לא-מודע קולקטיבי

לא־מודע קולקטיבי (לעיתים תת־מודע קולקטיבי ולפי האקדמיה ללשון: לא־מודע קיבוצי[1]) הוא מונח שטבע הפסיכולוג קרל ג. יונג לציון הרובד הלא־מודע המשותף, כביכול, לכל בני האדם. רעיונותיו של יונג בנושא משלבים יסודות מיסטיים ברורים. בשל כך יש חילוקי דעות, האם יש לראות בהם פסבדו־מדע, תורה מיסטית או רעיון מדעי.[2] התיאוריה של יונג מהווה את אחת האדפטציות לתיאוריה הפסיכואנליטית. למרות שתיאוריה זו מוכרת בפסיכולוגיה הפופולרית, מופנית כלפיה ביקורת לא מעטה. יש הטוענים כי התיאוריה כולה אינה מבוססת מדעית,[3] ואף יכולה להיחשב לפסאודו־מדע.[4]

בניגוד לזיגמונד פרויד, שטען כי הלא־מודע כולל רק תכנים וזיכרונות שהיו נגישים לאדם והודחקו על ידיו באופן אקטיבי, יונג סבר כי הלא־מודע כולל בנוסף לתפיסה של פרויד, גם תכנים נפשיים שמעולם לא הגיעו לסף התודעה של האדם, והם לא בהכרח נתפסים כשליליים. הלא-מודע הקולקטיבי של יונג כולל ארכיטיפים, שהם צורות או סמלים הקיימים אצל כל בני האדם בכל התרבויות. ארכיטיפים אלו הם אבני היסוד של הלא־מודע הקולקטיבי. בין הארכיטיפים שסיווג יונג נמצאים האב, האם, הילד, אלוהים, לידה מחדש, מוות, צל, פרסונה ועוד. על פי יונג, ככל שאישיותו של האדם הולכת ומתפתחת, התכנים של הלא־מודע הולכים ומתגלים למודע ומעשירים את חייו של האדם.

מקור הלא־מודע הקולקטיבי

לדעת יונג, הלא־מודע הקולקטיבי הוא המבנה בעל ההשפעה הרבה ביותר על האישיות, הוא כולל את כל אוצר החוויות שהצטברו במשך דורי דורות של קיום הגזע האנושי, ונשארו כעקבות זיכרון במוח האדם. עקבות זיכרון אלה מהעבר הקדום עוברים בתורשה, והם מושרשים באדם כנטיות מולדות להגיב או להתנהג בצורה מסוימת, בהתאם לתרבות ולמורשת שבהן נולד. יונג סבר שכשם שתכונות גופניות מועברות בתורשה, כך מבנים מסוימים במוח האדם מועברים בתורשה, ומבנים אלו מהווים תנאי מוקדם, להכוונת מחשבות, דימויים ודרכי התמודדות בחוויות החיים. כך ניתן לומר, למשל, שחוויות הקשורות לראיית השמש כמקור לחיים וצמיחה יצרו אצל האדם ארכיטיפ של ישות עליונה, וחוויות שהיו קשורות לכוחות טבע עצומים כמו פעילות וולקנית, רעידות אדמה ונחשולי מים יצרו באנושות ארכיטיפ של אנרגיה. יונג הביא כהוכחה לתפיסתו את תכונת האימהות, לפיה נשים מתוכנתות להתנהגות אימהית טיפוסית כלפי ילדיהן כמו הנקה והענקת חום, מבלי שלמדו זאת. דוגמה נוספת שהוא מביא היא הדימויים השווים בכל הדתות הנמצאות, בכל קצווי העולם, לגבי כח מאגי אוניברסלי שהכל סובב עליו[5].

ארכיטיפים

ערך מורחב – ארכיטיפ

הארכיטיפים של יונג דומים ל"צורות" (אידוס) או ה"אוניברסלים" של אפלטון, בהיותם מהות על־אנושית שמקורה אינו בעולם החושים, הקיימת באופן נפרד מהעולם וניתנת לידיעה ישירה באמצעות המחשבה. בשונה מאפלטון, שגרס כי ניתן להתקרב לעולם הצורות רק באמצעות מדיטציה, הגות והתעלות, סבר יונג כי הארכיטיפים מופיעים באופן ספונטני במחשבה בתקופות של משבר, ומהווים דלת שבעדה ניתן לצפות באמת על־אנושית. יונג סבר, למשל, כי המיתולוגיה מבוססת על סיפורים על ארכיטיפים ומהווה מאגר של אמיתות מופלאות הנסתרות עמוק בנשמתו של כל אדם.

