned, Siouxsie and the Banshees e The Clash) e pose en Usa (exemple bando The Ramones) ed altra landi la "movado" punk, kun furioza muziki e liriki. La transformo di la muziko punk kun kelka influi de disco originis stilo nomizita "New Wave" dum la fino dil yardeko.

Referi

↑ First Crewed Skylab Mission - Publikigita da NASA. URL vidita ye 30ma di junio 2021.
↑ Viking 1 - Mars Missions - NASA - Publikigita da NASA. URL vidita ye 30ma di junio 2021.