Liathróid láimhe

Cineál	handball sports (en) agus na Cluichí Gaelacha
Tír dhúchais	Éire

Is é CLG Liathróid Láimhe na hÉireann an comhlacht rialaithe do spórt liathróid láimhe i ngach ceann dá chóid 40x20, 60x30, liathróidbog & Liathróidcura agus Aon-Bhalla.^[1]Tá Liathróid Láimhe ar cheann de na ceithre chluiche Ghaelacha a eagraíonn Cumann Lúthchleas Gael. Tá an cheanncheathrú lonnaithe i bPáirc an Chrócaigh, Baile Átha Cliath. Tá thart ar 200 clubanna liathróid láimhe in Éirinn. Mar chuid den Cumann Lúthchleas Gael(CLG) tugtar uachtarán gach trí bliana. Is é Dessie Keegan as Maigh Eo an t-uachtarán aníos.^[2]

Is é Ard Chomhairle (an chomhairle lárnach) coiste náisiúnta Liathróid Láimhe CLG ar a suíonn an t-uachtarán mar chathaoirleach.

Ní fios cén bunús cruinn atá leis an liathróid láimhe ach imríodh an cluiche leis na mílte bliain i dtíortha éagsúla. In Éirinn, deirtear go bhfuil liathróid láimhe ar cheann de na spóirt Éireannacha is sine a théann siar go Cluichí Tailteann, ar a dtugtar cluichí sochraide freisin, comórtais lúthchleasaíochta a tionóladh in onóir duine a fuair bás le déanaí. Cé gur cluiche ársa Éireannach a thugtar ar liathróid láimhe, bhí na taifid scríofa is luaithe le feiceáil i Reachtanna na Gaillimhe i 1527 ag cur cosc ​​ar mhuintir na háite an cluiche a imirt i gcoinne ballaí ar an mbaile.^[3]

Faoi na 1800idí d’fhás an tóir a bhí ar liathróid láimhe go heisceachtúil, agus é á imirt beagnach i ngach baile agus sráidbhaile in Éirinn. Thacaigh go leor úinéirí talún in Éirinn leis an gcluiche agus thóg siad cúirteanna liathróide ar a gcuid talún ag ligean d’imreoirí páirt a ghlacadh i gcluichí liathróide.

De réir mar a chuaigh Éireannaigh ar imirce go Sasana thug siad liathróid láimhe isteach ag úsáid cúirteanna leadóige faoi dhíon inar shíl siad gur bunaíodh ballaí taobh sa chluiche. Thug fir na hÉireann a bhí ag filleadh smaoineamh ar bhallaí taobh a thabhairt ar ais go hÉirinn ag tabhairt ciumhais nua don chluiche, tugadh Cúirteanna Cúige ar chúirteanna taobhlíne. Mar sin féin, ba mhinic a bhí cosc ​​ar mhuintir na háite imirt sna cúirteanna stíl nua agus mar sin lean siad ar aghaidh lena gcluichí liathróid láimhe aon bhalla.^[4]

Thug inimircigh na hAlban agus na hÉireann an cluiche go leor tíortha san 18ú / 19ú agus 20ú haois. Imrítear é sna Stáit Aontaithe, Ceanada, Meicsiceo, an Astráil, an Afraic Theas, an Bhreatain Bheag, an Afraic agus Sasana.

Bhí an tAthair John Murphy, ceannaire éirí amach 1798^[5], ar cheann de na himreoirí liathróid láimhe ab fhearr dá chuid ama agus ba mhinic a thionóil sé cruinnithe reibiliúnach ina chalafort áitiúil.^[6]

Ó bunaíodh an cumann lúthchleasaíochta Gaelach a chuimsigh liathróid láimhe mar cheann de na spóirt a bhí le cur chun cinn ag an gcumann. I 1924 chuir comhairle liathróid láimhe na hÉireann (athbhrandáil Liathróid Láimhe in 2009) chun an cluiche a chur chun cinn agus a fhorbairt.

