סדק געשי

סדק געשי ותעלת לבה
ערוץ לבה בהוואי
שורת המכתשים של לאקי

סדק געשי הוא סוג של התפרצות געשית קווית, שדרכה מתפרצת לבה, שבדרך כלל אינה מלווה בהתפוצצות. לרוב הסדק הוא ברוחב של כמה מטרים ועשוי להיות באורך של כמה קילומטרים. סדקים געשיים עשויים לגרום לשפכי בזלת נרחבים הזורמים תחילה בערוצים ומאוחר יותר בצינורות לבה. לאחר זמן מה ההתפרצות בונה חרוטים געשיים ועלולה להתרכז באחד מהם או בחלקם. לעיתים אולי לא ניתן להבחין בפתחי סדקים קטנים מהאוויר, אך שורות של מכתשים (ראו לאקי) או קניונים (ראו אלדגיו (אנ')) נבנו על ידי כמה מהם.

הדייקים המזינים סדקים מגיעים אל פני השטח מעומק של כמה קילומטרים ומחברות אותם למאגרי מאגמה עמוקים יותר, לרוב מתחת למרכזים געשיים. סדקים נמצאים בדרך כלל באזור בקעים וברצועת בקעים, כמו איסלנד ובקע מזרח-אפריקה (אנ'). סדקים געשיים הם לעיתים קרובות חלק מהמבנה של חרוטי מגן.

איסלנד

באיסלנד, נפתחים הרי געש, שיכולים להיות סדקים ארוכים, לעיתים קרובות במקביל לרצועת הבקעים בהם מתפצלים הלוחות הליתוספריים של הלוח האירואסייתי והלוח הצפון-אמריקאי, מערכת המהווה חלק מהרכס המרכז-אטלנטי. התפרצויות מחודשות מתרחשות בדרך כלל משברים מקבילים חדשים שסטו בכמה מאות עד אלפי מטרים מהסדקים הקודמים. חלוקה זו של פתחי ההתפרצות ולעיתים התפרצויות של נפח גדול של לבה בזלתית נוזלית בדרך כלל בונה משטח לבה עבה, ולא מבנה וולקני יחיד. אך ישנם גם הרי הגעש המרכזיים, הרי געש מרוכבים, לרוב עם קלדרות, שנוצרו במשך אלפי שנים, והתפרצויות עם מאגר מאגמה אחד או יותר מתחת השולטים על מערכת הסדקים שלהם.[1]

הסדקים של לאקי, חלק ממערכת הגעשית של גרימסווטן, הפיקו את אחת ההתפרצויות השופעות הגדולות ביותר על פני כדור הארץ בתקופות היסטוריות, בצורת שטפי בזלת בנפח לבה של 12–14 קילומטרים מעוקבים בשנת 1783.[2] במהלך התפרצות אלדגיו (אנ') בשנים 934–940 לספירה, התפרצות סדק נרחבת מאוד במערכת הגעשית של קטלה (אנ') בדרום איסלנד, נפלטו בערך 18 קילומטרים מעוקבים של לבה.[3] בספטמבר 2014 התרחשה התפרצות מסדקים באתר שדה הלבה Holuhraun מהמאה ה-18. ההתפרצות היא חלק מסדרת התפרצויות במערכת הגעשית ברדרבונגה.

הוואי

פתחי הסדקים הרדיאליים של הרי געש בהוואי מייצרים גם "וילונות אש" כאשר מזרקות לבה פורצות לאורך חלק מהסדק. פתחים געשיים אלה בונים סוללות נמוכות של התזה בזלתית משני צידי הסדק. מזרקות לבה מבודדות יותר לאורך הסדק מייצרות שורות מכתשים של חרוטים געשיים, וחרוטי אפר. השברים שיוצרים חרוט געשי הם חמים ופלסטיים מספיק כדי לעבור הלחמה יחד, ואילו השברים שיוצרים חרוט אפר נשארים נפרדים בגלל הטמפרטורה הנמוכה שלהם.

לקריאה נוספת

  • שלמה שובאל, צפונות כדור הארץ, האוניברסיטה הפתוחה, 2006, מסת"ב 965-06-0872-9 עמוד 268

קישורים חיצוניים

ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא סדק געשי בוויקישיתוף

הערות שוליים

  1. ^ Thordarson, Thorvaldur; Höskuldsson, Ármann (2008). "Postglacial volcanism in Iceland" (PDF). Jökull. 58 (198): e228.
  2. ^ Institute of Earth Sciences, University of Iceland: Grímsvötn. Received 9/24, 2014.
  3. ^ Institute of Earth Sciences, University of Iceland: Katla. Received 9/24, 2014.

Read other articles:

Boy Scouts of the Philippines

Scouting organization in the Philippines This article is about the youth movement. For the military unit, see Philippine Scouts. For the central bank in the Philippines also abbreviated as BSP, see Bangko Sentral ng Pilipinas. This article may contain an excessive amount of intricate detail that may interest only a particular audience. Please help by spinning off or relocating any relevant information, and removing excessive detail that may be against Wikipedia's inclusion policy. (November 2...