פרופ' יצחק לוין מדגיש כי הארכיטיפים אינם תכנים מוגמרים וברורים, אלא נטיות כלליות שתקבלנה משמעות ייחודית וקונקרטית בהתאם לאדם, חוויותיו, תרבותו ותפיסת עולמו. כך למשל ארכיטיפ של הישות העליונה יכול להתבטא בתרבות אחת כפולחנו של אל השמש ובתרבות אחרת בתפיסה מונותאיסטית וברעיונות עמוקים ומורכבים. דוגמה נוספת הוא נותן לארכיטיפ של אנרגיה, שאצל ילד יכול לבוא לידי ביטוי בצורה של משחק בהדלקת אש, אצל מבוגר בזיקוקי די נור ואצל מדען במאמץ לגרום לפיצוץ אטומי.[6]

ראו גם

לקריאה נוספת

  • ק"ג יונג, האני והלא מודע (תרגום: חיים איזק), תל אביב: הוצאת דביר, תשל"ג-1973.
  • ק.ג. יונג, הפסיכולוגיה של הלא מודע (תרגום: חיים איזק), תל אביב: הוצאת דביר, תשל"ד-1975.

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ לא־מודע קיבוצי במילון פסיכולוגיה (תשנ"ד), באתר האקדמיה ללשון העברית
  2. ^ Simmons, R. Ed. (2004). The skeptic's dictionary San Diego, Calif.: R. Simmons, p. 186-187. באינטרנט כאן וכאן.
  3. ^ Frederick Crews, The Verdict on Freud, Psychological Science 7, 1996-03, עמ' 63–68 doi: 10.1111/j.1467-9280.1996.tb00331.x
  4. ^ Mario Bunge, The philosophy behind pseudoscience, Skeptical Inquirer, 2006, עמ' 29-37
  5. ^ יונג, הפסיכולוגיה של הלא מודע, עמ' 56–57.
  6. ^ יצחק לוין, הפסיכולוגיה של החלום, הוצאת דקל, 1980, עמ' 60–62.

Read other articles:

Cristian Ledesma Informasi pribadiNama lengkap Cristian Daniel LedesmaTanggal lahir 24 September 1982 (umur 41)Tempat lahir Morón, ArgentinaTinggi 180 m (590 ft 7 in)Posisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini Cimini (pelatih kepala)Karier junior1997–2001 Boca Juniors2001–2002 LecceKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2002–2006 Lecce 126 (4)2006–2015 Lazio 259 (12)2015 Santos 4 (0)2016–2017 Panathinaikos 6 (4)2017 Ternana 19 (0)2017–2018 Lugano 20 (0)2...

 

Gempa bumi Nepal 20232023 नेपालमा भूकम्पPeta intensitas gempa bumi ini menurut USGSWaktu UTC2023-11-03 18:02:54ISC635879604USGS-ANSSComCatTanggal setempat3 November 2023 (2023-11-03)Waktu setempat23:47 NST (UTC+5:45)Kekuatan5.7 MwKedalaman32,6 km (20,3 mi)Episentrum28°53′17″N 82°11′42″E / 28.888°N 82.195°E / 28.888; 82.195Koordinat: 28°53′17″N 82°11′42″E / 28.888°N 82.195°E...

 

العلاقات البحرينية الساموية البحرين ساموا   البحرين   ساموا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البحرينية الساموية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين البحرين وساموا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة ا...

2010 film by Paul W. S. Anderson Resident Evil: AfterlifeTheatrical release posterDirected byPaul W. S. AndersonWritten byPaul W. S. AndersonBased onResident Evilby CapcomProduced by Jeremy Bolt Paul W. S. Anderson Robert Kulzer Don Carmody Bernd Eichinger Samuel Hadida Starring Milla Jovovich Ali Larter Kim Coates Shawn Roberts Sergio Peris-Mencheta Spencer Locke Boris Kodjoe Wentworth Miller CinematographyGlen MacPhersonEdited byNiven HowieMusic byTomandandyProductioncompanies Constantin Fi...

 

العلاقات الأردنية الكرواتية الأردن كرواتيا   الأردن   كرواتيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الأردنية الكرواتية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الأردن وكرواتيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارن...

 

Cet article est une ébauche concernant un militaire chinois. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Dans ce nom, le nom de famille, Huo, précède le nom personnel. Pour les articles homonymes, voir Huo. Huo GuangFonctionRégentBiographieNaissance District de YaoduDécès 68 av. J.-C.Nom dans la langue maternelle 霍光Activités Homme politique, régentFratrie Huo QubingConjoint Huo Xian (d)Enfants Hu...

Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (septembre 2023). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les références utiles à sa vérifiabilité et en les liant à la section « Notes et références ». En pratique : Quelles sources sont attendues ?...

 

Not to be confused with Historical outline of Oregon or History of the west coast of North America. Oregon History redirects here. For the mural at the Oregon Historical Society, see Oregon History (mural). The construction of dams, like The Dalles Dam, was central to the power supply of the region The history of Oregon, a U.S. state, may be considered in five eras: geologic history, inhabitation by native peoples, early exploration by Europeans (primarily fur traders), settlement by pioneer...