Cé nach raibh aon léig liathróid láimhe in Éirinn thaistilfeadh go leor imreoirí ar fud na tíre chun dul san iomaíocht i gcoinne aon duine a bhí sásta geall a leagan. Faoi dheireadh na 1800í, bhí an cluiche idirnáisiúnta le himreoirí as SAM ag iomaíocht i gcoinne imreoirí na hÉireann don teideal domhanda ach leis an easpa rialachán ba mhinic díospóid faoi go leor cluichí. Nuair a bunaíodh Cumann Lúthchleas Gael chabhraigh sé le cluichí Gaelacha a chur chun cinn lena n-áirítear liathróid láimhe agus faoi 1924 chabhraigh siad le Cumann Liathróid Láimhe Amaitéarach na hÉireann a chruthú a chuir tús le comórtais réigiúnacha agus idirnáisiúnta a eagrú.

Rínne an cluiche a dícheall ar fud na hÉireann agus bhí an-tóir ar go leor daoine mar spórt. Bheadh ​​go leor acu ag imirt an chluiche i sráidbhailte áitiúla, tar éis na heaglaise ar an Domhnach, agus sna scoileanna. Cé go raibh an-tóir ag lucht féachana air mar thoradh ar thógáil cúirteanna nua agus feabhsaithe laistigh, tháinig meath ar an lucht féachana go dtí nár imríodh an cluiche ar na sráideanna áitiúla a thuilleadh.

De réir CLG, imrítear ceithre athrú ar liathróid láimhe in Éirinn.^[7]

An cluiche is mó a bhfuil tóir air in Éirinn agus imrítear é i gcúirt cosúil le cúirt scuaise nó rás-liathróid ag tomhas 20 troigh x 40 troigh.^[8]Chun imreoirí a chosaint ar dhíobháil tá sé éigeantach gardaí súl agus lámhainní a chaitheamh mar is féidir leis an liathróid rubair taisteal ag 100msu le linn súgartha. Ritheann an séasúr ceithre bhalla ó Shamhain go hAibreán agus imríonn 10 dtír éagsúla go hidirnáisiúnta é.

Is féidir é a imirt lasmuigh nó istigh agus gan ach Aon balla^[9] de dhíth air le haghaidh cluiche is leagan simplí den chluiche é. De ghnáth bíonn tomhas 20 troigh x 16 troigh ar an mballa agus bíonn an liathróid cosúil le liathróid rásaíochta. Imrítear séasúr na hÉireann de Aon Balla ó Bhealtaine go Lúnasa. Tá sé mar aidhm ag Cumann Liathróid Bhalla an Domhain/Aon Bhalla an Domhain stádas Oilimpeach a bhaint amach, tá 33 thír páirteach san fheachtas seo.

Aithnítear é mar an cluiche traidisiúnta liathróid láimhe in Éirinn imríodh go forleathan é i rith míonna an tsamhraidh i gcúirt ag tomhas 60 troigh x 30 troigh.^[10] Tá an liathróid níos boige ná an liathróid 40x20 agus mar sin ní cheanglaítear ar imreoirí cosaint súl nó láimhe a chaitheamh. Imrítear séasúr na liathróide bog ó Mheitheamh go Deireadh Fómhair.

An bhfuil an fhoirm is sine de liathróid láimhe in Éirinn.^[11] Déantar an liathróid as corc agus leathar agus mar sin teastaíonn stuáil láimhe. Tá liathróid chrua plátáilte i gcúirt 60 troigh x 30 troigh agus tá an séasúr ann ó Bhealtaine go Meitheamh.

Is é Liathróidcrua an ceann is ársa dár gcluichí in Éirinn, agus imrítear é sa chúirt 60 × 30 freisin. Mar a thugann an t-ainm le tuiscint, tá an liathróid a úsáidtear beag agus crua agus tá sí déanta as corc agus leathar. Teastaíonn stuáil ar na lámha mar gheall ar chruas na liathróide atá in ann taisteal ar luasanna os cionn 100msu. Ritheann séasúr na liathróide crua ó Bhealtaine go Meitheamh.

Imrítear liathróid láimhe inniu i bhfoirne na gClubanna Ollscoile, Contae agus Sráidbhailte in Éirinn. Mar sin féin, tagann go leor foirne eile ó thíortha éagsúla ar fud an domhain le chéile do Chraobh an Domhain gach 3 bliana.

Cosúil le gach spórt in Éirinn, tá grúpa roghnaithe d’imreoirí stairiúla agus láithreacha a bhfuil stádas beagnach finscéalta acu. Tá an-mheas orthu as a gcuid scileanna, go leor acu a imríonn in Éirinn faoi láthair, a threoraíonn foirne éagsúla agus a ghlacann páirt i seisiúin oiliúna ar fud an domhain in iarrachtaí tóir an chluiche a choinneáil.