 

Hits of the Year 2

Hits of The Year 2Album kompilasi karya KompilasiDirilisSeptember 1995Direkam1995GenrePopLabelAquarius MusikindoKronologi Kompilasi Hits of The Year (1994)Hits of The Year1994 Hits of The Year 2 (1995) Hits of The Year 2 adalah album studio kompilasi kedua dari musisi Indonesia yang dirilis pada tahun 1995 dan diedarkan oleh Aquarius Musikindo. Berisi 14 buah lagu dengan lagu Usah Kau Lara Sendiri yang dinyanyikan duet oleh Katon Bagaskara dan Ruth Sahanaya sebagai lagu utama album ini. &...

 

Daftar Gubernur Daerah Istimewa Yogyakarta

Gubernur Daerah Istimewa Yogyakartaꦒꦸꦧꦼꦂꦤꦸꦂꦝꦌꦫꦃꦆꦱ꧀ꦠꦶꦩꦺꦮꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠLambang daerahPetahanaHamengkubuwana Xsejak 3 Oktober 1998GelarIngkang Sinuwun Sri Sultan (ISSS)KediamanKeraton Ngayogyakarta HadiningratMasa jabatan5 tahun, diperpanjang sampai seumur hidupDibentuk4 Maret 1950; 74 tahun lalu (1950-03-04)Pejabat pertamaHamengkubuwana IXSitus webSitus Resmi Pemda DIY Sesuai dengan tradisi[1] dan UU 13/2012 tentang Keistimewaa...

Alfre Woodard

Biografi ini tidak memiliki sumber tepercaya sehingga isinya tidak dapat dipastikan. Bantu memperbaiki artikel ini dengan menambahkan sumber tepercaya. Materi kontroversial atau trivial yang sumbernya tidak memadai atau tidak bisa dipercaya harus segera dihapus.Cari sumber: Alfre Woodard – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Alfre Woodard (2019) Alfre Ette Woodard (lahir ...

 

Komando Lintas Laut Militer

Komando Lintas Laut MiliterLambang KolinlamilAktif1 Juli 1961Negara IndonesiaTipe unitAngkutan Laut MiliterBagian dariTNI Angkatan LautMarkasJakarta Utara, DKI JakartaMotoSatya Wira Jala DharmaBaret BIRU LAUT Situs webhttps://kolinlamil.tnial.mil.id/TokohPanglimaLaksamana Muda TNI Hudiarto Krisno Utomo, M.A., M.M.S., P.S.C.(Joint)., CHRMP.Kepala StafLaksamana Pertama TNI Mochamad Riza, S.E., M.Tr.Opsla., CRMP.InspekturLaksamana Pertama TNI Damayanti, S.H., M.M.DandenmaKolonel L...

 

Cermak Road

Cermak Road (22nd Street)Anton Cermak Memorial ParkwayHistoric Illinois Route 552200 SouthCermak Road crossing under the Rock Island District in Chinatown.West endBlanchard Street in Wheaton, IllinoisEast endMartin Luther King Drive in ChicagoOtherKnown forAnton Cermak Cermak Road, also known as 22nd Street, is a 19-mile, major east–west street on Chicago's near south and west sides and the city's western suburbs. In Chicago's street numbering system, Cermak is 2200 south, or twe...

Euro

Para otros usos de este término, véase Euro (desambiguación). Euro евро en búlgaro, ευρώ en griego, euró en húngaro,eiro en letón, еuras en lituano,ewro en maltés y evro en eslovenoMoneda de un euroBilletes del euro(son billetes espécimen) Código ISO EURSímbolo €Ámbito Eurozona Alemania Austria Bélgica Chipre Croacia Eslovaquia Eslovenia España Estonia Finlandia Francia Grecia Irlanda Italia L...

 

B

  此條目介紹的是拉丁字母中的第2个字母。关于其他用法，请见「B (消歧义)」。   提示：此条目页的主题不是希腊字母Β、西里尔字母В、Б、Ъ、Ь或德语字母ẞ、ß。 BB b(见下)用法書寫系統拉丁字母英文字母ISO基本拉丁字母（英语：ISO basic Latin alphabet）类型全音素文字相关所属語言拉丁语读音方法 [b][p][ɓ](适应变体)Unicode编码U+0042, U+0062字母顺位2数值 2歷史發...

 

The Dome at America's Center

Edward Jones DomeThe TWA DomeDome at America's Center Informasi stadionNama lamaTrans World Dome (1995–2001)Dome at America's Center (2001–2002)Russell Athletic Field at Edward Jones Dome (11 Desember 2006)PemilikSt. Louis Regional Sports AuthorityOperatorSt. Louis Convention/Visitors BureauLokasiLokasi701 Convention PlazaSt. Louis, Missouri 63101Koordinat38°37′58″N 90°11′19″W / 38.63278°N 90.18861°W / 38.63278; -90.18861Koordinat: 38°37′58″N 90°1...

