דרדרת

דרדרת בתחתית הר ימנוסקה באלברטה, קנדה
חרוטי דרדרת על החוף הצפוני של איספיורד בסבאלברד, נורווגיה
קרחון המכוסה בדרדרת, לצ'ה דל דרגון, איטליה

דרדרתלועזית: Talus או Scree) היא אוסף של שברי סלע בבסיס צוקים, מדרונות הרים תלולים, הרי געש או שולי עמקים, שהצטברו עקב מפולת סלעים תקופתית מפני הצוקים הסמוכים. תצורות נוף הקשורות לחומרים אלו מכונות לעיתים קרובות "מרבצי דרדרת" (Talus deposits). למרבצי דרדרת יש צורה קעורה כלפי מעלה, שהנטייה המקסימלית מקבילה לזווית השיפוע הטבעי של גודל החומר המפורר הממוצע, ונעה לכן בין 26 ל-42 מעלות.

דרדרת יכולה להיווצר גם מתחת למים, למשל התפוררות של שונית (למשל של אלמוגים) שמקורה ביולוגי. השטח המכוסה בשברי השונית מכונה "אזור הדרדרת".

המקור של המונח בלועזית טאלוס (Talus) הוא מצרפתית ופירושו מדרון או מתלול,[1][2] מקורו של המונח סקרי (Scree) מנורדית עתיקה ופירושו מפולת אדמה (skriða).[3]

יצירה

היווצרות הדרדרת היא תוצאה של פעילות בליה וסחיפה פיזית וכימית על פני הסלע. התהליכים העיקריים הגורמים להתפוררות המדרונות הסלעיים תלויים במידה רבה באקלים האזורי (טמפרטורה, כמות הגשמים וכו'). דוגמאות:

בדרך כלל מייחסים היווצרות דרדרת להיווצרות קרח במורדות הסלעיים של ההרים. במהלך היום מים יכולים לזרום אל סדקים בסלע. אם הטמפרטורה יורדת מספיק, למשל בערב, מים אלה עשויים לקפוא. מכיוון שהמים מתרחבים ב-9% כאשר הם קופאים, הם יכולים לייצר כוחות גדולים שיוצרים סדקים חדשים או גושי סלע במצב לא יציב. ייתכן ויהיה צורך בתנאי סף מיוחדים (קפיאה מהירה וכליאת מים) כדי שתהליך זה יקרה. יצירת דרדרת כתוצאה מתהליך קפיאה-הפשרה מתרחשת בעיקר באביב ובסתיו, כאשר הטמפרטורות במהלך היממה מתנדנדות סביב נקודת הקיפאון של המים, והפשרת שלגים מהווה מקור הספקה מתמשך למים זורמים.

קיימת מחלוקת בין המדענים לגבי יעילותם של תהליכי קפיאה-הפשרה בייצור דרדרת. חוקרים רבים מאמינים כי היווצרות קרח במערכות סדקים גדולות פתוחות אינה יכולה לייצר לחצים גבוהים, ובמקום זאת הם טוענים שהמים והקרח פשוט יזרמו מהסדקים ככל שהלחץ יבנה. יש הטוענים שתופעת התרוממות קפיאה,[א] שידוע שהיא פועלת על הקרקע באזורי קפאת-עד עשויה לשחק תפקיד חשוב בהתפוררות הצוק במקומות קרים.[4]

דרדרת יכולה להסתיר בתוכה מעיינות או קרחונים. לדוגמה, האגם לצ'ה דל דרגון (Lech dl Dragon) בקבוצת סלה בהרי הדולומיטים, מקבל את מימיו ממי הפשרת הקרחון המוסתר תחת שכבה עבה של דרדרת. תהליך ההפשרה של הקרחון שמתחת לדרדרת מואט בשל שכבת הדרדרת הפועלת כמגן בפני קרני השמש והטמפרטורות החיצוניות.

בסופו של דבר, מדרון סלעי עשוי להיות מכוסה לחלוטין על ידי הדרדרת שנוצרה ממנו, כך שייצור חומר חדש ייפסק. מדרון כזה מתואר כ"מעורבב" עם חומר מפורר.

