Le historia del scientia tracta le evolution del scientia ab le antiquitate usque al presente. Illo comprehende omne tres brancas principal del scientia: le natural, le social e le formal.^[1]

Le radices le plus ancian del scientia pote esser traciate usque al Egypto antique e Mesopotamia circa 3.000 a 1.200 a.Chr.^[2][3] Le contributiones de iste civilisationes al mathematica, astronomia e medicina influentiava posteriormente le philosophia natural grec del antiquitate classic, ubi se faceva tentativas formal de provider explicationes de eventos in le mundo physic basate sur causas natural.^[2][3] Post le cadita del Imperio Roman Occidental, le cognoscimento del conceptiones grec del mundo decadite in le Europa Occidental que parlava latino durante le prime seculos (400 a 1.000 p.Chr.) del Medievo,^[4] ma continuava a prosperar in le Imperio Roman Oriental (o Byzantino) que parlava greco. Adjutate per translationes de textos grec, le vision hellenistic esseva preservate e absorbite in le mundo musulman arabophone durante le Periodo de Auro Islamic.^[5] Le recuperation e assimilation de operas grec e investigationes islamic in Europa Occidental del seculo X a XIII reviveva le studio del philosophia natural in le Occidente.^[4][6]

Le philosophia natural esseva transformate durante le Revolution Scientific in le Europa del seculos XVI e XVII,^[7][8][9] como nove ideas e revelationes se disassociava del conceptiones e traditiones grec precedente.^{[10][11][12][13]} Le Nove Scientia que emergeva esseva plus mechanistic in su vision del mundo, plus integrate con mathematica e plus fidibile e aperite, proque su cognoscimento esseva basate sur un methodo scientific recentemente definite.^[11][14][15] Plus de "revolutiones" in le seculos subsequente sequeva tosto. Le revolution chimic del seculo XVIII, pro exemplo, introduceva nove methodos e mensurationes quantitative pro le chimia.^[16] In le seculo XIX, nove perspectivas concernente le conservation de energia, le epocha del Terra e le evolution veniva in concentration.^{[17][18][19][20][21][22]} E in le seculo XX, nove revelationes in genetica e physica poneva le bases pro nove subdisciplinas como biologia molecular e physica de particulas.^[23][24] De plus, le preoccupationes industrial e militar, assi como le crescente complexitate de nove interprisas de recerca, introduceva le epocha del "scientia grande," particularmente post le Secunde Guerra Mundial.^[23][24][25]

Le natura del historia del scientia es un thema de debatto (assi como, per implication, le definition del scientia mesme). Le historia del scientia es frequentemente considerate como un historia linear de progresso^[26], ma historicos ha comenciate vider le historia como plus complexe.^[27][28][29] Alfred Edward Taylor ha characterisate periodos magre in le avantiamento del discoperta scientific como "bancaruptas periodic del scientia".^[30]

Le scientia es un activitate human, e contributiones scientific ha provenite de personas de un grande varietate de differente contextos e culturas. Historicos del scientia vider sempre plus lor campo como parte de un historia global de excambio, conflicto e collaboration.^[31]

Le relation inter scientia e religion ha essite characterisate de manieras diverse in terminos de "conflicto", "harmonia", "complexitate" e "independentia mutual", inter alteres. Eventos in Europa, como le affaire Galileo in le principio del seculo XVII - associate con le revolution scientific e le Illuminismo - ha conducite scholasticos como John William Draper a postular (circa 1874) un these de conflicto, suggerente que religion e scientia ha essite in conflicto methodologic, factual e politic a transverso le historia. Le these de "conflicto" ha depost perdite le favor inter le majoritate de scientistas contemporanee e historicos del scientia.^[32][33][34] Tamen, alcun philosophos e scientistas contemporanee, como Richard Dawkins,^[35] ancora subscribe a iste these.

Historicos ha accentuate[citation requirite] que fides es necessari pro accordo sur esseres in le natura. In iste lumine, le establimento in 1660 del Societate Royal e su codice de experimentos - fidibile proque esseva testate per su membros - ha devenite un importante capitulo in le historiographia del scientia.^[36] Multe personas in le historia moderne (typicamente feminas e personas de color) esseva excluse ab communitates scientific elitari e characterisate per le establimento scientific como inferior. Historicos in le annos 1980 e 1990 ha describite le barrieras structural al participation e ha comenciate a recuperar le contributiones de personas ignorate.^[37][38] Historicos ha anque investigate le practicas quotidian del scientia, como le travalio de campo e le collection de specimens,^[39] le correspondentia,^[40] le designo,^[41] le registro,^[42] e le uso de equipamento de laboratorio e de campo.^[43]

In tempores prehistoric, cognoscentia e technica se transmitteva de generation a generation per tradition oral. Per exemplo, le domestication de mais pro agricultura ha essite datate a circa 9.000 annos retro in Mexico meridional, ante le evolution de systemas de scriptura.^[44][45][46] Similemente, evidentia archeologic indica le evolution de cognoscentia astronomic in societates prelitterate.^[47][48]

Le tradition oral de societates prelitterate habeva plure characteristicas, del quales le prime esseva su fluiditate.^[2] Nove information esseva constantemente absorbite e adjustate a nove circumstantias o necessitates del communitate. Il non habeva archivos o reportos. Iste fluiditate esseva intimemente ligate al necessitate practic de explicar e justificar un stato presente de affaires.^[2] Altere characteristicas esseva le tendentia a describer le universo como simplemente celo e terra, con un potential mundo subterranee. Illes anque era propense a identificar causas con initios, forniente assi un origine historic con un explication. Il habeva anque un dependentia de un 'homine de medicina' o 'femina sage' pro curar, cognoscentia del causas divin o demoniac de morbos, e in casos plus extreme, pro rituales como exorcismo, divination, cantos e incantationes.^[2] Finalmente, il habeva un inclination a acceptar sin questionar explicationes que poterea esser considerate implausibile in tempores plus moderne, simultaneemente non essente consciente que tal comportamentos credule pote haber presentate problemas.^[2]

Le evolution del scriptura permitteva al humanos conservar e communicar cognoscentia trans generationes con multo plus grande precision. Su invention esseva un prerequisito pro le evolution de philosophia e postea scientia in tempores antique.^[2] In ultra, le grado in le qual philosophia e scientia florescerea in tempores antique dependeva del efficacia de un systema de scriptura (p.ex., le uso de alphabetos).^[2]

Le radices le plus ancian de scientia pote esser traciate al Egypto antique e Mesopotamia circa le 3.000 a 1.200 a.C.^[2]

A partir de circa 3.000 a.C., le ancian egyptios developpava un systema numerari que esseva de character decimal e habeva orientate lor cognoscentia de geometria verso resolver problemas practic como illos de agrimensores e constructores.^[2] Lor evolution de geometria esseva per se un evolution necessari de agrimensura pro preservar le disposition e proprietate del terreno agricole, que esseva inundate annualmente per le fluvio Nilo. Le triangulo rectangule de 3-4-5 e altere regulas de geometria esseva usate pro construer structuras rectilinear, e le architectura de postes e linteles de Egypto.

Egyptia anque esseva un centro de recerca alchimic pro multo del Mediterraneo. Basate in le papyros medicinal scribite inter 2.500 e 1.200 a.C., le ancian egyptios credeva que le morbo esseva principalmente causate per le invasion de corpores per fortias malevole o spiritos.[2] Assi, ultra usar medicamentos, lor therapias de cura includeva preces, incantationes e ritual.^[2] Le Papiro Ebers, scribite circa 1.600 a.C., contine prescriptiones medicinal pro tractar morbos associate con le oculos, bucca, cute, organos interne, e extremitates, alsi como abscessos, feritas, combustiones, ulceres, glandulas inflammate, tumores, cephaleas, e mesme halito mal.^[2] Le Papiro Edwin Smith, scribite circa le mesme periodo, contine un manual chirurgic pro tractar feritas, fracturas, e dislocationes. Le egyptios credeva que le efficacia de lor medicamentos dependeva del preparation e administration sub rituales appropriate.^[2] Historicos medicinal crede que le pharmacologia antique egyptian, pro exemplo, esseva largemente inefficace.^[49] E le Papiro Ebers e le Papiro Edwin Smith applicava le sequente componentes al tractamento del morbo: examination, diagnose, tractamento, e prognosis,^[50] le quales monstra parallelos fortissime al methodo empiric basic del scientia e, secundo G.E.R. Lloyd,^[51] jocava un rolo significante in le evolution de iste methodologia.

Le antique egyptios etiam developpava un calendario official que contineva dece menses, trenta dies cata uno, e cinque dies al fin del anno.^[2] Al contrario del calendario babylonian o de illos usate in le metropoles grec de ille epocha, le calendario official egyptian esseva multo plus simple, proque illo esseva fixe e non prendeva in consideration cyclos lunar e solar.^[2]

Le antique mesopotamianos habeva un cognoscentia extensive sur le proprietates chimic de argilla, arena, metallos, bitumine, petra, e altere materiales natural, e applicava iste cognoscentia a usos practic in le manufactura de ceramica, faience, vitro, sapon, metallos, stucco de calce, e impermeabilisation. Le metallurgia requireva cognoscentia sur le proprietates de metallos. Nonobstante, le mesopotamianos pare haber habite pauco interesse in colliger information sur le mundo natural pro le mer facto de colliger information e esseva multo plus interessate in studiar le maniera in le qual le deos habeva ordinate le universo. Le biologia de organismos non-human esseva generalmente scripte solmente in le contexto de disciplinas academic principal. Le physiologia animal esseva studiate extensivemente pro le scopo de divination; le anatomia del hepate, que esseva viste como un organo importante in la haruspice, esseva studiate con particular detalio intensive. Anque le comportamento animal esseva studiate pro scopos divinatori. Le majoritate del information sur le education e domestication de animales probabilemente esseva transmittite oralmente sin esser scripte, ma un texto sur le education de cavallos ha supervivite.^[52]

Le antique mesopotamianos non faceva distinction inter 'scientia rational' e magia.^[53][54][55] Quando un persona deveniva malade, medicos prescribeva formulas magic a esser recitate assi como tractamentos medicinal.^{[53][54][55][52]} Le prime prescriptiones medicinal appare in sumeriano durante le Tertie Dynastia de Ur (circa 2112 a.C. – circa 2004 a.C.).^[56] Tamen, le texto medicinal babylonian le plus extensive es le Manual Diagnostic scribite per le ummânū, o chef scholastic, Esagil-kin-apli de Borsippa,^[57] durante le regno del rege babylonian Adad-apla-iddina (1069–1046 a.C.).^[58] In culturas semitic oriental, le principal autoritate medicinal esseva un typo de exorcista-curator cognoscite como un āšipu.^[53][54][55] Generalmente, le profession passava de patre a filio e esseva tenite in reguardo extrememente elevate.^[53] Minus frequentemente usate esseva un altere typo de curator cognoscite como un asu, qui corresponde plus proximemente a un medico moderne e tractava symptomas physic primarimente con remedios popular componite de herbas diverse, productos animal, e minerales, como anque potiones, clysteres, e unguentos o cataplasmas. Iste medicos, qui poteva esser tanto masculin como feminin, anque curava vulneres, stabiliva membros, e faceva chirurgias simplice. Le antique mesopotamianos anque practicava prophylaxia e prendeva mesuras pro prevenir le propagation de morbos.^[52]

In le astronomia babylonian, records del movimentos del stellas, planetas, e le luna es conservate in milles de tabulas de argilla create per scribas. Anque hodie, periodos astronomic identificate per proto-scientistas mesopotamic es ancora largemente usate in calendarios occidental como le anno solar e le mense lunar. Usante iste datos, illes developpava methodos mathematic pro calcular le longitude mutante del lumine diurne durante le anno, previder le apparentias e disparitiones del luna e planetas, e eclipses del sol e luna. Solmente alcun nomines de astronomos es cognoscite, tales como illo de Kidinnu, un astronomo e mathematico chaldean. Le valor de Kidinnu pro le anno solar es ancora in uso in le calendarios de hodie. Le astronomia babylonian esseva 'le prime e multo successose tentativa de dar un description mathematic raffinate de phenomenos astronomic', secundo le historiographo A. Aaboe, 'omne varietates subsequente de astronomia scientific, in le mundo hellenistic, in India, in le Islam, e in le Occidente – si non inde ille subsequente labor in le scientias exacte – depende del astronomia babylonian de manieras decisive e fundamental.'^[59]

Pro le babylonianos e altere culturas proxime, messages del deos o omenes esseva occultate in tote phenomenos natural que poteva esser decifrate e interpretate per illes qui es competente.^[2] Ergo, on credeva que le deos poteva parlar per tote objectos terrestre (p.ex., entranias de animales, sonios, nascimentos malformate, o mesmo le color de un can que urina super un persona) e phenomenos celestial.^[2] De plus, le astrologia babylonian esseva inseparabile del astronomia babylonian.

