Enrique Pérez Serantes, nado en Tui o 29 de novembro de 1883 e finado en Santiago de Cuba o 18 de abril de 1968, foi un eclesiástico católico latino galego, bispo de Camagüey entre 1922 e 1948, e posteriormente arcebispo de Santiago de Cuba até o seu pasamento.
Traxectoria
Orixes (1883-1921)
Fillo dunha familia de agricultores, Enrique foi o máis vello de tres irmáns (os outros eran Cesáreo e Regina). Estudou no Seminario Conciliar de Ourense entre 1897 e 1901. Este último ano emigrou á Habana (Cuba) para evitar o recrutamento militar. En 1902 trasládase a Roma para estudar na Pontificia Universidade Gregoriana, onde obtivo o seu doutoramento en 1910 en Teoloxía Sagrada, Dereito Canónico e Filosofía eclesiástica. Foi residente do Colexio Pio Latino Americano.
Foi ordenado sacerdote o 11 de setembro de 1910 polo bispo da Habana, monseñor Pedro González Estrada, quen o nomeou profesor do Real Seminario Conciliar de San Carlos e San Ambrosio. O 6 de xullo de 1918 foi nomeado gobernador eclesiástico da diocese de Cienfuegos por Valentín Zubizarreta, entón bispo da diocese de Camagüey, cargo que supuxo poderes equivalentes aos episcopais.
Sacerdote de profunda preocupación social, era habitual atopar os seus artigos na prensa cubana da época, onde non se afastou dos asuntos actuais. Así, sobre o dereito á folga escribiu en 1914 no Diario de la Marina: "O traballador ten dereito aos medios necesarios e lexítimos que conducen a este fin [...] e se non os pode exercer é xusta a folga, ten dereito á folga e mesmo necesidade, porque ten a obriga de manter a vida dos seus fillos e a folga é un medio lexítimo e mesmo pacífico".
Bispo de Camagüey (1922-1948)
O 13 de agosto de 1922 foi ordenado bispo de Camagüey polo seu predecesor, Valentín Zubizarreta. Tornouse así, aos 38 anos, no segundo prelado nunha diocese dunha provincia de 26.346 km² creada polo Papa Pio X en 1912. Segundo o censo provincial daquel ano en Camagüey tiña 228,913 habitantes, en quince parroquias e nove igrexas non parroquiais
Durante os 26 anos que estivo á fronte desta diocese, caracterizouse pola súa alta actividade de construción, xa que promoveu 50 novos templos entre igrexas e capelas, tanto na capital como no resto da provincia. Con todo, o feito que mellor definiu a Perez Serantes foi súa acción decisiva tras o ciclón devastador de Santa Cruz del Sur, en 1932. Nel morreron máis de 3.000 cubanos e o propio bispo participou do rescate, así como aloxar durante meses aos feridos no bispado, que fora un hospital militar español. Esa acción gañoulle recoñecemento popular pola illa e a concesión da nacionalidade cubana polo goberno republicano. Con ese pasaporte viaxou o resto da súa vida.
Tamén dos tempos de Camagüey é a amizade con Rafael Guízar, hoxe santo, que tivo unha poderosa influencia sobre a faceta misioneira de Pérez Serantes. Nacido en México, o exemplo do padre Guízar impulsouno a promover escolas profesionais para mulleres e esixir a escolarización dos fillos dos traballadores, moitos deles traballadores ilegais. Xunto con esta preocupación social, o seu goberno caracterizouse polo apoio entusiasta que deu á Acción Católica cubana e a súa crecente influencia na Conferencia dos Bispos, antecedente da actual Conferencia Episcopal.
Arcebispo de Santiago e Primado da Igrexa de Cuba (1949-1968)
O 8 de xaneiro de 1949, aos 66 anos de idade, Enrique Pérez Serantes ascendeu á sede primada de Santiago de Cuba para substituír o falecido Valentín Zubizarreta. Asumiu o cargo o 5 de marzo dese mesmo ano e permaneceu a cargo da primeira arquidiocese cubana ata a súa morte en 1968.
Durante esas dúas décadas experimentou eventos turbulentos políticos e sociais en primeira persoa, sempre cun papel nos medios e crítico cos abusos do poder. Especialmente, a partir do 26 de xullo de 1953, día do asalto en Santiago de Cuba ao cuartel Moncada -segunda fortaleza do país- por un grupo de rebeldes liderados por un mozo Fidel Castro de 26 anos.
Nos días posteriores ao ataque foi reclamado polas forzas vivas de Cuba para evitar a morte de Castro. Nesa misión, participou persoalmente na busca do líder rebelde, que se escondeu nos arredores da capital oriental ata a súa entrega unha vez que soubo que Pérez Serantes era o garante da súa vida.
Durante a década de 1950, o arcebispo oriental adquiriu un forte vínculo co Movemento 26 de xullo, grupo guerrilleiro levantado contra a ditadura do xeneral Fulgencio Batista. Ás reiteradas denuncias de Pérez Serantes sobre a violencia existente en Cuba, uniuse a súa colaboración co movemento rebelde, onde había unha gran maioría de católicos, especialmente nas cidades, liderados por Frank País.
Notas
Véxase tamén
Bibliografía
Ligazóns externas