קישורים חיצוניים

ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא דרדרת בוויקישיתוף

ביאורים

  1. ^ באנגלית frost heaving, היא התנפחות כלפי מעלה בקרקע בתנאי הקפאה הנגרמת על ידי נוכחות הולכת וגוברת של קרח כשהוא צומח לעבר פני השטח, כלפי מעלה מהעומק באדמה בה טמפרטורות הקיפאון חדרו לאדמה

הערות שוליים

Read other articles:

Indonesien Republiken Indonesien Flagga Statsvapen Valspråk: Bhinneka Tunggal Ika  (Gammal javanesiska)Enhet i mångfaldNationell ideologi: Pancasila[1][2] Nationalsång: Indonesia Raya läge Huvudstad(även största stad) Jakarta Officiellt språk Indonesiska Demonym indones(maskulinform)indonesiska (femininform)[3] Statsskick Republik  -  President Joko Widodo  -  Vicepresident Ma'ruf Amin Självständighet från Nederländerna   -  D...

 

الاتحاد العام للحقوقيين الفلسطينيين المقر الرئيسي دمشق تاريخ التأسيس نوفمبر 1971 منطقة الخدمة فلسطين والشتات اللغات الرسمية عربية المنظمة الأم منظمة التحرير الفلسطينية الانتماء منظمة التحرير الفلسطينية تعديل مصدري - تعديل   الاتحاد العام للحقوقيين الفلسطينيين؛ وهو تن...

 

Election For related races, see 1948 United States gubernatorial elections. 1948 New Hampshire gubernatorial election ← 1946 November 2, 1948 1950 →   Nominee Sherman Adams Herbert W. Hill Party Republican Democratic Popular vote 116,212 105,207 Percentage 52.21% 47.27% County results Adams:      50-60%      60-70%      70-80%Hill:      50-60%    &...

Supreme Court of the United States38°53′26″N 77°00′16″W / 38.89056°N 77.00444°W / 38.89056; -77.00444EstablishedMarch 4, 1789; 235 years ago (1789-03-04)LocationWashington, D.C.Coordinates38°53′26″N 77°00′16″W / 38.89056°N 77.00444°W / 38.89056; -77.00444Composition methodPresidential nomination with Senate confirmationAuthorized byConstitution of the United States, Art. III, § 1Judge term lengthl...

 

Linda Maxine GodwinLahir02 Juli 1952 (umur 71)Cape Girardeau, MissouriStatusPensiunKebangsaanAmerika SerikatPekerjaanIlmuwanKarier luar angkasaAntariksawati NASAMisiSTS-37, STS-59, STS-76, STS-108Lambang misi Linda Maxine Godwin (lahir 2 Juli 1952) adalah seorang ilmuwan Amerika Serikat dan pensiunan antariksawati NASA.[1] Godwin masuk NASA pada 1980 dan menjadi antariksawati pada Juli 1986. Ia pensiun pada 2010. Referensi ^ Astronaut bio: Linda M.Godwin. National Aeronautics an...

 

Form of violence Not to be confused with Structural abuse. Part of a series onSociology History Outline Index Key themes Society Globalization Human behavior Human environmental impact Identity Industrial revolutions 3 / 4 / 5 Social complexity Social construct Social environment Social equality Social equity Social power Social stratification Social structure Perspectives Conflict theory Critical theory Structural functionalism Positivism Social constructionism Symbolic interactionism Branch...

SWI Image acquired at 4 Tesla showing the veins in the brain. Susceptibility weighted imaging (SWI), originally called BOLD venographic imaging, is an MRI sequence that is exquisitely sensitive to venous blood, hemorrhage and iron storage. SWI uses a fully flow compensated, long echo, gradient recalled echo (GRE) pulse sequence to acquire images. This method exploits the susceptibility differences between tissues and uses the phase image to detect these differences. The magnitude and phase da...

 

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

 

Naval force capable of operating in littoral waters A United States Navy Monitor, a brown-water navy vessel, firing napalm during the Vietnam War Part of a series onWarOutline History Prehistoric Ancient Post-classical castles Early modern pike and shot napoleonic Late modern industrial fourth-gen Military Organization Command and control Defense ministry Army Navy Air force Marines Coast guard Space force Reserves Regular / Irregular Ranks Specialties: Staff Engineers Intelligence Reconnaiss...

Japanese noble lady Portrait of Numata Jakō Numata Jakō (沼田麝香, 1544 – September 4, 1618) also known as Hosokawa Maria (細川 マリア) was a Japanese noble lady of the Sengoku period. She was the wife of Hosokawa Fujitaka and mother of Hosokawa Tadaoki.[1] She was best known for fighting and for accompanying Hosokawa Fujitaka in the siege of Tanabe during Sekigahara Campaign.[2] Life Jako was the daughter of the lord of Kumagawa Castle in Wakasa Province, Numata ...