Le tabula cuneiforme mesopotamic Plimpton 322, datante del 1.300s a.C., registra un numero de triplettos pythagoric (3,4,5) (5,12,13) ...,^[60] suggerente que le antique mesopotamianos pote haber cognoscite le Theorema de Pythagoras plus que un millennio ante Pythagoras.^[61][62][63]

Le realisationes mathematic de Mesopotamia habeva alcun influentia sur le developpamento del mathematica in India, e il habeva transmissiones confirmate de ideas mathematic inter India e China, le quales esseva bidirectional.^[64] Tamen, le realisationes mathematic e scientific in India e particularmente in China occurreva in grande parte independentemente^[65] de illos de Europa e le influentias confirmate que iste duo civilisationes habeva sur le developpamento del scientia in Europa in le epocha premoderne era indirecte, con Mesopotamia e posteriormente le Mundo Islamic actuante como intermediarios.^[64] Le advento del scientia moderne, que se developpava ex le Revolution Scientific, in India e China e le region asian in general, pote esser retraciate al activitates scientific de missionarios jesuita qui habeva interesse in studiar le flora e fauna del region durante le seculos 16 e 17.^[66]

Le primordial tracias de cognoscentia mathematic in le subcontinente indian appare con le Civilisation del Valle del Indo (circa 4.000 a.C. ~ circa 3.000 a.C.). Le gente de iste civilisation fabricava lateres cuje dimensiones esseva in le proportion de 4:2:1, lo que es favorabile pro le stabilitate de un structura de lateres.^[67] Illes essayava etiam standardisar le mensura de longitude a un grado de precision alte. Illes developpava un regula — le regula de Mohenjo-daro — cuje unitate de longitude (approximatemente 1,32 pollices o 3,4 centimetros) esseva dividite in dece partes equal. Lateres fabricate in le ancian Mohenjo-daro frequentemente habeva dimensiones que esseva multiple integral de iste unitate de longitude.^[68]

Le astronomo e mathematico indian Aryabhata (476–550), in su obra Aryabhatiya (499), introduceva le function sinus in trigonometria e le numero 0 [mathematica]. In 628 post Christo, Brahmagupta suggereva que le gravitate esseva un fortia de attraction.^[69][70] Ille explicava anque lucidemente le uso de zero tanto como un cifra separate e como un cifra decimal, juncte con le systema de numeration hindu-arabe ora usate universalmente in le mundo. Traductiones arabe del textos de iste duo astronomos deveniva tosto disponibile in le mundo islamic, introducente lo que devenirea le numeros arabic in le mundo islamic in le seculo IX.^[71][72] Durante le seculos 14–16, le schola de astronomia e mathematica de Kerala faceva avantiamentos significante in astronomia e specialmente mathematica, includente campos como trigonometria e analyses. In particular, Madhava de Sangamagrama es considerate le "fundator de analyses mathematic".^[73]

In le tractato Tantrasangraha, Nilakantha Somayaji actualisava le modello Aryabhatan pro le planetas interior, Mercurio e Venus, e le equation que ille specificava pro le centro de iste planetas esseva plus accurate que illos in le astronomia europee o islamic usque le tempore de Johannes Kepler in le seculo XVII.^[74]

Le prime mention textual de conceptos astronomic veni del Vedas, le litteratura religiose de India.^[75] Secundo Sarma (2008): "On trova in le Rigveda speculationes intelligente sur le genesis del universo ab non-existentia, le configuration del universo, le terra spheric que se supporta per se mesme, e le anno de 360 dies dividite in 12 partes equal de 30 dies cata uno con un mense intercalar periodic."^[75] Le prime 12 capitulos del Siddhanta Shiromani, scribite per Bhāskara in le seculo XII, tracta themas como: longitudes medie de planetas; longitudes ver del planetas; le tres problemas de rotation diurne; syzygias; eclipses lunar; eclipses solar; latitudes de planetas; le levar e le poner del sol; le crescente de luna; conjunctiones de planetas inter se; conjunctiones de planetas con le stellas fixe; e le passages del sol e luna. Le 13 capitulos del secunde parte tracta le natura del sphera, assi como calculationes astronomic e trigonometric basate sur illo.

Alcun del plus prime activitates linguistic pote esser trovate in le India del Era de Ferro (1 millesime a.C.) con le analyse de sanskrito pro le proposito del recitation e interpretation correcte de textos vedic. Le grammatico le plus notabile de sanskrito esseva Pāṇini (circa 520–460 a.C.), cuje grammatica formula presso a 4.000 regulas pro sanskrito. Inherente in su approximation analytic es le conceptos del phonema, del morphema e del radice. Le texto Tolkāppiyam, componite in le prime seculos del era commun^[76], es un texto comprehensive sur le grammatica tamil, que include sutras sur orthographia, phonologia, etymologia, morphologia, semanticas, prosodia, structura de phrases e le significato del contexto in linguage.

Le resultatos de necropoles neolithic in lo que nunc es Pakistan monstra evidentia de proto-dentisteria inter un cultura de agricultura prime.^[77] Le ancian texto Suśrutasamhitā de Suśruta describe procedimentos sur varie formas de chirurgia, includente rhinoplastia, le reparation de lobulos auricular rupte, lithotomia perineal, chirurgia de cataracta, e altere excisiones e altere procedimentos chirurgic.

Un ancian tractato indian sur politica, politica economic e strategia militar per Kautilya^[78] e Viṣhṇugupta^[79] es traditionalmente identificate con Chāṇakya (circa 350–283 a.C.). In iste tractato, le comportamentos e relationes del populo, le rege, le stato, le supervisor del governamento, le cortesanos, le inimicos, le invasores, e le corporationes es analysate e documentate. Roger Boesche describe le Arthaśāstra como "un libro de realismo politic, un libro que analysa como le mundo politic opera e non multo sovente indica como illo debera operar, un libro que frequentemente revela a un rege qual calculationes e a vices mesuras brutal ille deberea executar pro preservar le stato e le ben commun."^[80]

Ab le prime tempores, le chineses usava un systema decimal positional sur tabellas de calculation pro facer calculos. Pro exprimer le numero 10, un baston solitari se colloca in le secunde cassetta a partir del dextra. Le lingua parlate usa un systema simile al anglese: p.ex. quatro mille duo centos e septe. Nulle symbolo esseva usate pro zero. Al initio del prime seculo a.C., numeros negative e fractiones decimal esseva in uso, e "Le Novem Capitulos sur le Arte Mathematic" includite methodos pro extraher radices de ordine plus alte per le methodo de Horner e resolver equationes linear e per le theorema de Pythagoras. Equationes cubic esseva solvite durante le dynastia Tang e solutiones de equationes de ordine superior a 3 appareva in impression in 1245 p.C. per Ch'in Chiu-shao. Le triangulo de Pascal pro coefficientes binomial esseva describite circa 1100 per Jia Xian.^[81]

Ben que le prime tentativas de axiomatisar le geometria appare in le canone mohista in 330 a.C., Liu Hui developpava methodos algebraic in geometria in le seculo III post Christo e anque calculava pi a 5 figuras significative. In 480, Zu Chongzhi meliorava isto per discoperir le ration ${\displaystyle {\tfrac {355}{113}}}$ que remaneva le valor le plus accurate pro 1.200 annos.

Observationes astronomic ab China constitue le sequentia continue le plus longe ex qualcunque civilisation e include registros de maculas solar (112 registros ab 364 a.C.), supernovas (1054), e eclipses lunar e solar. In le 12e seculo, illes poteva facer predictiones bastante accurate de eclipses, ma iste cognoscentia esseva perdite durante le dynastia Ming, de modo que le jesuita Matteo Ricci ganiava multe favor in 1601 per su predictiones.^[82] In 635 astronomos chinese habeva observate que le caudas de cometas sempre se dirige a partir del sol.

Ab le antiquitate, le chineses usava un systema equatorial pro describer le celos e un carta stellar ab 940 esseva delineate con un projection cylindric (Mercator). Le uso de un sphera armillar es registrate ab le seculo IV a.C. e un sphera montate permanentemente in axes equatorial ab 52 a.C. In 125 post Christo, Zhang Heng usava potentia aquatic pro girar le sphera in tempore real. Isto includeva anellos pro le meridiano e le ecliptica. In 1270, illes habeva incorporate le principios del torquetum arabe.

In le Imperio Song (960–1279) del China imperial, studiose functionarios chinese exhumava, studiava e catalogava artefactos antique.

Pro preparar se melio a calamitates, Zhang Heng inventava un seismometro in 132 post Christo que provideva alertas immediate al autoritates in le capital Luoyang que un tremor de terra habeva occurrite in un loco indicate per un direction cardinal o ordinal specific.^[83][84] Ben que nulle tremores poteva esser sentite in le capital, quando Zhang diceva al corte que un tremor de terra habeva justemente occurrite in le nord-west, un message veniva tosto postea que un tremor de terra habeva de facto colpite a 400 a 500 km (250 a 310 millias) al nord-west de Luoyang (in lo que nunc es le provincia moderne de Gansu).^[85] Zhang nominava su apparato le 'instrumento pro mensurar le ventos saisonal e le movimentos del Terra' (Houfeng didong yi 候风地动仪), nominate assi proque ille e alteres pensava que tremores de terra esseva le plus probabilemente causate per le enorme compression de aer capturate.^[86]

Il ha multe contributores notabile al disciplinas, inventiones e practicas chinese antique. Un del excellente exemplos es le chinese medieval Shen Kuo (1031–1095), un genio universal e statista qui esseva le prime a describer le compasso de agulia magnetic pro navigation, discoperiva le concepto del ver nord, meliorava le designo del gnomone astronomic, sphera armillar, tubo de vista, e clepsydra, e describeva le uso de bassinos de calfatage pro reparar barcas. Post observar le processo natural del inundation de limo e le trovata de fossiles marin in le montes Taihang (centenas de millias del Oceano Pacific), Shen Kuo concipeva un theoria de formation del terra, o geomorphologia. Ille adoptava anque un theoria de cambio climatic gradual in regiones super tempore, post observar bambu petrificate trovate sub terra in Yan'an, in le provincia de Shaanxi. Si non pro le scriptura de Shen Kuo,^[87] le obras architectural de Yu Hao esserea pauco cognoscite, assi como le inventator del impression del typo mobile, Bi Sheng (990–1051). Le contemporaneo de Shen, Su Song (1020–1101), era anque un genio universal brillante, un astronomo qui creava un atlas celestial de cartas stellar, scribeva un tractato relationate al botanica, zoologia, mineralogia, e metallurgia, e erigeva un grande turre de horologio astronomic in le citate de Kaifeng in 1088. Pro operar le sphera armillar, su turre de horologio habeva un mechanismo de escappamento e le plus vetule uso cognoscite de un systema de transmission de potentia sin fin.

