Estudos de Ciencia, Tecnoloxía e Xénero
Os Estudos de Ciencia, Tecnoloxía e Xénero abordan de forma interdisciplinar o desenvolvemento histórico e os efectos sociais da ciencia e a tecnoloxía desde unha perspectiva de xénero. Intégranse nos estudos de Ciencia, Tecnoloxía e Sociedade.
Historia
A tradición en España dos estudos de ciencia, tecnoloxía e sociedade data da década dos 80 a partir da necesidade do estudo da ciencia e a tecnoloxía desde unha perspectiva integradora e interdisciplinar desde disciplinas como a Filosofía da ciencia, a Historia ou a Socioloxía da ciencia para cuestionar o pretendido carácter imparcial, autónomo e valorativamente neutro da ciencia e a tecnoloxía.[1][2]
Os Estudos de ciencia, tecnoloxía e xénero, no contexto socio-político da chamada "segunda onda" do feminismo, xorden da necesidade de estudar o papel das mulleres na ciencia e reescribir así a Historia da ciencia. Desde entón, Mulleres en ciencia foi unha das áreas de estudo máis importantes e frutíferas en ciencia, tecnoloxía e xénero, que continúa hoxe día, realizando o labor de recuperar unha xenealoxía de mulleres en ciencia a través da recuperación de biografías e achegas concretas de mulleres científicas.[3][4]
Ao mesmo tempo que se traballaba na recuperación histórica da achega das mulleres á ciencia, dedicábanse esforzos pedagóxicos por motivar a nenas e mulleres na aprendizaxe da ciencia e a tecnoloxía. E, doutra banda, desde a militancia en diversos movementos políticos e sociais (loita de clases, ecoloxía ou antimilitarismo), chegábase á conclusión de que non era suficiente engadir o compromiso feminista aos demais compromisos sociopolíticos, senón que era necesario incorporar o xénero como variable relevante nas análises críticas da cultura científico-tecnolóxica.[4]
Grazas a estes esforzos, e seguindo a Sandra Harding, pásase da cuestión da muller na ciencia á cuestión da ciencia no feminismo, iniciando unha tradición analítica multidisciplinar das barreiras sexistas e androcéntricas que mantiveron afastada á muller na ciencia; das consecuencias sociais e políticas que devandito afastamento supuxo; e dos rumbos sexistas e androcéntricos de que se atopan impregnados tanto a linguaxe como a práctica científica.[5][4]
Da necesidade de analizar e explicar todas estas cuestións xorden diversos enfoques teóricos que van configurando o campo da epistemoloxía feminista.
Áreas de estudo
- Mulleres en ciencia refírese á participación e contribución da muller en todas as áreas da ciencia desde as antigas civilizacións.
- Biomedicina en xeral e en particular do corpo das mulleres.
A biomedicina, como organismo biopolítico de control, produción e regulación do corpo institucionalizado a partir do Medicamento moderno desde do século XIX e ao longo de todo o século XX, representa un espazo de análise ineludible da formulación e práctica científico-tecnolóxica sobre o corpo, en xeral, e sobre o corpo da muller en particular.[6]
O desenvolvemento da biomedicina e as biotecnoloxías tivo desigual repercusión na saúde e calidade de vida de homes e mulleres.[3] As mulleres, ademais de non participar -ou ser invisibilizada a súa participación- no desenvolvemento científico-tecnolóxico, foron historicamente consideradas pola sociedade e o medicina seres inferiores e subordinados ao home. Antes do século XVIII non eran sequera obxecto de estudo do medicina, e cando no século XIX e XX empezaron a selo, foi para o estudo e realce das diferenzas entre homes e mulleres en corpos, cerebros, mentes e condutas, sempre considerando ás mulleres inferiores aos homes.[7] Como exemplo, podemos destacar os numerosos estudos en Psicoloxía para establecer as diferenzas sexuais en habilidades cognitivas e xustificar así a menor intelixencia das mulleres.[8]
Existen multitude de campos de aplicación para a análise do discurso e a práctica biomédica, así como das tecnoloxías desenvolvidas pola biomedicina para o tratamento do corpo, desde o punto de vista de xénero e feminista. Algúns son: a sexoloxía, as tecnoloxías e políticas reprodutivas ou dereitos reprodutivos, as tecnoloxías de asistencia ao parto ou medicalización do parto, as tecnoloxías de reprodución asistida ou as tecnoloxías de asignación/reasignación de sexo.