 

Former railway station in Northamptonshire, England This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Blisworth railway station – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2010) (Learn how and when to remove this message) BlisworthView eastward, towards Bletchley and London on the West Coast Main ...

 

Birgitte ReimerCuplikan dari Summer Place Wanted yang menampilkan Birgitte Reimer dan Bibi AnderssonLahir(1926-02-08)8 Februari 1926Nykøbing Falster, DenmarkMeninggal19 April 2021(2021-04-19) (umur 95)[1]PrancisPekerjaanPemeranTahun aktif1947-1964 Birgitte Reimer (8 Februari 1926 – 19 April 2021) adalah seorang pemeran film Denmark. Ia tampil dalam 17 film antara 1947 dan 1964.[2][3] Filmografi Soldaten og Jenny (1947) I de lyse nætter (194...

Voce principale: Sportgemeinschaft Dynamo Dresden. Sportgemeinschaft Dynamo DresdenStagione 2019-2020Sport calcio Squadra Dinamo Dresda Allenatore Cristian Fiél (1ª-15ª) Heiko Scholz (16ª) Markus Kauczinski (17ª-34ª) All. in seconda Maximilian Hahn Heiko Scholz 2. Bundesliga18º posto Coppa di GermaniaSecondo turno Maggiori presenzeCampionato: Broll (33)Totale: Broll (35) Miglior marcatoreCampionato: Koné, Schmidt (6)Totale: Koné (7) StadioRudolf-Harbig-Stadion Maggior numero di...

 

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Козак. Тарас Романович Козак Народный депутат Украины VIII, IX созывов 27 ноября 2014 — 13 января 2023 Рождение 6 апреля 1972(1972-04-06) (52 года)Львов, УССР, СССР Партия Оппозиционный блокОппозиционная платформа — За жизнь Обр...

 

A branch of linguistics studying how humans make sounds This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these messages) This article's tone or style may not reflect the encyclopedic tone used on Wikipedia. See Wikipedia's guide to writing better articles for suggestions. (April 2020) (Learn how and when to remove this message) This article may lack focus or may be about more than one topic. Please help improve th...

エフエム周南株式会社種類 株式会社市場情報 非上場本社所在地 日本〒745-0801山口県周南市大字久米3918業種 情報・通信業法人番号 6250001009811代表者 代表取締役社長 藤田 徹資本金 4千5百万円外部リンク http://www.fms784.co.jp/テンプレートを表示 エフエム周南株式会社愛称 しゅうなんエフエム 78.4コールサイン JOZZ8AJ-FM周波数/送信出力 78.4 MHz/20 W本社・所在地 〒745-0801山口県�...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يونيو 2022) إيمانويل أونيكا (بالفرنسية: Emmanuel Onyeka Joseph)‏ معلومات شخصية الاسم الكامل إيمانويل أونيكا جوزيف الميلاد 28 فبراير 1994 (العمر 30 سنة)إبادان، نيجيريا الطول 1.73 م (5...

 

2010 live album by Mike Reed's Loose Assembly Featuring Roscoe MitchellEmpathetic PartsLive album by Mike Reed's Loose Assembly Featuring Roscoe MitchellReleased2010RecordedNovember 7, 2009VenueUmbrella Music Festival, The Hideout, ChicagoGenreFree improvisationLabel482 Music482-1074Mike Reed chronology Stories and Negotiations(2010) Empathetic Parts(2010) It Only Happened at Night(2011) Empathetic Parts is a live album by Mike Reed's Loose Assembly. The group's third release, it was ...

مالية عامةصنف فرعي من الاقتصاد يمتهنه finance expert (en) فروع  القائمة ... اقتصاد سياسي — اقتصاد بيئي — سياسة مالية — السياسة — حمولة[1] تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات جزء من سلسلة حول الحكومةمالية عامة السياسات سياسة اقتصادية سياسة مالية سياسة نقدية سياسة تجارية سي�...

 

أو سي إن   معلومات عامة المالك سي جاي إي أند إم تاريخ التأسيس 1995 البلد  كوريا الجنوبية اسم قديم Daewoo Cinema Network (1995-1999) الموقع الرسمي الموقع الرسمي  صفحة فيسبوك OCN.TV  صفحة تويتر ocn_original،  وOCN_ORIGINAL  تعديل مصدري - تعديل   أو سي أن (بالإنجليزية: OCN)‏ أو شبكة أوريون السين...