Le missiones jesuitic in China durante le seculos 16 e 17 "apprendeva a appreciar le realisationes scientific de iste ancian cultura e faceva los cognite in Europa. Per lor correspondentia, le scientistas europee apprendeva primarimente super le scientia e cultura chinese."^[88] Le pensamento academic occidental sur le historia del technologia e scientia chinese esseva mobilisate per le travalio de Joseph Needham e le Needham Research Institute. Inter le realisationes technologic de China esseva, secundo le studiose britannico Needham, le globo celestial movite per potentia aquatic (Zhang Heng),^[89] bassinos de calfatage, calibres glissante, le bomba de piston con action duple,^[89] le furno pro production de metallo,^[90] le seminatorio multicanal, le carretta de mano,^[90] le ponte suspendite,^[90] le machina de ventilator,^[89] le pulvere de cannon,^[90] le mappa de relievo, le papiro pro le toilette,^[90] le hamo efficace,^[89] juncte con contributiones in logica, astronomia, medicina, e altere campos.

Tamen, factores cultural preveniva que iste realisationes chinese se developpava in "scientia moderne". Secundo Needham, il pote haber essite le structura religiose e philosophic de intellectual chinese que les rendeva incapace de acceptar le ideas del leges de natura:

« Non es que il non habeva un ordine in le natura pro le chineses, ma plus tosto que illo non esseva un ordine prescribite per un rationabile entitate personal, e assi il non habeva un conviction que entitates personal rationabile poterea elaborar in lor linguas terren le minus perfecte le codice divin de leges que ille habeva decretate previemente. De facto, le taoistas haberea repellite un tal idea como troppo naive pro le subtilitate e complexitate del universo como illes lo intueva. »

Le contributiones del ancian egyptios e mesopotamianos in le dominios de astronomia, mathematica, e medicina habeva entrate e formate le philosophia natural grec de antiquitate classic, ubi tentativas formal esseva facite pro provider explicationes de eventos in le mundo physic basate sur causas natural.^[2][3] Anque investigationes esseva dirigite verso objectivos practic, tales como establir un calendario fidibile o determinar como curar differente maladias. Le populos ancian que esseva considerate le prime scientistas pote haber vidite se como philosophos natural, como practicantes de un profession experte (per exemplo, medicos), o como sequitores de un tradition religiose (per exemplo, sanatores de templo).

Le prime philosophos grec, cognoscite como le pre-socraticos,^[91] offereva responsas rival al question presente in le mythos de lor proximos: "Como le cosmos ordinate in le qual nos vive veniva a esser?"^[92] Le philosopho pre-socratic Thales (640–546 a.C) de Miletus, identificate per autores ulterior como Aristotele como le prime del philosophos ionic,^[2] postulava explanationes non-supernatural pro phenomenos natural. Per exemplo, que le terra flotta super aqua e que le tremores de terra es causate per le agitation del aqua sur le qual le terra flotta, e non per le deo Poseidon.^[93] Le discipulo de Thales, Pythagoras de Samos, fundava le schola pythagoric, que investigava mathematica pro su proprie interesse, e esseva le prime a postular que le Terra es spheric in forma.^[94] Leucippus (seculo V a.C.) introduceva le atomismo, le theoria que tote materia es facite de unitates indivisibile e imperibile, cognoscite como atomos. Isto esseva amplificate multo per su discipulo Democritus e postea per Epicuro.

Plato e Aristotele produceva le prime discussiones systematic de philosophia natural, le quales contribueva multo a formar investigationes ulterior de natura. Lor developpamento de rationamento deductive esseva de particular importantia e utilitate pro le inquesta scientific futur. Platon fundava le Academia Platonic in 387 a.C., cuje motto esseva "Nullo ignorante de geometria a entrar" e produceva multe philosophos notabile. Le discipulo de Platon, Aristotele, introduceva le empirismo e le idea que veritates universal pote esser attingite per observation e induction, ponente assi le bases del methodo scientific.^[95] Aristotele anque produceva multe scripturas biologic que esseva empiric in natura, concentrante se sur causation biologic e le diversitate de vita. Ille faceva innumerabile observationes del natura, specialmente le habitos e attributos de plantas e animales in Lesbos, classificava plus que 540 species animal, e dissecava al minus 50.^[96] Le scripturas de Aristotele influentiava profundemente le subsequente erudition islamic e europee, ben que illos eventualmente esseva superate per le Revolution Scientific..^[97][98]

Aristotele contribueva anque a theorias sur le elementos e le cosmo. Ille credeva que le corpores celeste (como le planetas e le Sol) habeva alique cognoscite como "motores immobile" que impelleva le corpores celeste in motion. Aristotele essayava explicar toto per mathematica e physica, ma a vices explicava cosas como le motion de corpores celeste per un potentia superior tal como Deo. Aristotele non habeva le progressos technologic que haberea explicate le motion de corpores celeste.^[99] In plus, Aristotele habeva multe opiniones sur le elementos. Ille credeva que toto era derivate del elementos terra, aqua, aere, foco, e finalmente le Ethere. Le Ethere esseva un elemento celestial e assi formava le substantia del corpores celeste.^[100] Le elementos terra, aqua, aere, e foco esseva derivatos de un combination de duo del characteristicas de calide, humide, frigide, e sec, e toto habeva su loco e motion inevitabile. Le motion de iste elementos comencia con terra essente le proxime a "le Terra," postea aqua, aere, foco, e finalmente Ethere. In addition al composition de omne cosas, Aristotele elaborava theorias sur proque cosas non retornava a lor motion natural. Ille comprendeva que aqua se trova supra terra, aere supra aqua, e foco supra aere in lor stato natural. Ille explicava que ben que omne elementos debe retornar a lor stato natural, le corpore human e altere formas de vita ha un restriction sur le elementos – non permittente al elementos retornar a lor stato natural.^[101]

Le importante hereditage de iste periodo includeva progressos substantial in cognoscentia factual, specialmente in anatomia, zoologia, botanica, mineralogia, geographia, mathematica, e astronomia; un conscientia del importantia de certe problemas scientific, particularmente illos relationate con le problema del mutation e su causas; e un recognition del importantia methodologic de applicar mathematica a phenomenos natural e de facer recercas empiric.^[102] In le epocha hellenistic, studiosos frequentemente applicava le principios developpate in le precedente pensamento grec: le application de mathematica e le recerca empiric deliberate, in lor investigationes scientific.^[103] Assi, lineas de influentia clar e ininterrupte conduce del philosophos grec e hellenistic, al philosophos e scientistas musulman medieval, al Renascentia e al Seculo de Illumination europee, e al scientias secular del die moderne. Ni le ration, ni le inquisition comenciava con le antique grecos, ma le methodo socratic e le idea de Formas forniva grande progressos in geometria, logica, e le scientias natural. Secundo Benjamin Farrington, professor emerite de Studios Classic al Universitate de Swansea:

« Homines pesava durante millennios ante que Archimedes elaborava le leges de equilibrio; illes debe haber possedite cognoscentia practic e intuitive del principios involvite. Lo que Archimedes faceva, era distillar le implicationes theoretic de iste cognoscentia practic e presentar le corpore de cognoscentia resultante como un systema logicamente coherente. »

e de nove:

« Con stupefaction, nos nos trova mesme sur le limine del scientia moderne. Non debe esser supponite que, per alcun stratagema de traduction, le excerptos ha essite dotate de un aere de modernitate. Ben, al contrario. Le vocabulario de iste scripturas e lor stilo es le fonte ex le qual nostre proprie vocabulario e stilo ha essite derivate.[104] »

Le astronomo Aristarchus de Samos esseva le prime persona cognoscite qui proponeva un modello heliocentric del Systema Solar, durante que le geographo Eratosthenes calculava accuratemente le circumferentia del Terra. Hipparchus (circa 190 – circa 120 a.C.) produceva le prime catalogo systematic de stellas. Le nivello de attingimento in astronomia e ingenieria hellenistic es impressionantemente monstrate per le mechanismo de Antikythera (150–100 a.C.), un computator analogic pro calcular le position de planetas. Artefactos technologic de similar complexitate non reappareva usque le seculo 14, quando horologios astronomic mechanic appareva in Europa.^[105]

Durante le epocha de Hippocrate, non existeva un definite structura de societate pro le medicina.^[106] A ille tempore, le societate non esseva organisate e instructe, e le gente confideva ancora sur rationamento religiose pur pro explicar maladias.^[106] Hippocrate introduceva le prime systema de medicina basate sur scientia e protocollos clinic.^[107] Le theorias de Hippocrate sur physic e medicina contribueva a establir un structura medic organisate pro le societate.^[107] In medicina, Hippocrate (circa 460 a.C. – circa 370 a.C.) e su sequitores esseva le prime a describer multe maladias e conditiones medic e a elaborar le Juramento Hippocratic pro medicos, que ancora es pertinente e in uso hodie. Le ideas de Hippocrate es exprimite in Le Corpore Hippocratic. Le collection nota descriptiones de philosophias medic e como maladias e decisiones de vita se reflecte sur le corpore physic.^[107] Hippocrate influentiava un relation professional occidental inter medico e patiente.^[108] Hippocrate es cognoscite etiam como "le Patre del Medicina".^[107] Herophilos (335–280 a.C.) esseva le prime a basar su conclusiones sur dissection del corpore human e a describer le systema nervose. Galeno (129 – circa 200 p.C.) realisava multe operationes audace — incluse chirurgias de cerebro e oculo — que non esseva tentate de novo pro quasi duo millennios.

In le Egypto hellenistic, le mathematico Euclides establiva le bases del rigor mathematic e introduceva le conceptos de definition, axioma, theorema, e demonstration que ancora es in uso hodie in su Elementos, considerate le libro de texto le plus influential que jam ha essite scripte.^[110] Archimedes, considerate un del mathematicos le plus grande de omne tempore,^[111] es credite con le uso del methodo de exhaustion pro calcular le area sub le arco de un parabola con le summation de un serie infinite, e dava un approximation remarcabilemente accurate de pi.^[112] Ille es etiam cognoscite in physica pro establir le bases del hydrostatica, statica, e le explication del principio del levator.

Theophrastus scribeva alcun del prime descriptiones de plantas e animales, establiente le prime taxonomia e examinante minerales in terminos de lor proprietates, tal como duressa. Plinio le Senior produceva un del plus grandes encyclopedias del mundo natural in 77 p.C. e esseva un successor de Theophrastus. Per exemplo, ille describe accuratemente le forma octahedric del diamante e notava que le pulvere de diamante es usate per incisores pro taliar e polir altere gemmas a causa de su grande duressa. Su recognoscimento del importantia del forma crystalloide es un antecessor del crystallographia moderne, durante que notas sur altere minerales presagia mineralogia. Ille recognosce que altere minerales ha formas crystalloides characteristic, ma in un exemplo, confunde le habito crystalloide con le travalio de lapidarios. Plinio esseva le prime a monstrar que le ambra esseva un resina de pinos, a causa de insectos capturate in illos.^[113][114]

Le developpamento de archeologia ha su radices in le historia e con illes qui esseva interessate in le passato, tal como reges e reginas qui voleva monstrar le glorias passate de lor nationes respective. Le historiographo grec del seculo V a.C., Herodoto, esseva le prime scholastico a studiar systematicamente le passato e forsan le prime a examinar artefactos.

Durante le dominio de Roma, historiographos famose como Polybio, Livio e Plutarcho documentava le ascension del Republica Roman, e le organisation e historias de altere nationes, durante que homines de stato como Julio Cesare, Ciceron, e alteres offereva exemplos del politica del republica e le imperio e guerras roman. Le studio del politica durante iste epocha se dirigeva verso comprender le historia, comprender le methodos de governar, e describer le functionamento de governamentos.

