A garduña, fuíña, furatoxos[1], martaraña[2], martuxa[3], martuxo[4]rabisaco[5] ou gatela[6] (Martes foina) é un mamífero depredador nocturno de tamaño mediano da familia Mustelidae. En estado adulto, a garduña mide entre 40 e 50 cm de lonxitude sen contar coa cola, que mide entre 21 e 27 centímetros, e o seu peso oscila entre 1 e 2 kg. Moi semellante á marta, non en balde teñen antepasados comúns; distínguese desta polo seu babeiro de cor branca que se abre en pinza cara ás extremidades dianteiras. Ten un excelente oído e moi boa vista e olfacto.
(Vexa embaixo a área de distribución da Garduña en Galicia)
Hábitat
É estritamente nocturna e pódese ver por toda a Península Ibérica por fragas, toxeiras, pedregais ou zonas rurais e suburbanas. Vive en zonas moi asolladas, normalmente prados, zonas montañosas e rochosas con pouca vexetación. Adaptouse a lugares onde vive o home e caza en granxas, pero tamén se pode atopar en fragas e bosques de aciñeiras.
Comportamento e alimentación
Aliméntase de pequenos roedores, pequenos mamíferos, paxaros, anfibios, ovos, insectos, froita e mel. É un animal solitario. Desprázase rapidamente a saltos polo seu amplo territorio de caza que pode ser de 2 a 10 km e non dubida en defendelo doutros machos adultos. Adoita dispoñer de varios tobos entre penedos e caracochas de árbores vellas que ocupa indistintamente. Moi a miúdo vive soa na súa toqueira (un oco entre rochas, nunha árbore ou o ocupado anteriormente por outro animal), marca o seu territorio que, normalmente, é de 80 hectáreas. É basicamente nocturna e silenciosa.
Reprodución
As garduñas alcanzan a madureza sexual entre os 18 meses e os 3 anos. A garduña ten dúas épocas de reprodución ao ano, a primeira durante o mes de febreiro e a outra entre xuño e agosto. Ao seren de costumes solitarios, machos e femias unicamente se xuntan para aparearse[7]. Os machos pelexan e berran, percorren longas distancias ata atoparen unha femia. Este período de saída dura uns 15 días. A femia reterá os espermatozoides vivos do macho no seu interior ata máis ou menos o mes de xaneiro debido á implantación diferida. A xestación dura uns 56 días. Cría a partir do mes de marzo en tobos ou debaixo das cavidades dos bloques de pedras. Pode ter de 3 a 7 crías. Aliméntanas grazas aos seus catro glándulas mamarias.