Trí Bhalla

Níl ach 3 bhalla, balla tosaigh agus 2 bhalla taobh sa chluiche seo.^[12] Tá leath díon ar áiteanna áirithe. Imrítear é taobh amuigh. Is é Meiriceá an áit is mó a fheiceann tú é seo á imirt.

Ceithre Bhalla

Is iad na Meiriceánaigh agus na Gaeil a imríonn go príomha.

Aon Bhalla

An bhfuil an cluiche idirnáisiúnta is mó aithne air. Imrítear ar na sráideanna i Meiriceá den chuid is mó agus imríonn siad ar airgead.

Imrítear liathróid láimhe i gcúirt, nó ‘Pinniúr’. Ar dtús, úsáideadh cúirt ag tomhas 60 troigh faoi 30 troigh le balla tosaigh 30 troigh, nach mór an liathróid a bhualadh uaidh.

Tugadh cúirt níos lú isteach freisin, ag tomhas 40 troigh faoi 20 troigh le balla tosaigh 20 troigh ar airde. Tógadh an chéad chúirt den mhéid seo in Éirinn i 1969. Is é an méid níos lú seo an caighdeán anois sa leagan idirnáisiúnta den chluiche, ach úsáidtear an dá ailléil sa chluiche Gaelach fós, agus dhá chraobh ar leithligh á reáchtáil ag CLG sa dá cheann cóid.

Is é cuspóir cluiche scór iomlán pointí a scóráil sula ndéanann do chéile comhraic.^[13] Ní scórálann pointí ach an duine atá ag freastal ar an liathróid. Is é sin le rá, má bhuann imreoir rally ach nár fhreastail sé ag tús an rally sin ní bhuaigh siad ach an ceart chun fónamh, agus mar sin an deis scór a fháil tar éis rally ina dhiaidh sin. Tá dhá dheis ag an imreoir freastail an liathróid a bhualadh, ón “bosco seirbhíse” (idir an dá líne chomhthreomhara), as an “mballa tosaigh” agus trasna na “líne gairide” (atá suite díreach leathbhealach síos an chúirt ón tosaigh balla). Ní cheadaítear don Liathróid preabadh ach uair amháin.

Glacann na himreoirí seal ag bualadh na liathróide as an “mballa tosaigh” sula bpreabann an liathróid faoi dhó ar urlár na cúirte tar éis lámhaigh a chéile comhraic roimhe seo. Bíonn an chuid is mó de na cluichí liathróid láimhe ar siúl i gcúirt ceithre bhalla ach tá leaganacha trí bhalla agus balla amháin den chluiche ann freisin.

40x20 - lámhainní agus gloiní cosanta éigeantach

6x30 - lámhainní agus gloiní cosanta éigeantach seachas Fir Shinsearacha

Balla amháin – Gloiní cosanta éigeantach

Liathróid crua -  Lámhainní  éigeantach

40X20 - lámhainní agus gloiní cosanta éigeantach

Balla amháin - neamh-éigeantach

Trí bhalla - neamh-éigeantach

Chun pointe a thuilleamh, caithfidh imreoir an liathróid a sheirbheáil agus an rally saothraithe a bhuachan. Buaitear rally nuair nach féidir le himreoir amháin lámhaigh an chéile comhraic a thabhairt ar ais ar an mballa tosaigh sula dtéann sé i dteagmháil leis an urlár faoi dhó, nó nuair a fhilleann imreoir an liathróid ionas go mbuaileann sé an t-urlár sula mbuaileann sé an balla tosaigh. Is féidir pointí a scóráil go díreach ón bhfreastalaí freisin, mura féidir leis an nglacadóir an liathróid seirbheáilte a thabhairt ar ais go dlíthiúil. Tugtar “Ace” ar phointe a scóráiltear go díreach ón tseirbhís. Nuair a chailleann an taobh freastail rally amháin i singil (nó dhá slóga as a chéile faoi dhó), cailleann sé an fónamh. Tugtar “Láimhseáil Amach” ar an tseirbhís a chailleadh. In dúbailte, tugtar “Taobh amuigh” ar dhá Láimhseáil as a chéile.

Is fearr cluichí trí chluiche.

Is féidir leo a bheith 3 chluiche as 21

2 chluiche de 21 le tiebreaker ag dul go 11.