Le conquesta roman de Grecia non diminueva le apprendimento e cultura in le provincias grec.^[115] Al contrario, le appreciation del successos grec in litteratura, philosophia, politica, e le artes per le classe superior roman coincideva con le prosperitate crescente del Imperio Roman. Colonias grec existeva in Italia durante seculos, e le capacitate de leger e parlar greco non era rarissime in citates italian como Roma.^[115] De plus, le installation de scholasticos grec in Roma, voluntarimente o como sclavos, dava al romanos accesso a professores de litteratura e philosophia grec. Vice versa, juvene scholasticos roman studiava in Grecia e, al retornar a Roma, poteva communicar le successos grec a lor direction latin.^[115] E nonobstante le traduction de alcun textos grec in latino, scholasticos roman qui aspirava al nivello plus elevate lo faceva con le lingua grec. Le homine de stato e philosopho roman Ciceron (106–43 a.C.) esseva un excellente exemplo. Ille habeva studiate sub professores grec in Roma e postea in Athenas e Rhodos. Ille dominava grande partes de philosophia grec, scribeva tractatos latin sur plure themas, e mesmo scribeva commentarios grec de Timaeus de Platon, ben como un translation latin, que non ha supervivite.^[115]

Al initio, le appoio al stipendios in cognoscentia grec esseva quasi completemente financiate per le classe superior roman.^[115] Il habeva omne sortes de arrangiamentos, que variava de un scholastico talentose attachate a un familia opulente a sclavos grec educate.^[115] In cambio, scholasticos qui succedeva al nivello plus elevate habeva un obligation de consiliar o dar compania intellectual a lor benefactores roman, o mesmo prender cura de lor bibliothecas. Le minus fortun o competente instrueva su filios o faceva tascas servil.^[115] Le nivello de detalio e sophistication del cognoscentia grec esseva adjustate al interesses de lor patronos roman. Illo significava popularisar le cognoscentia grec presentante informationes que esseva de valor practic como medicina o logica (pro cortes e politica), ma excludente detalios subtil de metaphysica e epistemologia grec. Ultra le basic, le romanos non appreciava le philosophia natural e lo considerava un divertimento pro le tempore de otio.^[115]

Commentarios e encyclopedias esseva le medios per le quales le cognoscentia grec esseva popularisate pro le audientia roman.^[115] Le scholastico grec Posidonius (circa 135–circa 51 a.C.), un nativo de Syria, scribeva prolificamente super historia, geographia, philosophia moral, e philosophia natural. Ille influentiava scriptores latin como Marcus Terentius Varro (116–27 a.C.), qui scribeva le encyclopedia Novem Libros de Disciplinas, que tractava novem artes: grammatica, rhetorica, logica, arithmetica, geometria, astronomia, theoria musical, medicina, e architectura.^[115] Le Disciplinas deveniva un modello pro subsequente encyclopedias roman, e le nove artes liberal de Varro esseva considerate un education idonee pro un homine roman. Le prime septe del novem artes de Varro definirea postea le septe artes liberal del scholas medieval.^[115] Le culmine del movimento de popularisation esseva le scholastico roman Plinio le Senior (23/24–79 p.C.), un nativo del nord de Italia, qui scribeva plure libros super le historia de Roma e grammatica. Su obra le plus famose esseva su voluminose Historia Natural.^[115]

Post le morte del imperator roman Marco Aurelio in 180 p.C., le conditiones favorabile pro stipendios e apprendimento in le Imperio Roman esseva disturbate per disturbantias politic, guerras civil, decadentia urban, e le imminente crise economic.^[115] Circa 250 p.C., barbaros comenciava a attaccar e invader le frontiera roman. Iste eventos combinate resultava in un decremento general del conditiones politic e economic. Le standard de vita del classe superior roman esseva severmente affectate e lor perdita de otio diminueva le scopos scholar.^[115] De plus, durante le seculos III e IV p.C., le Imperio Roman esseva administrativemente dividite in duo medietates: Grec Oriental e Latin Occidental. Iste divisiones administrative debilitava le contacto intellectual inter le duo regiones.^[115] Finalmente, ambe medietates prendeva lor proprie camminos, con le Grec Oriental deveniente le Imperio Byzantin.^[115] Le christianismo se expandeva anque durante iste tempore e presto deveniva un mecenas major de education in le Latin Occidental. Initialmente, le ecclesia christian adoptava alcun del instrumentos de rationamento de philosophia grec in le seculos II e III p.C. pro defender su fide contra adversarios sophisticate.^[115] Nonobstante, le philosophia grec recipeva un reception mixte ab le leaders e adherentes del fide christian.^[115] Alcunos como Tertullian (circa 155–circa 230 p.C.) esseva vehementemente opponite al philosophia, condemnante lo como heretic. Alteres como Augustino de Hippo (354–430 p.C.) esseva ambivalente e defendeva le philosophia e scientia grec como le melior manieras de comprender le mundo natural e, pro tanto, le tractava como un domestica (o servitor) del religion.^[115] Le education in le Occidente comenciava su declino gradual, con le resto del Imperio Roman Occidental, a causa de invasiones per tribos germanic, disturbantias civil, e collapso economic. Le contacto con le tradition classic esseva perdite in regiones specific como Britannia Roman e Gallia del nord, ma continuava a exister in Roma, le nord de Italia, Gallia del sud, Hispania, e Africa del Nord.^[115]

Le cadita del Imperio Roman Occidental conduceva a un deterioration del tradition classic in le parte occidental (o Occidente Latin) de Europa in le annos 400. Al contrario, le Imperio Roman Oriental o Byzantin resisteva le attaccos barbaric e preservava e meliorava le cognoscentia.^[116]

Durante que le Imperio Byzantin reteneva ancora centros de apprendimento como Constantinopole, Alexandria e Antiochia, le cognoscentia de Europa Occidental esseva concentrate in monasterios usque le developpamento de universitates medieval in le annos 1100. Le programma de scholas monastic includeva le studio de pauc textos antique disponibile e de nove obras sur subjectos practic como medicina^[117] e chronometration.^[118]

In le septime seculo in le Imperio Byzantin, Isidore de Miletus compilava le obras mathematic de Archimedes in le Palimpsesto de Archimedes, ubi omne contributiones mathematic de Archimedes esseva colligite e studiate.

John Philoponus, un altere scholastico byzantin, esseva le prime a interrogar le doctrina de physica de Aristotele, introducente le theoria de impeto.^[119][120] Le theoria de impeto esseva un theoria auxiliar o secundari de dynamicas aristotelian, proponite initialmente pro explicar le motion projectate contra le gravitate. Illo es le antecessor intellectual de conceptos como inertia, impulso e acceleration in le mechanic classic.^[121] Le obras de John Philoponus inspirava Galileo Galilei dece seculos plus tarde.^[122][123]

Durante le Cadita de Constantinopole in 1453, un numero de scholasticos grec fugiva al Italia del Nord, ubi illes alimentava le periodo posteriormente communmente cognoscite como le "Renascentia" durante que illes apportava con se multe cognoscentia classic includente un comprension de botanica, medicina e zoologia. Byzantio anque offereva al Occidente importante contributiones: le criticismo de John Philoponus del physica aristotelian e le obras de Dioscorides.^[124]

Isto esseva le periodo (seculos 8-14 p.C.) del Epocha de Auro Islamic ubi le commercio prosperava, e nove ideas e technologias emergeva como le importation del arte de facer papiro ab China, que rendeva le reproduction de manuscriptos economic.

Le transmission oriental del hereditage grec a Asia Occidental esseva un processo lente e gradual que durava plus de mille annos, comenciante con le conquestas asian de Alexandro le Grande in 335 a.C. usque al fundation del Islam in le seculo 7 p.C.^[5] Le nascentia e expansion del islam durante le seculo 7 esseva sequite rapidemente per su hellenisation. Le cognoscentia del conceptiones grec del mundo esseva preservate e absorbite in le theologia, le derecto, le cultura e le commercio islamic, le quales esseva adjuvate per le translationes de textos grec traditional e alicun fontes intermediari syriac in arabic durante le seculos 8–9.

Madrasas esseva centros de multe differente studios religiose e scientific e esseva le culmination de differente institutiones tal como moscheas basate sur studios religiose, allogios pro visitatores foras de le citate, e finalmente institutiones educative concentrate sur le scientias natural.^[125] A differentia de universitates occidental, studentes in un madrasa apprenderea de un professor specific, qui concederea un certificato al completion de lor studios nominato un Ijazah. Un Ijazah differe de un diploma universitari occidental in multe manieras, inclusive que illo es emittite per un sol persona in loco de un institution, e alique que illo non es un diploma individual que attesta un cognoscimento adequate sur subjectos extensive, ma plus tosto un licentia pro instruer e transmitter un conjuncto de textos specific.^[126] Feminas anque esseva permittite a participar in madrasas, tanto como studentes como professores, un cosa non vidite in le education superior occidental usque le seculo XIX.^[126] Madrasas esseva plus que simplemente centros academic. Le Moschea Suleymaniye, pro exemplo, esseva un del madrasas le plus ancian e ben cognoscite, que esseva construite per Soliman le Magnificente in le seculo XVI.^[127] Le Moschea Suleymaniye habeva un hospital e collegio medical, un cocina, e un schola pro infantes, e anque functionava como un casa temporanee pro viagiatores.^[127]

Le education superior in un madrasa (o collegio) esseva concentrate sur le derecto islamic e le scientia religiose, e le studentes debeva dedicar se a auto-studio pro omne altere materias.^[5] E nonobstante le occasional reaction theologic, multe scholares islamic de scientia poteva realisar lor travalio in centros urban relativemente tolerante (p.ex. Bagdad e Cairo) e esseva protegite per patronos potente.^[5] Illes poteva anque viagiar liberemente e excambiar ideas, proque il habeva nulle barrieras politic intra le stato islamic unificate.^[5] Le scientia islamic durante iste epocha esseva principalmente concentrate sur le correction, extension, articulation, e application de ideas grec a nove problemas.^[5]

Le major parte del complimentos per scholares islamic durante iste periodo esseva in mathematica.^[5] Le mathematica arabe esseva un descendente directe del mathematica grec e indian.^[5] Per exemplo, lo que nunc es cognoscite como numeros arabic proveniva originalmente de India, ma mathematicos musulman faceva multe raffinamentos clave al systema de numeros, como le introduction del notation de puncto decimal. Mathematicos como Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi (c. 780–850) dava su nomine al concepto de algorithmo, durante que le termino algebra se deriva de al-jabr, le initio del titulo de un de su publicationes.^[128] Le trigonometria islamic continuava ab le opera de le Almagest de Ptolemeo e le Siddhanta indian, del quales illes adderea functiones trigonometric, compilava tabulas, e applicava le trigonometria a spheras e planos. Multe de lor ingenieros, fabricantes de instrumentos, e agrimensores contribueva con libros de mathematica applicate. Es in astronomia ubi le mathematicos islamic faceva lor plus grande contributiones. Al-Battani (c. 858–929) meliorava le mensuras de Hipparchus, preservate in le translation del Almagest de Ptolemeo. Al-Battani anque meliorava le precision del mensura del precession del axe del Terra. Correctiones esseva facite al modello geocentric de Ptolemeo per al-Battani, Ibn al-Haytham,^[129] Averroes e le astronomos de Maragha tal como Nasir al-Din al-Tusi, Mu'ayyad al-Din al-Urdi e Ibn al-Shatir.^[130][131]

