Ganesha (en sánscrito: संस्कृत: गणेश), tamén coñecido como Ganesh ou Ganexa,[1][2] é un dos deuses máis venerados do hinduísmo, simbolizando a sabedoría, a eliminación de obstáculos e o patrón das artes e das ciencias.
Adórase en numerosas formas relixiosas en toda a India e é unha figura central en rituais e celebracións hindús.
Ganesha é o símbolo das solucións lóxicas e debe interpretarse como tal. O seu corpo é humano mentres que a cabeza é a dun elefante; ao mesmo tempo, o seu transporte (vahana) é un roedor. Deste xeito, Ganesha representa unha solución lóxica aos problemas: é o "Destrutor de Obstáculos". A súa consorte é Buddhi (un sinónimo de "mente") e é adorado xunto con Lakṣmi (a deusa da abundancia) por comerciantes e empresarios. O culto a Ganesha está moi estendido, mesmo fóra da India. Os seus devotos chámanse Gaṇapatyas.[3]
Como sucede nas outras representacións dos deuses no hinduísmo, a figura de Ganesha encapsula un arquetipo con múltiples significados e simbolismo. Expresa un ideal de perfección e tamén os medios a través dos cales pode alcanzarse.[4]
Ganesha adoita representarse con cores cálidas que van do amarelo ao vermello, e ás veces amarelo verdoso, incorporando a forma humana cunha prominente barriga, catro brazos e a característica cabeza de elefante cun só cairo (ou un deles roto). É común atopalo montado no seu vahana (vehículo ou montura), un rato chamado Mushika (da raíz indoeuropeamus, literalmente 'rato'), que representa a capacidade para evitar obstáculos.[5][6] Ganesha adoita representarse sentado, cunha perna levantada e cruzada sobre a outra, simbolizando o equilibrio entre o mundo material e o espiritual.
Na estrita iconografía hindú, é tabú representar a Ganesha con só dúas mans. Non obstante, existen imaxes de Ganesha con seis, oito, dez, doce ou incluso catorce mans, onde cada unha sostén un obxecto distinto, representando até cincuenta e sete símbolos diferentes segundo algúns estudosos.[7] Cada atributo porta unha carga simbólica que reflicte as virtudes internas ás que os devotos deben aspirar.
Adoración e simbolismo
Estatua de Ganesha fotografada en Londres durante o día santo de Dipavali.
É tradicionalmente adorado antes de comezar calquera novo proxecto ou ao inicio de viaxes, e o festival de Ganesh Chaturthi celébrase anualmente en súa honra.[8]
Ganesha é recoñecido no hinduísmo como o son primordial Om, do que se cre que emanaron todos os himnos sagrados.[9] Representa a unión de Śakti (Enerxía) e Shiva (Materia), simbolizando tanto o Son como a Luz, xunto co seu irmán Escanda (ou Kartikeya).[9] Ganesha encarna o equilibrio entre forza e bondade, poder e beleza, e destaca pola súa capacidade para discernir entre verdade e ilusión, o real e o irreal.
A sabedoría e os atributos de Ganesha descríbense no Gaṇapati Upaniṣad, un texto antigo que o identifica con Brahman (a realidade última) e Atman (a alma individual). Un dos mantras máis célebres asociados a Ganesha é Om Gam Gaṇapataye Namah, que se traduce como "Saúdo ao Señor dos grupos e exércitos".[10]
O nome está composto polas palabras gaṇa (sánscrito: गण = tropas, grupos, exércitos)[11] + īśa (sánscrito: ईश = señor),[12] que, por acomodación eufónica, forman Gaṇeśa.
Ga simboliza Buddhi (intelecto) e Na simboliza Vijñāna (sabedoría).
Tamén se lle chama Vinayaka en kannada, malayalam e marathi, Vinayagar e Pillayar en tamil, e Vinayakudu en telugu. Ganesha é considerado o eliminador de obstáculos, provedor de éxito e abundancia, mestre do intelecto, sabedoría e xefe do exército celeste, e por iso, esta divindade sempre se atopa na porta de todos os templos hindús e na porta dos fogares hindús como protector.
En xeral, o título hindú de respecto śrī ou shri ten como prefixo o seu nome.
Do mesmo xeito que outros Murtis hindús (ou deuses e deusas), Ganesha ten moitos outros títulos de respecto ou nomes simbólicos, e adoita ser venerado a través do canto do sahasranama, ou mil nomes. Cada un é diferente e leva un significado diferente, representando un aspecto diferente do deus en cuestión. Case todos os deuses hindús teñen unha ou dúas versións aceptadas das súas propias liturxias dos mil nomes.