 

This article is about the Financial Revolution in England. For the Revolution in the Netherlands, see Financial history of the Dutch Republic. Sealing of the Bank of England Charter (1694) by Lady Jane Lindsay, 1905. The Financial Revolution was a set of economic and financial reforms in Britain after the Glorious Revolution[1] in 1688 when William III invaded England. The reforms were based in part on Dutch economic and financial innovations that were brought to England by William II...

Ayam-kipas besar Centrocercus urophasianus Male in USAStatus konservasiHampir terancamIUCN22679503 TaksonomiDivisiManiraptoriformesKelasAvesOrdoGalliformesFamiliPhasianidaeGenusCentrocercusSpesiesCentrocercus urophasianus (Bonaparte, 1827) Tata namaProtonimTetrao urophasianus Subspecies C. u. urophasianus C. u. phaios DistribusiSage grouse range[1] Ayam-kipas besar ( Centrocercus urophasianus ), juga dikenal sebagai ayam marmia, adalah ayam kaki-kasar terbesar di Amerika Utara. Sebara...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018)   هذه المقالة عن حراش. لمعانٍ أخرى، طالع حراش (توضيح). 31°17′31″N 34°13′13″E / 31.29194°N 34.22028°E / 31...

 

المدرسة البيطرية ميزون ألفور École vétérinaire de Maisons-AlfortMaisons-Alfort - École Vétérinaire (بالفرنسية)École vétérinaire de Maisons-Alfort (بالفرنسية) معلومات عامةالمدينة ميزون ألفورالتقسيم الإداري ميزون ألفور البلد  فرنسا شبكة المواصلات مترو باريس المالك RATPالإدارة الهيئة المستقلة للنقل في باريس الخطو...

Experimental four-engine turboprop military transport L-1249 Super Constellation R7V-2/YC-121F Constellation Lockheed R7V-2 Role Experimental military transportType of aircraft National origin United States Manufacturer Lockheed Designer Clarence Kelly Johnson First flight 1 September 1954 Introduction 10 September 1954 (Navy) July 1955 (Air Force) Status Retired Primary user United States Navy United States Air Force Produced 1954 and 1955 respectively Number built 4 Developed from C-12...

 

Month of 1945 1945 January February March April May June July August September October November December << July 1945 >> Su Mo Tu We Th Fr Sa 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31   July 16, 1945: Trinity (nuclear test) The following events occurred in July 1945: July 1, 1945 (Sunday) The Battle of Balikpapan began when Australian and Dutch troops made an amphibious landing a few miles north of Balikpapan, Borneo. The Inn...

 

Questa voce o sezione sull'argomento anatomia vegetale non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Meristema radicale di cipolla al microscopio ottico. Il meristema è un tessuto vegetale le cui cellule mantengono (o riprendono dopo il differenziamento) la capacità di dividersi per mitosi per originare nuove cellule. Ogni cellula meristematica deriv...

Disambiguazione – Fath rimanda qui. Se stai cercando altri significati, vedi Fath (disambigua). Disambiguazione – Al-Fatah rimanda qui. Se stai cercando la società segreta araba, vedi Al-Fatah (società segreta). Fatḥ(AR) فتح LeaderMahmūd Abbās Stato Palestina SedeRamallah Fondazione1959 IdeologiaSocialdemocrazia[1]Nazionalismo palestinese[2]Soluzione dei due Stati (dal 1988)[3] CollocazioneCentro-sinistra/Sinistra Partito eu...

 

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (July 2011) (Learn how and when to remove this message) Jorge Vázquez Viaña Jorge Vázquez Viaña (born 2 January 1939 in La Paz; Bolivia, presumed dead, May 1967; Nickname: El Loro or Bigotes) was a Bolivian revolutionary. He was part of the intellectual revolutionary guerrilla group of Che Guevara. Biography ...

 

تقدم الوكالة الأمريكية للتنمية الدولية إمدادات غذائية أساسية بالمجان أو بأسعار مدعمة لدول عربية عدة - الصورة من بورتسودان. المساعدات الإنسانية تمنحها عادة الدول الثرية إلى الدول الفقيرة، أو المؤسسات الخيرية للفقراء.تعد المساعدة الإنسانية مساعدة مادية لمساعدة هؤلاء الذي...

Japanese poetry form This article is about the Japanese poetic form. For haiku poetry written in English, see Haiku in English. For other uses, see Haiku (disambiguation). Not to be confused with Haikou. Haiku by Matsuo Bashō reading Quietly, quietly, / yellow mountain roses fall – / sound of the rapids Haiku (俳句, listenⓘ) is a type of short form poetry that originated in Japan, and can be traced back from the influence of traditional Chinese poetry. Traditional Japanese haiku consis...

 

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. ممشى مرفوع استغل خط سكة حديد غير مستعمل في مدينة نيويورك وقد نُسّق لتجميل البيئة الحضرية تنسيق المواقع[1][2] ويعرف ايضاً بتخصص عمارة البيئة( Landscape Architecture) حيث يهدف إلى ت...