Scholares con habilitates geometric faceva importante meliorationes al textos classic anterior sur luce e vision de Euclide, Aristotele e Ptolemeo.^[5] Le prime tractatos arabe que ha supervivite esseva scribite in le seculo IX per Abū Ishāq al-Kindī, Qustā ibn Lūqā e (in forma fragmentari) Ahmad ibn Isā. Plus tarde, in le seculo XI, Ibn al-Haytham (cognoscite como Alhazen in le Occidente), un mathematico e astronomo, synthetisava un nove theoria del vision basate super le operationes de su predecessores.^[5] Su nove theoria includeva un systema complete de optica geometric, que esseva detaliatemente presentate in su Libro del Optica.^[5][132] Su libro esseva traducite in latino e esseva usate como un fonte principal sur le scientia de optica in Europa usque le seculo XVII.^[5]

Le scientias medical esseva prominentemente cultivate in le mundo islamic.^[5] Le opera del theorias medic grec, specialmente illos de Galeno, esseva traducite in arabe, e il habeva un affluente de textos medical per medicos islamic, que habeva como scopo organisar, elaborar e disseminar le cognoscentia medic classic.^[5] Specialitates medic comenciava a emerger, como illos involvite in le tractamento de maladias ocular como cataractas. Ibn Sina (cognoscite como Avicenna in le Occidente, c. 980–1037) esseva un prolific encyclopedista medic perse^[133] qui scribeva extensivemente super medicina,^[134][135] con su duo obras le plus notabile in medicina essente le Kitāb al-shifāʾ ("Libro del Sanation") e le Canone del Medicina, ambes usate como textos medicinal standard tanto in le mundo musulman como in Europa usque le seculo XVII. Inter su multe contributiones on pote mentionar le discoperta del natura contagiose de maladias infectiose,^[134] e le introduction de pharmacologia clinic.^[136] Le institutionalisation del medicina esseva un altere importante realisation in le mundo islamic. Ben que hospitales como institution pro le malade emergeva in le imperio Byzantin, le modello de medicina institutional pro tote classes social esseva extensive in le imperio islamic e esseva disseminate a traverso tote le partes. Al addition de tractar patientes, medicos poteva instruer apprentisses medic, como etiam scriber e facer recerca. Le discoperta del transito pulmonar de sanguine in le corpore human per Ibn al-Nafis occurreva in un ambiente hospitalar.^[5]

Le scientia islamic comenciava su declino in le seculos 12–13, ante le Renascentia in Europa, de parte al christian reconquesta de Espania e le conquestas mongol in le Oriente in le seculos 11–13. Le mongoles saccheava Bagdad, le capital del califato abbasida, in 1258, lo que terminava le imperio abbaside.^[5][137] Nonobstante, multe del conquirentes deveniva patronos del scientias. Hulagu Khan, per exemplo, qui dirigeva le assedio de Bagdad, deveniva un patrono del observatorio de Maragheh.^[5] Le astronomia islamic continuava a florescer usque al seculo 16.^[5]

Al seculo dece-un, le majoritate de Europa esseva christian; monarchias plus forte emergeva; limites era restaurate; developpamentos technologic e innovationes agricole occurreva, augmentante le provision de alimentos e le population. Textos classic grec esseva traducite de arabe e greco in latino, stimulante le discussion scientific in Europa Occidental.^[138]

In le antiquitate classic, tabus grec e roman sovente significava que le dissection era generalmente prohibite, ma in le Medievo professores e studentes medic in Bologna comenciava a aperir corpores human, e Mondino de Luzzi (circa 1275–1326) produceva le prime libro de anatomia cognoscite basate sur dissection human.^[139][140]

Como resultato del Pax Mongolica, europeos, tales como Marco Polo, comenciava a aventurar se plus e plus verso le oriente. Le relationes scribite per Polo e su companiones de viage inspirava altere exploratores maritime europee occidental a cercar un route directe per mar a Asia, concludente al Epocha del Discopertas.^[141]

Progressos technologic anque occurreva, como le prime volo de Eilmer de Malmesbury (qui habeva studiate mathematica in le seculo 11 in Anglaterra),^[142] e le avantiamentos metallurgic del alte furno cisterciense in Laskill.^[143][144]

Un revitalisation intellectual de Europa Occidental comenciava con le initio del universitates medieval in le seculo dece-duo. Iste institutiones urban cresceva a partir del activitates scholastic informe de monachos docte qui visitava monasterios, consultava bibliothecas, e conversava con altere eruditos.^[145] Un monacho qui deveniva ben cognoscite poteva attraher un sequitor de discipulos, dante loco a un fraternitate de studiosos (o collegium in latino). Un collegium poteva viagiar a un citate o demandar a un monasterio de hospitar les. Tamen, si le numero de studiosos in un collegium cresceva troppo, illes poteva optar pro establir se in un citate.^[145] Como le numero de collegios in un citate cresceva, illes poteva demandar que lor rege les concedeva un carta que les converterea in un universitas.^[145] Multe universitates esseva chartate durante iste periodo, con le prime in Bologna in 1088, sequite per Paris in 1150, Oxford in 1167, e Cambridge in 1231.^[145] Le concession de un charta significava que le universitates medieval esseva partialmente soveranee e independent del autoritates local.^[145] Lor independentia los permitteva a ager secundo lor proprie regulas e judicar lor proprie membros basate sur lor proprie leges. De plus, como institutiones initialmente religiose, lor facultates e studentes esseva protegite ab pena capital (p.ex. le furca).^[145] Tal independentia esseva un question de costume, que, in theoria, poteva esser revocate per lor respective governantes si illes se sentiva menaciate. Disputationes sur varie themas o assertiones in iste institutiones medieval, quamquam controverse, se faceva de un maniera formalisate de tal modo que on declarava que iste disputationes occurreva intra le limites de un universitate e, ergo, esseva protegite per le privilegios de ille institution.^[145] Un assertion poteva esser describite como ex cathedra (litteralmente "ex le cathedra", usate in le contexto del docentia) o ex hypothesi (per hypothese). Isto significa que le disputationes esseva presentate como solmente un exercitio intellectual que non requireva que on se ingagia al veritate de un assertion o que se faceva proselyto. Conceptos e practicas academic moderne como libertate academic o libertate de investigation es vestigios de iste privilegios medieval que esseva tolerate in le passato.^[145]

Le curriculo de iste institutiones medieval se centrava sur le septe artes libere, que habeva como scopo fornir a studentes novicios le habilitates pro rationamento e le lingua erudite.^[145] Studentes comenciarea lor studios con le prime tres artes libere o Trivium (grammatica, rhetorica, e logica) sequite per le sequente quatro artes libere o Quadrivium (arithmetica, geometria, astronomia, e musica).^[145][115] Illes qui completava iste requisitos e recipeva lor baccalaureato (o Baccalaureo in Arte) habeva le option de adherer al facultate superior (jure, medicina, o theologia), que les confererea un doctorato de leges pro un advocato, un doctorato de medicina pro un medice, o doctorato de theologia pro un theologo.^[145] Studentes qui eligeva remaner in le facultate inferior (artes) poteva laborar verso un Magister (o Magistro) e studiar tres philosophias: metaphysica, etica, e philosophia natural.^[145] Traductiones in latino del obras de Aristotele, como De Anima (Sur le Anima) e le commentarios sur illos, esseva lecturas obligatori. Con le passar del tempore, le facultate inferior habeva le derecto de conferer lor proprie grado doctoral nominato le doctorato de philosophia.^[145] Multe magistros se dirigeva verso encyclopedias e les usava como libros de texto. Ma iste studiosos desirava le textos original complete de philosophos, mathematicos, e medicos del antiquitate grec tal como Aristotele, Euclide, e Galeno, que non esseva disponibile a illes in ille epocha. Ille textos antique grec esseva trovate in le Imperio Byzantin e le Mundo Islamic.^[145]

Le contacto con le Imperio Byzantin,^[122] e con le mundo Islamic durante le Reconquesta e le cruciadas, dava al Europa latin accesso a textos scientific grec e arabic, includente le obras de Aristotele, Ptolemeo, Isidoro de Miletus, John Philoponus, Jābir ibn Hayyān, al-Khwarizmi, Alhazen, Avicenna, e Averroes. Studiosos europee habeva accesso al programmas de traduction de Raymond de Toledo, qui patrocinava le Schola Toledo de Traductores del seculo 12 de arabe a latino. Traductores postea como Michael Scotus apprenderea arabe pro studiar iste textos directemente. Le universitates europee prestava materialmente lor adjuta in le traduction e propagation de iste textos e initiava un nove infrastructura que esseva necessari pro communitates scientific. De facto, le universitate europee poneva multe obras sur le mundo natural e le studio de natura al centro de lor curriculo,^[146] con le resultato que le "universitate medieval accentuava multo plus le scientia que su homologo moderne e descendente."^[147]

Al initio del seculo 13, on habeva traductiones latin bastante accurate del obras principal de quasi tote le autores antique intellectualmente crucial, permittente un transferentia solide de ideas scientific via tanto le universitates como le monasterios. In ille epocha, le philosophia natural in iste textos comenciava a esser extendite per scholasticos como Robert Grosseteste, Roger Bacon, Albertus Magnus, e Duns Scotus. Precursores del methodo scientific moderne, influentiate per contributiones previe del mundo islamic, pote esser observate jam in le emphase de Grosseteste sur le mathematica como un via pro comprender le natura, e in le approche empiric admirate per Bacon, particularmente in su Opus Majus. Le these de Pierre Duhem es que le Condemnation de 1277 per Stephen Tempier – le episcopo de Paris – conduceva al studio del scientia medieval como un disciplina serie, "ma nemo plus in le campo nunc susteneva su vista que le scientia moderne comenciava in 1277".^[148] Tamen, multe studiosos concorda con le opinion de Duhem que le medio-tardive Medievo videva importantes developpamentos scientific.^{[149][150][151]}

Le prime medietate del seculo 14 viderea multe travalio scientific importante, principalmente intra le contexto de commentarios scholastic sur le scripturas scientific de Aristotele.^[152] William de Ockham poneva emphase al principio de parsimonia: philosophos natural non debe postular entitates non necessari, de modo que le motion non es un cosa distincte ma solmente le objecto movente,^[153] e un intermediari "species sensibile" non es necesse pro transmitter un imagine de un objecto al oculo.^[154] Studiosos como Jean Buridan e Nicole Oresme comenciava a reinterpretar elementos del mechanica aristotelic. In particular, Buridan developpava le theoria que le impeto esseva le causa del motion de projectiles, que esseva un prime passo verso le concepto moderne de inertia.^[155] Le Calculatores de Oxford comenciava a analysar mathematicamente le cinematica del motion, faciente iste analyse sin considerar le causas del motion.^[156]

In 1348, le Peste Nigre e altere catastrophes sigillava un brusc fin al developpamento philosophic e scientific. Tamen, le rediscoperta de textos ancian esseva stimulate per le Cadentia de Constantinopole in 1453, quando multe studiosos byzantin cercava refugio in le Occidente. Interim, le introduction del impression habeva un grande effecto sur le societate europee. Le dissemination facilitate del parola impresse democratisava le apprendimento e permitteva que ideas como algebra se propagava plus rapidemente. Iste developpamentos paviva le cammino pro le Revolution Scientific, ubi le inquisition scientific, que se arrestava al initio del Peste Nigre, resumeva.^[157][158]

Le renascentia del cognoscentia in Europa comenciava con le Scholasticismo del seculo XII. Le Renascentia del Nord monstra un cambio decisive in concentration ab le philosophia natural aristotelic verso le chimia e le scientias biologic (botanica, anatomia, e medicina).^[159] Assi, le scientia moderne in Europa esseva recomenciate in un periodo de grande revolution: le Reforma Protestante e le Contrareforma Catholic; le discoperta del Americas per Christophoro Columbo; le Cadentia de Constantinopole; ma etiam le re-discoperta de Aristotele durante le periodo scholastic presagiva grande cambios social e politic. Assi, on creava un ambiente apte in le qual il deveniva possibile interrogar doctrinas scientific, in le maniera que Martin Luther e John Calvin interrogava doctrinas religiose. Le obras de Ptolemeo (astronomia) e Galeno (medicina) non sempre correspondeva con le observationes quotidian. Le labor de Vesalius sur cadaveres human revelava problemas con le perspectiva galenic del anatomia.^[160]

Le discoperta del crystallo contribueva al avantiamento del scientia in ille periodo con su apparition ex Venetia circa 1450. Le nove vitro permitteva melior spectaculos e, eventualmente, le inventiones del telescopio e microscopio.