Situación actual
- Desde o ano 1996 celébrase de maneira bianual o Congreso Iberoamericano de Ciencia, Tecnoloxía e Xénero[9]
Notas
- ↑ "Organización de Estudios Iberoamericanos para la Educación, la Ciencia y la Cultura". Consultado o 2008, 11 xullo.
- ↑ Pérez Sedeño, Eulalia (2005). "Las ligaduras de Ulises o la supuesta neutralidad valorativa de la ciencia y la tecnología". CLXXXI (716): 441–443. 0210-I963.
- ↑ 3,0 3,1 Miqueo, C., Barral, M.J. y Magallón, C (eds.) (2008). "Introducción". Estudios Iberoamericanos de Género en Ciencia, Tecnología y Salud. Zaragoza: Ediciones Universitarias de Zaragoza.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Pérez Sedeño, Eulalia y González García, Marta I. (2002). "Ciencia, Tecnología y Género" (2).
- ↑ Harding, Sandra (1986) (1995). Feminismo y Ciencia. Barcelona: Morata.
- ↑ Foucault, Michel, (1976), (2005). Historia de la sexualidad. Volumen I: La voluntad de saber. Ediciones Siglo XXI.
- ↑ Thomas, Laqueur ,(1990), (1994). La construcción del sexo. Cuerpo y género desde los griegos hasta Freud. Madrid: Catédra, Col. Feminismos.
- ↑ Mateu, Anna (2014-07-16). "Cordelia Fine: «Es más tranquilizador pensar que la desigualdad de género es natural»". Revista Mètode (en castelán). Consultado o 2020-07-01.
- ↑ "Organización de Estudios Iberoamericanos para la la Educación, la Ciencia y la Cultura".
Véxase tamén
Bibliografía
- González García, Marta I., Pérez Sedeño, Eulalia, (2002), Revista Iberoamericana de Ciencia, Tecnología, Sociedad e Innovación, Número 2, xaneiro-abril.
- González García, Marta I., J.A. López Cerdeira e J.L. Luján López (1996), Ciencia, tecnología y sociedad: una introducción al estudio social de la ciencia y la tecnología, Ed. Tecnos, Madrid.
- Haraway, Donna (1991), Ciencia, cyborgs y mujeres: la reinvención de la naturaleza, Ed. Cátedra, col. Feminismos, Madrid, 1995.
- Laqueur, Thomas (1990), La construción del sexo. Cuerpo y género desde los griegos hasta Freud, Ed. Catédra, Col. Feminismos, 1994.
- Latour, Bruno e Woolgar, Steve (1979), La vida en el laboratorio. La construcción de los hechos científicos, Ed. Alianza Universidad, Madrid, 1995.
- Miqueo, C., Barral, M.J. e Magallón, C (eds.), (2008), Estudios Iberoamericanos de Género en Ciencia, Tecnología y Salud, Ed. Prensas Universitarias de Zaragoza, Zaragoza.
- Pérez Sedeño, Eulalia (ed.), (2005), "Ciencia, tecnología y valores desde una perspectiva de género", ARBOR, revista de Ciencia, Pensamento e Cultura, CSIC, Volume CLXXXI, nº 716, novembro-decembro, Madrid.
- Pérez Sedeño, Eulalia e Gómez Rodríguez, Amparo (eds.), (2008), "Igualdad y equidad en Ciencia y Tecnología: el caso Iberoamericano", ARBOR, revista de Ciencia, Pensamiento y Cultura, CSIC, Volume CLXXXIV, nº 733, setembro-outubro, Madrid.
Ligazóns externas
|
|