Kerey (lake)

Lake in Kazakhstan KereyКерейSentinel-2 image of lake KereyKereyLocationKazakh UplandsCoordinates50°07′39″N 68°42′17″E / 50.12750°N 68.70472°E / 50.12750; 68.70472TypeendorheicPrimary inflowsKerey riverPrimary outflowsnoneCatchment area3,680 square kilometers (1,420 sq mi)Basin countriesKazakhstanMax. length9.6 kilometers (6.0 mi)Max. width8.4 kilometers (5.2 mi)Surface area62.8 square kilometers (24.2 sq mi)Average d...

 

Adi Yoga Susetyo

Adi Yoga Susetyo Asops Kasdivif 2/KostradPetahanaMulai menjabat 30 Juli 2022PendahuluKolonel Inf Daniel S.P. LumbanrajaPenggantiPetahana Informasi pribadiLahirBandung, Jawa BaratSuami/istriNovie ShilviantyAlma materAkademi Militer (2000)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratMasa dinas2000–sekarangPangkat Kolonel TNISatuanInfanteriSunting kotak info • L • B Kolonel Inf Adi Yoga Susetyo, S.H., M.A. adalah seorang perwira menengah TNI-AD Saat i...

 

شاطئ النخيل (الإسكندرية)

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2017) يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها...

Brownie (folklore)

Pour les articles homonymes, voir Brownie (homonymie). Cet article est une ébauche concernant une légende. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Brownies Un brownie (scots : broonie ou brunie; gaélique écossais : brùnaidh, parfois confondu avec le gruagach) est un personnage du folklore écossais. Génie domestique sympathique et travailleur, il effectue les tâches ménagères de la fam...

 

23rd Wing

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 23rd Wing – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2012) (Learn how and when to remove this message) 23rd Wing 23rd Wing's assets (circa 2015)Active1948–1949; 1951–1952; 1964–1992; 1992–presentCountry United StatesBranch United ...

 

Bundesstraße 4 R

Vorlage:Infobox hochrangige Straße/Wartung/DE-B Bundesstraße 4 R in Deutschland Karte Verlauf der B 4 R Basisdaten Betreiber: Deutschland Bundesrepublik Deutschland Gesamtlänge: 18,295 km Bundesland: Bundesstraße 4 R am Haltepunkt Nürnberg-Sandreuth Straßenverlauf Freistaat Bayern Kreisfreie Stadt Nürnberg Vorlage:AB/Wartung/Leer Südring Münchener Straße als Frankenstraße als Ulmenstraße als Nopitschstraße Otto-Brenner-Brücke / Nürnberg-Südring als Nopitschstra...

وايت كلاود

وايت كلاود     الإحداثيات 39°58′38″N 95°18′00″W / 39.9772°N 95.3°W / 39.9772; -95.3   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة دونيفان  خصائص جغرافية  المساحة 1.891536 كيلومتر مربع1.891534 كيلومتر مربع (1 أبريل 2010)  ارتفاع 269 متر  عدد ا�...

 

1971年

日本ローカルの事柄については「1971年の日本」をご覧ください。 千年紀: 2千年紀世紀: 19世紀 - 20世紀 - 21世紀十年紀: 1950年代 1960年代 1970年代 1980年代 1990年代年: 1968年 1969年 1970年 1971年 1972年 1973年 1974年 1971年 1971年の話題 主権国家 - 周年 - 表彰‎ 指導者 国の指導者 - 宗教指導者 社会 政治 - 選挙 - 法 -...

 

ختم أسطواني

العقاد الصدغي (حوالي 2330-2200 ق قبل الميلاد ) ختم لفة من اللازورد مع لفة حديثة ، شيكاغو ، المعهد الشرقي ختم أُسْطوانيّ هو ختم على هيئة أُسْطُوانَة، زودّ بدنه الخارجي بأشكال محفورة، تترك دحرجته على مادة قابة للتشكل (من الطين مثلًا) طبعة على شكل شريط اشكال مستمر. في الحالة العادية...

Trebuchet

Siege engine using long arm to throw projectiles For other uses, see Trebuchet (disambiguation). Replica counterweight trebuchets at Château de Castelnaud Counterweight trebuchet used in a siege from the Jami' al-tawarikh, c. 1306-18[1][2] A trebuchet[nb 1] (French: trébuchet) is a type of catapult[5] that uses a rotating arm with a sling attached to the tip to launch a projectile. It was a common powerful siege engine until the advent of gunpowder. The desig...

 

Fred Wolf Films

Fred Wolf FilmsIndustryAnimationProduction Live ActionFounded1967 (original company)2013 (current company)FounderJimmy T. Murakami Fred WolfDefunct1999 (original company)HeadquartersBurbank, CaliforniaKey peopleChairman & CEO:Fred WolfProductstelevision showsfeature filmsWebsitehttp://www.fredwolffilms.com/ Fred Wolf Films is an American animation studio founded in 1967 by Fred Wolf and Jimmy T. Murakami.[1] It was founded as MW (Murakami-Wolf). It later became known as Murakami-...