Le obra de Theophrastus sur petras, "Peri lithōn", remaneva autoritative pro millennios: su interpretation de fossiles non esseva subvertite usque post le Revolution Scientific.

Durante le Renascentia Italian, Niccolò Machiavelli establiva le emphase del moderne scientia politic sur le observation empiric directe de institutiones e actores politic. Postea, le expansion del paradigma scientific durante le Illumination impulsava plus avante le studio del politica ultra determinationes normative.^[161] In particular, le studio del statisticas, pro analysar le subjectos del stato, ha essite applicate a sondages e electiones.

In archeologia, le seculos XV e XVI videva le ascension de antiquarios in le Renascentia Europee qui esseva interessate in le collection de artefactos.

Le periodo del initio moderne es vidite como un floration del Renascentia europee. Il habeva un disposition a questionar veritates previemente acceptate e cercar nove responsas. Isto resultava in un periodo de avantiamentos scientific major, nunc cognoscite como le Revolution Scientific, que conducerea al emergentia de un Scientia Nove que esseva plus mechanistic in su vision del mundo, plus integrate con mathematica, e plus fidibile e aperte, proque su cognoscentia se basava sur un methodo scientific novemente definite.^{[11][14][15][162]} Le Revolution Scientific es un limite conveniente inter le pensamento antique e le physica classic, e es generalmente reputate haber comenciate in 1543, quando le libros "De humani corporis fabrica" (Sur le Operationes del Corpore Human) per Andreas Vesalius, e anque "De Revolutionibus" per le astronomo Nicolao Copernico, esseva primo imprimite. Le periodo culminava con le publication del "Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica" in 1687 per Isaac Newton, representante del crescentia sin precedentes de publicationes scientific a traverso Europa.

Altere avantiamentos scientific significative esseva facite durante iste epocha per Galileo Galilei, Johannes Kepler, Edmond Halley, William Harvey, Pierre Fermat, Robert Hooke, Christiaan Huygens, Tycho Brahe, Marin Mersenne, Gottfried Leibniz, Isaac Newton, e Blaise Pascal.^[163] In philosophia, contributiones major esseva facite per Francis Bacon, Sir Thomas Browne, René Descartes, Baruch Spinoza, Pierre Gassendi, Robert Boyle, e Thomas Hobbes.^[163] Christiaan Huygens derivava le fortias centripete e centrifugal e esseva le prime a transferer investigation mathematic a describer phenomenos physic non observabile. William Gilbert faceva alcun del prime experimentos con electricitate e magnetismo, e establiva que le Terra mesme es magnetic.

Le modello astronomic heliocentric del universo esseva perfectionate per Nicolao Copernico. Copernico proponeva le idea que le Terra e tote le spheras celestial, que contine le planetas e altere objectos in le cosmo, rotava circum le Sol.^[164] Su modello heliocentric anque proponeva que tote le stellas esseva fixe e non rotava sur un axe, ni in ulle movimento.^[165] Su theoria proponeva le rotation annual del Terra e le altere spheras celestial circum le Sol e poteva calcular le distantias de planetas usante deferentes e epicyclos. Ben que iste calculationes non esseva completemente precise, Copernico poteva comprender le ordine de distantia de cata sphera celestial. Le systema heliocentric copernican esseva un revivification del hypotheses de Aristarchus de Samos e Seleucus de Seleucia.^[166] Aristarchus de Samos proponeva que le Terra rotava circum le Sol ma non mentionava ulle cosa sur le ordine, motion o rotation del altere spheras celestial.^[167] Seleucus de Seleucia anque proponeva le rotation del Terra circum le Sol ma non mentionava ulle cosa sur le altere spheras celestial. In plus, Seleucus de Seleucia comprendeva que le Luna rotava circum le Terra e poteva esser usate pro explicar le mareas del oceano, assi corroborante su comprehension del idea heliocentric.^[168]

Anque le methodo scientific esseva melio developpate como le maniera moderne de pensar poneva emphase al experimento e al ration super considerationes traditional. Galileo ("Patre del Physica Moderne") utilisava experimentos pro confirmar theorias physic, un elemento clave del methodo scientific.

Le Revolution Scientific continuava al Seculo del Lumines, que accelerava le developpamento del scientia moderne.

Le modello heliocentric revivite per Nicolao Copernico esseva sequite per le modello del motion planetari presentate per Johannes Kepler al initio del seculo 17, le qual proponeva que le planetas sequerea orbitas elliptic, con le Sol al foco del ellipse.

In 1687, Isaac Newton publicava le Principia Mathematica, detaliante duo theorias physic comprehensive e succedite: le leges de motion de Newton, que conduceva al mechanic classic; e le lege de gravitation universal de Newton, que describe le fortia fundamental del gravitate.

Un momento decisive occurreva quando "chimia" esseva distinguite de alchimia per Robert Boyle in su obra The Sceptical Chymist in 1661; ben que le tradition alchimic continuava pro un certe periodo post su obra. Altere passos importante includeva le practicas experimental gravimetric de chimicos medical como William Cullen, Joseph Black, Torbern Bergman e Pierre Macquer e le labor de Antoine Lavoisier ("patre del chimia moderne") sur oxygeno e le lege de conservation de massa, que refutava le theoria del phlogiston. Le chimia moderne emergeva del seculo XVI al XVIII per le practicas material e theorias promovite per alchimia, medicina, manufactura e exploitation minerari.^{[169][170][171]}

William Harvey publicava De Motu Cordis in 1628, que revelava su conclusiones basate in su extensive studios del systemas circulatori de vertebratos.^[163] Ille identificava le rolo central del corde, arterias e venas in producer le movimento de sanguine in un circulo, e non trovava alcun confirmation del conceptiones pre-existente de Galeno sur le functiones de calefaction e refrigeration.^[172] Le historia del biologia e medicina del epocha moderne initial es frequentemente narrate a transverso del cerca del sede del anima.^[173] Galeno in su descriptiones de su labor fundamental in medicina presenta le distinctiones inter arterias, venas e nervos usante le vocabulario del anima.^[174]

Un innovation critic esseva le creation de societates scientific permanente e lor jornales scholar, que accelerava drasticamente le diffusion de nove ideas. Typic esseva le fundation del Societate Regal in London in 1660 e su jornal in 1665, le Philosophical Transactions of the Royal Society, le prime jornal scientific in anglese.^[175] In 1665 anque appareva le prime jornal in francese, le Journal des sçavans. Con le inspiration ex le obras de Newton, Descartes, Pascal e Leibniz, le scientia se dirigeva verso le mathematica, physica e technologia moderne al tempore del generation de Benjamin Franklin (1706–1790), Leonhard Euler (1707–1783), Mikhail Lomonosov (1711–1765) e Jean le Rond d'Alembert (1717–1783). Le Encyclopédie de Denis Diderot, publicate inter 1751 e 1772, portava iste nove comprension a un publico plus extense. Le impacto de iste processo non esseva limitate a scientia e technologia, ma afficeva etiam philosophia (Immanuel Kant, David Hume), religion (le crescente impacto del scientia sur religion) e le societate

Le geologia non subiva un restructuration systematic durante le Revolution Scientific, sed existeva como un massa de ideas isolate e discoordinate sur petras, minerales, e formas terren multo ante que illo deveniva un scientia coherente. Robert Hooke formulava un theoria de tremores de terra, e Nicholas Steno developpava le theoria de superposition e argumentava que fossiles esseva le restos de creaturas antea vivente. Comenciante con le Sacred Theory of the Earth de Thomas Burnet in 1681, philosophos natural comenciava a explorar le idea que le Terra habeva cambiate con le tempore. Burnet e su contemporaneos interpretava le passato del Terra in terminos de eventos describite in le Biblia, ma lor labor preparava le fundamento intellectual pro interpretationes secular del historia del Terra.

Durante le fin del seculo XVIII, recercatores como Hugh Williamson^[176] e John Walsh experimentava con le effectos de electricitate sur le corpore human. Studios ulterior per Luigi Galvani e Alessandro Volta stabiliva le natura electric de lo que Volta nominava galvanismo.^[177][178]

Le geologia moderne, como le chimia moderne, evolveva gradualmente durante le seculos XVIII e principio del XIX. Benoît de Maillet e le Comte de Buffon videva le Terra como multo plus vetule que le 6.000 annos imaginate per scholares biblic. Jean-Étienne Guettard e Nicolas Desmarest faceva excursiones in le Francia central e registrava lor observationes in alcun del prime mappas geologic. Adjutate per experimentos chimic, naturalistas como John Walker de Scotia,^[179] Torbern Bergman de Svedia, e Abraham Werner de Germania creava systemas de classification comprehensive pro petras e minerales – un realisation collective que transformava le geologia in un campo avantiate verso le fin del seculo XVIII. Iste prime geologos proponeva anque interpretationes general de historia terrestre que portava James Hutton, Georges Cuvier e Alexandre Brongniart, sequente le passos de Steno, a argumentar que stratos de rocca pote esser datate per le fossiles que illos contineva: un principio primarimente applicate al geologia del Bassino de Paris. Le uso de fossiles indice deveniva un utensile potente pro crear mappas geologic, proque illo permitteva a geologos correlar le roccas in un loco con illos de etate simile in altere locos distante.

Le fundamento pro le economia classic forma le obra de Adam Smith "Un Inquisition sur le Natura e le Causas del Ricchessa del Nationes", publicate in 1776. Smith criticava le mercantilismo, advocante un systema de commercio libere con division del labor. Ille postulava un "mano invisibile" que regulava systemas economic consistente de agentes guidate solmente per interesse personal. Le "mano invisibile" mentionate in un pagina perdite in le medie de un capitulo in le medio del "Ricchessa del Nationes", 1776, emerge como le message central de Smith.

Anthropologia pote esser melio comprehendite como un producto del Seculo del Lumines. Il esseva durante iste periodo que europeos essayava systematicamente studiar le comportamento human. Traditiones de jurisprudentia, historia, philologia e sociologia se developpava durante iste periodo e informava le evolution del scientias social, del qual le anthropologa faceva parte.

Le seculo XIX vide le nascentia del scientia como profession. William Whewell habeva cuniate le termino "scientista" in 1833,^[180] le qual presto substitueva le vetule termino philosopho natural.

In physic, le comportamento de electricitate e magnetismo esseva studiate per Giovanni Aldini, Alessandro Volta, Michael Faraday, Georg Ohm, e alteres. Le experimentos, theorias e discopertas de Michael Faraday, André-Marie Ampère, James Clerk Maxwell, e lor contemporaneos conduceva al unification del duo phenomenos in un theoria solmente de electromagnetismo como describite per le equationes de Maxwell. Le thermodynamica conduceva al comprehension de calor e al notion de energia esser definite.

Avantages in astronomia e in systemas optic in le seculo XIX resultava in le prime observation de un asteroide (1 Ceres) in 1801, e le discoperta de Neptuno in 1846.