Sumukha (sánscrito: सुमूख), aquel que ten un rostro fermoso: dise que Ganesha posúe todas as calidades da Lúa, a quen tamén se lle chama Deus da beleza, e por iso é coñecido como Sumukha.
Vakratunda (sánscrito: वक्रतुंड), tronco curvo
Vighnaharta (sánscrito: विघ्नहर्त), removedor de obstáculos
Vighna Vinashaka, removedor de obstáculos
Vighnesh ou Vighneshvara (sánscrito: विग्णेशवर), controlador de obstáculos ( Vighna = obstáculos, īśvara = señor)
Vikata (sánscrito: विकट), o feroz
Vinayaka, (sánscrito विनायक), un líder distinguido (Vi significa especial viśeṣa e nayaka da raíz ni para liderar, polo tanto, líder
Vishvadhara ou Jagadoddhara, O que mantén o universo
Vishvanata ou Jagannatha, Señor do Universo
Outro murti moi querido é o Bala Gajanana ou Bala Ganesha (literalmente, o pequeno Ganesha ou o bebé Ganesha ), no que se representa a un Ganesha moi novo cun tronco pequeno e ollos grandes nos brazos dos seus Divinos Pais, ou mentres abraza docemente. o Lingam, o símbolo de Shiva.
Os doce nomes de Ganesha
O Ganesha Puraṇa, un texto importante dos Gaṇapatyas, ofrécenos unha lista dos doce nomes principais do deus elefante. Estes nomes deben pronunciarse antes de calquera ritual. Son os seguintes:
1. Sumukha : "O Señor cheo de graza"
dous. Ekadanta : "O Señor que só ten unha presa"
3. Kapila : "O Señor de cor leonata"
4. Gajakarna : "O Señor con orellas de elefante"
5. Lambodara : "O Señor cunha barriga prominente"
6. Vikata : "O deformado"
7. Vighnanâsaka : "O Señor destrutor de obstáculos"
8. Ganâdhipa : "O Señor Protector de Gaṇa"
9. Dhûmraketu : "O Señor da cor afumada" con dous brazos montado nun cabalo azul, o Gobernante do Kali Yuga
10. Ganâdhyaksha : "O ministro do Gana"
11. Bhâlachandra : "O Señor que leva a lúa crecente na súa cabeza"
12. Gajânana : "O Señor con cara de elefante".
Ademais destes, hai máis nomes que constitúen os 21 nomes de Ganesha, usados durante Puja. Ofrendas de flores e arroz acompañan aos 21 nomes de Ganesha (eka viśanti nama).
Vighnarâja : "O Rei dos Obstáculos"
Gajânana : "O Señor que ten rostro de elefante"
Lambodara : "O Señor cunha barriga prominente"
Shivatmaja : "O fillo de Shiva"
Vakratunda : "O Señor co tronco retorcido"
Supakarna
Gaṇeśvara : "O Señor de Gana"
Vighnanashin : "O destrutor de obstáculos"
Vikata : "O deformado"
Vamana : "O anano"
Sarvadeva
Sarvadukhavinâshi
Vighnarhartr : "O Señor que cancela os obstáculos"
Dhûmrâja
Sarvadevâdhideva
Ekadanta : "O Señor que só ten un colmillo"
Krishnapingala : "O Señor Azul Escuro"
Bhâlachandra : "O Señor que leva a lúa crecente na súa cabeza"
Ganesa Macula é un accidente xeolóxico de albedo escuro e de forma circular da lúaTitán do planeta Saturno.[13] O seu nome procede da divinidade Ganesha.
↑"Gāṇapatyas". Hindupedia, the Hindu Encyclopedia(en inglés). 2023-04-07. Consultado o 2024-03-13.
↑Paul Courtright, "Ganesha: Lord of Obstacles, Lord of Beginnings", ISBN 978-0195146720.
↑Na mitoloxía hindú, Mushika é máis que un simple vehículo; tamén simboliza a habilidade para chegar a todas partes, mesmo aos lugares máis pequenos e difíciles de acceder, reflectindo a capacidade de Ganesha para superar todos os obstáculos. A relación entre Ganesha e Mushika tamén se interpreta ás veces como a representación do control do intelecto (simbolizado por Ganesha) sobre o ego (simbolizado por Mushika).
↑Paul Martin-Dubost, "Ganesha: The Enchanter of the Three Worlds", ISBN 978-2908606275.
↑Courtright, Paul B. (1985): Gaṇeśa: Lord of Obstacles, Lord of Beginnings; apéndice «The Śrī Gaṇapati Atharvaśīrṣa». Nova York: Oxford University Press, 1985.