In mathematica, le notion de numeros complexe maturava finalmente e conduceva a un theoria analytic subsequente; illos anque comenciava le uso de numeros hypercomplexe. Karl Weierstrass e alteres realisava le arithmetisation de analyse pro functiones de numeros real e complexe. Le periodo viderea etiam le ascension de nove progresso in geometria ultra ille theorias classic de Euclide, post un periodo de quasi duo milles annos. Le scientia mathematic de logica anque habeva revolutionari manifestationes decisive post un periodo similarmente longe de stagnation. Ma le passo le plus importante in le scientia in iste tempore esseva le ideas formulate per le creator del scientia electric. Lor travalio cambiava le physionomia del physica e faceva possibile pro un nove technologia a emerger tal como le potentia electric, le telegrapho electric, le telephono, e le radio.

In chimia, Dmitri Mendeleev, sequente le theoria atomic de John Dalton, creava le prime tabula periodic del elementos. Altere punctos culminante include le discopertas que revelava le natura del structura atomic e de materia, simultaneemente con le chimia – e de nove sortas de radiation. Le theoria que tote le materia es facite de atomos, le quales es le minime constituentes de materia que non pote esser divulse sin perder le proprietates chimic e physic basic de ille materia, esseva presentate per John Dalton in 1803, ben que le question prendeva cento annos pro stabilir se como probate. Dalton anque formulava le lege de proportionalitate de massas. In 1869, Dmitri Mendeleev componeva su tabula periodic del elementos super le bases del discopertas de Dalton. Le synthesis de urea per Friedrich Wöhler aperiva un nove campo de recerca, le chimia organic, e al fin del seculo XIX, scientistas poteva synthetisar centos de compositos organic. Le parte posterior del seculo XIX vide le exploitation del petroproductos del Terra, post le depletion del provisiones de petroleo ex le piscar de balenas. In le seculo XX, le production systematic de material raffinate forniva un provision immediate de productos que provideva non solmente energia, ma anque materiales synthetic pro vestimento, medicina, e ressources quotidian a uso unic. Le application del technicas de chimia organic a organismos vivente resultava in chimia physiologic, le precursor al biochimia.^[181]

Durante le prime medietate del seculo XIX, geologos como Charles Lyell, Adam Sedgwick, e Roderick Murchison applicava le nove technica a roccas in tote Europa e le partes oriental de America del Nord, preparante le scenario pro projectos de cartographia plus detaliate, supportate per le governamento, in decennios subsequente. Al medio del seculo XIX, le concentration de geologia cambiava de description e classification a tentativas de comprender como le superficie de Terra habeva cambiate. Le prime theorias comprehensive del construction de montanias esseva proponite durante iste periodo, como anque le prime theorias moderne de tremores de terra e vulcanos. Louis Agassiz e alteres stabiliva le realitate de glaciation continental, e "fluvialistas" como Andrew Crombie Ramsay argumentava que valles fluvial esseva formate, durante milliones de annos, per le rivos que flueva a transverso de illos. Post le discoperta del radioactivitate, le methodos de datar radiation comenciava a esser developpate, comenciate in le seculo XX. Le theoria de "derivation continental" de Alfred Wegener esseva largemente rejectate quando ille lo proponeva in le annos 1910,^[182] ma nove datos colligite in le annos 1950 e 1960 conduceva al theoria de tectonica de placas, que provideva un mechanismo plausibile pro illo. Tectonica de placas anque provideva un explanation unificate pro un varietate de phenomenos geologic apparentemente non connectite. Desde le annos 1960, illo ha servite como le principio unificante in geologia.^[183]

Forsan le theoria le plus prominente, controverse e extense in tote le scientia ha essite le theoria de evolution per selection natural, que esseva formulate independentemente per Charles Darwin e Alfred Wallace. Illo esseva describite in detalio in le libro de Darwin "Le Origine del Species," que esseva publicate in 1859. In illo, Darwin proponeva que le characteristicas de omne formas de vita, includente humanos, esseva formate per processos natural super longe periodos de tempore. Le theoria de evolution in su forma currente affice quasi omne ramos de biologia.^[184] Le implicationes del evolution sur campos foras de scientia pur ha provocate tanto opposition como appoio de differente partes del societate, e ha profundemente influentiate le comprehension popular de "le position del homine in le universo". Separatemente, Gregor Mendel formulava in 1866 le principios de hereditate, que deveniva le base del genetica moderne.

Un altere puncto importante in medicina e biologia esseva le effortios successose pro probas le theoria del germines de maladia. Subsequentemente a isto, Louis Pasteur creava le prime vaccino contra le rabie, e faceva multe discopertas in le campo del chimia, includente le asymmetria de crystallos. In 1847, le medico hungare Ignác Fülöp Semmelweis reduceva drasticamente le occurrentia de febre puerperal per simplemente exiger que medicos lavava lor manos ante attender feminas in parto. Iste discoperta precedeva le theoria del germines de maladia. Tamen, le conclusiones de Semmelweis non esseva appreciate per su contemporaneos, e le lavage de manos esseva prendite in uso solmente con le discopertas del chirurgo britannic Joseph Lister, qui in 1865 probava le principios de antisepsia. Le labor de Lister se basava sur le importante discopertas del biologo francese Louis Pasteur. Pasteur poteva ligar microorganismos con maladias, revolutionante medicina. Ille anque inventava le processo de pasteurisation, pro prevenir le propagation de maladias per le lacte e altere alimentos.^[185]

Karl Marx developpava un theoria economic alternative, nominate economia marxista. Le economia marxista se basa sur le theoria de labor e assume que le valor de un bono se basa sur le quantitate de labor necessari pro producer lo. Sub iste axioma, le capitalismo se basa sur que le patronos non paga le valor complete del labor de laboratores pro producer plus de valor. Le Schola Austriac respondeva al economia marxista considerante le interprenditores como le fortia propulsive del developpamento economic. Isto substitueva le theoria de labor pro un systema de offerta e demanda.

Psychologia como un interprisa scientific que esseva independente del philosophia comenciava in 1879 quando Wilhelm Wundt fundava le prime laboratorio dedicate exclusivemente al recerca psychologic (in Leipzig). Altere importantes contributores al campo includeva Hermann Ebbinghaus (un pionero in le studio del memoria), Ivan Pavlov (qui discoperiva le conditionamento classic), William James, e Sigmund Freud. Le influentia de Freud ha essite enorme, ben que plus como un icone cultural que como un fortia in le psychologia scientific.

Sociologia moderne emergeva al initio del seculo XIX como le responsa academic al modernisation del mundo. Inter multes del prime sociologos (como Émile Durkheim), le scopo de sociologia esseva in structuralismo, comprender le cohesion de gruppos social, e developpar un "antidoto" contra le disintegration social. Max Weber se occupava del modernisation de societate per le concepto de rationalisation, que ille credeva capturarea individuos in un "cavia de ferro" de pensamento rational. Alicun sociologos, includente Georg Simmel e W. E. B. Du Bois, usava analyses microsociologic, qualitative. Iste approche al nivello micro jocava un rolo importante in le sociologia american, con le theorias de George Herbert Mead e su studente Herbert Blumer resultante in le creation del approche de interactionismo symbolic al sociologia. In particular, justo Auguste Comte illustrava con su travalio le transition de un periodo theologic a un metaphysic e, ex isto, a un positive. Comte se occupava del classification del scientias e del transitos de humanitate verso un stato de progresso attribuibile a un re-examination de natura secundo le affirmation de 'socialitate' como le base del societate interpretate scientificamente.^[186]

Le Movimento Romantic del initio del seculo XIX reformulava le scientia aperiente nove percursos impreviste in le approches classic del Illumination. Le declino del Romanticismo occurreva quando un nove movimento, le Positivismo, comenciava a captivar le ideal del intellectuales post 1840 e durava usque circa 1880. Al mesme tempore, le reaction romantic al Illumination produceva pensatores tal como Johann Gottfried Herder e plus tarde Wilhelm Dilthey, cuje obras formava le base pro le concepto de cultura que es central al disciplina. Traditionalmente, grande parte del historia del subjecto basava se in le incontros colonial inter le Europa Occidental e le resto del mundo, e multo del anthropologia del seculo XVIII e XIX ora es classificate como racismo scientific. Durante le tarde seculo XIX, battalias sur le "studio del homine" eveniva inter illes de un persuasion "anthropologic" (basate sur technicas anthropometric) e illos de un persuasion "ethnologic" (studiante culturas e traditiones), e iste distinctiones deveniva parte del ulterior separation inter anthropologia physic e anthropologia cultural, le ultime introducite per le discipulos de Franz Boas.

Scientia progrediva de maniera dramatic durante le seculo XX. Il habeva nove e radical disveloppamentos in le scientia physica e le scientias vital, construente super le progressos del seculo XIX.^[187]

In le initio del seculo XX, on initiava un revolution in le physica. Le theorias de longe durata de Newton se monstrava non esser correcte in omne circumstantias. A partir de 1900, Max Planck, Albert Einstein, Niels Bohr, e alteres developpava theorias quantic pro explicar resultatos experimental anomale, introducente nivellos discrete de energia. Le mechanica quantic monstrava non solmente que le leges de motion non se applicava in scala parve, sed etiam que le theoria de relativitate general, proponite per Einstein in 1915, monstrava que le fundamento fixe del spatio-tempore, super le qual dependeva tanto le mechanica newtonian quanto le relativitate special, non poteva exister. In 1925, Werner Heisenberg e Erwin Schrödinger formulava le mechanica quantic, que explicava le theorias quantic precedente. Actualmente, le relativitate general e le mechanica quantic es inconsistente inter se, e effortios es in curso pro unificar los.^[188]

Le observation per Edwin Hubble in 1929 que le velocitate con que le galaxias se recede correla positivemente con lor distantia, conduceva al comprension que le universo se expande e le formulation del theoria del Big Bang per Georges Lemaître. George Gamow, Ralph Alpher, e Robert Herman habeva calculate que il debe haber evidentia pro un Big Bang in le temperatura de fundo del universo.^[189] In 1964, Arno Penzias e Robert Wilson^[190] discoperiva un sibilamento de fundo a 3 Kelvin con lor radio-telescopio de Bell Labs (le antenna Holmdel Horn), que esseva evidentia pro iste hypothesis e formava le base pro un numero de resultatos que adjutava a determinar le etate del universo.

In 1938, Otto Hahn e Fritz Strassmann discoperiva le fission nuclear per methodos radiochimic, e in 1939 Lise Meitner e Otto Robert Frisch scribeva le prime interpretation theoretic del processo de fission, que postea esseva meliorate per Niels Bohr e John A. Wheeler. Ulterior progressos occurreva durante le Secunde Guerra Mundial, conducente al application practic de radar e al developpamento e uso del bomba atomic. In iste periodo, Chien-Shiung Wu esseva recrutate per le Projecto Manhattan pro adjutar a developpar un processo pro separar metallo de uranium in isotopos U-235 e U-238 per diffusion gasose..^[191] Wu, experto experimental in decadentia beta e physica de interaction debile,^[192][193] developpava un experimento (vide Experimento Wu) que permitteva al physicos theoretic Tsung-Dao Lee e Chen-Ning Yang refutar experimentalmente le lege de paritate, conquirente un Premio Nobel in 1957.^[192]

Ben que le processo habeva comenciate con le invention del cyclotron per Ernest O. Lawrence in le annos 1930, le physica post-le-guerra entrava in un epocha de "Big Science," que exigeva machinas, budgets, e laboratorios massive pro probar lor theorias e avantiar in nove frontes.

Al initio del seculo XX, le studio del hereditate deveniva un major foco post le rediscoperta in 1900 del lege de hereditate developpate per Mendel.^[194] Le integration de physica e chimia durante le 20esime seculo explicava le proprietates chimic como resultato del structura electronic del atomo. Le travalio de Linus Pauling sur le Natura del Ligamine Chimic applicava le principios del mechanica quantic pro deducer angulos de ligamine in moleculas sempre plus complicate. Le travalio de Pauling culminava con le modellation physic del ADN, le secreto de vita (secundo le parolas de Francis Crick, 1953). In le mesme anno, le experimento Miller-Urey demonstrava, in un simulation de processos primordial, que componentes basic de proteinas, como aminoacidos simplice, pote esser construite ex moleculas plus simplice, initiante decennios de investigation sur le origines chimic de vita. In 1953, James D. Watson e Francis Crick clarificava le structura basic del ADN, le material genetic pro exprimer vita in omne su formas,^[195] construente sur le labor de Maurice Wilkins e Rosalind Franklin, e suggereva que le structura de ADN esseva un helice duplice. In le final del seculo XX, le possibilitates del ingenieria genetic deveniva practic pro le prime vice, e un massive effortio international comenciava in 1990 pro cartographiar tote le genoma human (le Projecto del Genoma Human). Le disciplina de ecologia generalmente tracia su origine al synthesis del evolution darwinian e le biogeographia humboldtian, in le tardo del seculo XIX e le initio del seculo XX.^[196] Equalmente importante in le ascension de ecologia tamen esseva le microbiologia e le scientia del solo — particularmente le concepto del cyclo de vita, prominente in le obras de Louis Pasteur e Ferdinand Cohn.^[197] Le termino "ecologia" esseva coniate per Ernst Haeckel, cuje vision particularmente holistic de natura in general (e le theoria de Darwin in particular) esseva importante in le diffusion del pensamento ecological.^[198] Le campo de ecologia del systema emergeva in le Etate Atomic con le uso de radioisotopos pro visualisar retes alimentari, e per le annos 1970, le ecologia del systema influenceva profundemente le gestion ambiental global.^[199]

In 1925, Cecilia Payne-Gaposchkin determinava que le stellas esseva principalmente componite de hydrogeno e helium.^[200] Le astronomo Henry Norris Russell la dissuadeva de publicar iste discoperta in su these de doctorato a causa del credentia largemente acceptate que le stellas habeva le mesme composition que le Terra.^[201] Tamen, quatro annos postea, in 1929, Henry Norris Russell arrivava al mesme conclusion per differente rationamento, e le discoperta finalmente esseva acceptate.^[201]

In 1987, le supernova SN 1987A esseva observate per astronomos sur le Terra, tanto visualmente como, in un triumpho pro le astronomia de neutrinos, per le detectores solar de neutrinos in Kamiokande. Ma le fluxo solar de neutrinos esseva un faction de su valor theoreticamente expectate. Iste discrepantia exigeva un modification in certe valores del modello standard pro le physica de particulas.

Le comprehension del neurones e del systema nervose deveniva crescentemente precise e molecular durante le seculo XX. Per exemplo, in 1952, Alan Lloyd Hodgkin e Andrew Huxley presentava un modello mathematic pro le transmission de signales electric in neurones del gigantesc axon de un calamar, que illes appellava "potential de action", e como illos es initiate e propagate, cognoscite como le modello Hodgkin–Huxley. In 1961–1962, Richard FitzHugh e J. Nagumo simplicificava le modello Hodgkin–Huxley, in lo que es cognoscite como le modello FitzHugh–Nagumo. In 1962, Bernard Katz modellava le neurotransmission a transverso del spatio inter neurones cognoscite como synapses. Comenciante in 1966, Eric Kandel e collaboratores examinava cambios biochimic in neurones associate con le apprentissage e le immagazinamento de memoria in Aplysia. In 1981, Catherine Morris e Harold Lecar combinava iste modellos in le modello Morris–Lecar. Tal labor crescentemente quantitative dava initio a numerose modellos biologic de neurones e modellos de computation neural. Le neuroscientia comenciava a esser recognoscite como un disciplina academic distincte in su proprie derecto. Eric Kandel e su collaboratores ha mentionate que David Rioch, Francis O. Schmitt, e Stephen Kuffler ha jocate rolos critic in establir le campo.^[202]

Le imbraciamento del geologos del theoria del tectonica de placas faceva parte de un ampliation del campo de studio ab le roccas a un studio del Terra como un planeta. Altere elementos de iste transformation include: studio geophysic del interior del Terra, le combination del geologia con meteorologia e oceanographia como un del "scientias de Terra", e comparationes inter le Terra e altere planetas roccose del systema solar.

In terminos de applicationes, un numero massive de nove technologias esseva developpate in le seculo 20. Technologias como electricitate, le bomba incandescente, le automobile e le phonographo, primo developpate al fin del seculo 19, esseva perfectionate e introducite universalmente. Le prime automobile esseva presentate per Karl Benz in 1885.^[203] Le prime volo de un avion occurreva in 1903, e al fin del seculo aviones volava millias post milias in question de horas. Le developpamento del radio, television e computatores causava cambios massive in le diffusion de information. Avantages in biologia anque conduceva a grande augmentos in le production alimentari, como le elimination de maladias como le polio per dr. Jonas Salk. Le cartographia e sequentiation de genes, inventate per le dres. Mark Skolnik e Walter Gilbert, respectivemente, es le duo technologias que rendeva possible le Projecto del Genoma Human. Le informatica, construite super un base de linguistica theoretic, mathematica discrete e ingenieria electric, studia le natura e limites del computation. Sub-campos include computabilitate, complexitate computational, designo de bases de datos, interconnection de computatores, intelligentia artificial, e le designo de hardware de computatores. Un area in le qual progressos in informatica ha contribuite al developpamento scientific general es per facilitar le archivamento a grande scala de datos scientific. Le informatica contemporanee typicamente se distingue per emphasar 'theoria' mathematic in contrasto con le emphase practic del ingenieria de software.^[204]

Le articulo "Super le Theoria Quantic del Radiation" de Einstein delineava le principios del emission stimulate de photonos. Isto conducerea al invention del laser (amplification de lumine per le emission stimulate de radiation) e del amplificator optic que inaugurava le Epocha del Information..^[205] Es le amplification optic que permitte a retes de fibra optic transmitter le capacitate massive de Internet.

Basate sur transmission sin filo de radiation electromagnetic e retes global de operation cellular, le telephono mobile deveniva un medio principal pro acceder le internet.^[206]

In le scientia politic durante le seculo 20, le studio de ideologia, comportamentalismo e relationes international conducente a un multitude de subdisciplinas in le campo de "pol-sci", includente theoria del election rational, theoria del votation, theoria ludic (usate etiam in economia), psephologia, geographia politic/geopolitica, anthropologia politic/psychologia politic/sociologia politic, economia politic, analyse de politicas, administration public, analyse politic comparative e studio de pace/conflictos. In economia, John Maynard Keynes promoveva un division inter microeconomia e macroeconomia in le annos 1920. In le economia keynesian tendentias macroeconomic pote supprimer decisiones economic facite per individuos. Governamentos debe promover le demanda aggregate de benes como medio pro fomentar le expansion economic. Post le Secunde Guerra Mundial Milton Friedman creava le concepto de monetarismo. Le monetarismo se concentra in le uso del offerta e demanda de moneta como un methodo pro controlar le activitate economic. In le annos 1970, le monetarismo se adaptava al economia de offerta, que advoca pro le reduction de taxas como un medio pro augmentar le quantitate de moneta disponibile pro le expansion economic. Altere scholas moderne de pensamento economic include le economia nove-classic e le economia neo-keynesian nove. Le economia nove-classic se developpava in le annos 1970, accentuante le microeconomia solide como le base pro le crescimento macroeconomic. Le economia neo-keynesian nove se creava partialmente in responsa al economia nove-classic, e monstra como le competition imperfecte e rigiditates del mercato significa que le politica monetari ha effectos real, e permitte le analyse de politicas differente.^[207]

Le psychologia in le seculo 20 videva un rejection del theorias de Freud como troppo non-scientific, e un reaction contra le approche atomic del mente de Edward Titchener. Isto conduceva al formulation del comportamentalismo per John B. Watson, que esseva popularisate per B.F. Skinner. Le comportamentalismo proponeva de limitar epistemologicamente le studio psychologic a comportamento evidente, date que illo pote esser mensurate de modo fidibile. Le cognoscimento scientific del "mente" esseva considerate troppo metaphysic, ergo impossibile de attinger. Le ultime decennios del seculo 20 ha vidite le ascension de scientia cognitive, que considera le mente de nove como un subjecto de investigation, usante le instrumentos de psychologia, linguistica, informatica, philosophia e neurobiologia. Nove methodos pro visualisar le activitate del cerebro, como PET scans e CAT scans, ha comenciate a exercer lor influentia, conducente a que alcun cercatores investiga le mente per investigar le cerebro, plus que le cognition. Iste nove formas de investigation presume que un comprehension extensive del mente human es possibile, e que tal comprehension pote esser applicate a altere dominios de recerca, como intelligentia artificial. Le theorias evolutionari esseva applicate al comportamento e introducite in anthropologia e psychologia, per le opera del anthropologo cultural Napoleon Chagnon. Anthropologia physical deveniva anthropologia biologic, incorporante elementos del biologia evolutionari.^[208]

Le sociologia american in le annos 1940 e 1950 esseva dominante principalmente per Talcott Parsons, qui argumentava que aspectos del societate que promoveva integration structural esseva ergo "functional". Iste approche de functionalismo structural esseva questionate in le annos 1960, quando sociologos arrivava a vider iste approche como simplificate justification del inequalitates presente in le stato quo. In reaction, le theorias de conflicto esseva developpate, basate in parte super le philosophias de Karl Marx. Le theoricos de conflicto videva le societate como un arena in le qual differente gruppos compete pro le controlo de ressources. Le interactionismo symbolic anque deveniva central al pensamento sociologic. Erving Goffman videva le interactiones social como un apparition scenic, con individuos preparante se "in coulisses" e essayante controlar lor publico per gerer lor impression.^[209] Ben que iste theorias sia actualmente prominente in le pensamento sociologic, altere approches existe, includente le theorias feminista, post-structuralista, de election rational, e postmodernista.

In le medie del seculo 20, multe del methodologias del studios anthropologic e ethnographic precedente esseva reevalutate con un attention al ethica de recerca, durante que al mesme tempore le ambito de investigation se ha ampliate multo ultra le studio traditional de "culturas primitive".

Le 4 de julio, 2012, physicos qui laborava al Large Hadron Collider del CERN annunciava que illes habeva discoperite un nove particula subatomic multo simile al boson de Higgs, un clave potential pro comprender proque particulas elementar ha massa e, in effecto, pro le existentia de diversitate e vita in le universo.^[210] Pro le momento, alcun physicos lo nomina "le particula como Higgs".^[210] Peter Higgs esseva un del sex physicos, laborante in tres gruppos independente, qui, in 1964, inventava le notion del campo de Higgs ("melassa cosmic"), junctemente con Tom Kibble, Carl Hagen, Gerald Guralnik, François Englert e Robert Brout.^[210]

Referentias

v t e Historia del scientia Fundo Theorias e sociologia Historiographia Pseudoscientia Historia e philosophia del scientia Per era Mundo antique Antiquitate classic Europee medieval Renascentia Revolution Scientific Seculo del Lumines Romanticismo Per cultura African Argentin Brasilian Byzantin Corean Chinese Espaniol Francese Indian Japonese Medieval islamic Mexican Russe Scientia natural Astronomia Biologia Chimia Scientia del Terra Physica Mathematica Algebra Calculo Calculo combinatori Geometria Logica Probabilitate Statistica Trigonometria Scientias social Anthropologia Archeologia Economia Historia Scientia politic Psychologia Sociologia Technologia Scientia agricultural Scientia computatorial Scientia material Ingenieria Medicina Medicina human Medicina veterinari Anatomia Neuroscientia Neurologia e neurochirurgia Nutrition Pathologia Pharmacia