3 chluiche de 15 nó is féidir iad a uainiú uaireanta (balla amháin).

a) I gCraobh na hÉireann, imrítear cluichí mar an 3 shraith is fearr. Leagann súgradh daoine fásta (Aois U16 & os a chionn) go 21 pointe. Leagann súgradh na n-óg (U15 & thíos) go 15 phointe. Tabhair faoi deara eisceachtaí ón riail thuas do U16 & U17, áit a n-imrítear tacair go 21 pointe, agus go mbeidh siad ceangailte le 11 phointe.

b) Má roinntear an chéad dá shraith idir an dá imreoir / thaobh, imrítear “tiebreaker” chun an buaiteoir a chinneadh. Freastalaíonn an taobh leis an gcuid is mó de na pointí sa chéad dá chluiche ar an gcéad dul síos (Féach Riail 4.1).

c) De réir rialacha idirnáisiúnta (a úsáidtear ag Comórtais Náisiúnta Náisiúnach agus Club Oscailte) imrítear gach briseadh go 11 phointe, seachas traidisiún na hÉireann de 21 pointe.

d) I gcás cluiche a imrítear ar bhonn ama, is é an t-imreoir nó an taobh leis an scór is airde ag deireadh na tréimhse sonraithe an buaiteoir.

e) Ní cheadaítear ionadú le linn cluiche (ach amháin i gCraobh Foirne na nÓg.

Is féidir liathróid láimhe a imirt singil nó dúbailte. Nuair a bhíonn siad ag imirt faoi dhó, glacann foirne leis an liathróid a bhualadh (is féidir le ceachtar imreoir sa chomhpháirtíocht an liathróid a bhualadh). Fónfaidh gach imreoir sa chomhpháirtíocht go dtí go mbeidh lámh amuigh ann do gach imreoir. Nuair a bhíonn imreoir ag fónamh, caithfidh a bpáirtí seasamh taobh istigh den bhosca freastail ar chlé nó ar dheis go dtí go ndéantar an liathróid a sheirbheáil.

Tógadh ionad liathróid láimhe nua i abPairic an Chrocigh anuraidh 2019 agus tá sé fós le hoscailte don phobal. Deirtear go bhfuil sé ag oscailt do na Cluiche Ceannais dúbailte na hÉireann.Tá sé comhdhéanta de trí chúirt 40x30, dhá chúirt 60x30 agus dhá chúirt aon- Bhalla ann. Is é seo an t-ionad liathróid láimhe is mó atá ann in Éirinn.[1]

Níl aon chlúdach ceart teilifíse ar Liathróid Láimhe CLG, áfach, téann leathanach facebook Liathróid CLG^[14] beo leis na cluichí mian aon uair a bhíonn siad ar siúl.

Tógadh ionad liathróid láimhe nua i bPáirc an Chrócaigh anuraidh 2019 agus tá sé fós le hoscailt don phobal. Deirtear go bhfuil sé le hoscailt do na  Cluiche Ceannais dúbailte na hÉireann. Reáchtáiltear na craobhchomórtais an domhain gach 3 bliana.Samhradh seo chugainn, 2021 beidh Páirc an Chrócaigh mar phríomhionad dóibh seo. Tá sé scaipthe idir Ceanada, Meiriceá agus Éirinn. imrítear dhá chód ann, balla amháin agus 4 bhalla.

Buille Faoi láimh –  Déantar é leis an lámh nuair a thiteann an liathróid faoi bhun an choim, le lámh dhíreach,

Buille os cionn do Láimhe - Déantar é leis an lámh a ardaíodh thar an ghualainn.

Buille Taobh Láimhe - Ag bualadh an liathróid ar aon líne le taobh do chorp.

Fónamh íseal cumhacht- Urchar cumhachta i gcoinne an bhalla tosaigh ag dul siar i líne thapa, íseal agus dhíreach.

Trí bhalla (Z fónamh) - Ag bualadh balla tosaigh, taobh an bhalla tosaigh agus ansin ag bualadh an taobhballa eile.

Fónamh lab - Bualadh seirbhís éasca ar an mballa tosaigh

Cúlbhalla - Urchar déanta as athphreab as an mballa cúil.

Trí Bhalla - An liathróid a thabhairt ar ais tríd an dá thaobhbhalla agus an balla tosaigh a bhualadh.

An buille Marú cuil - An liathróid a thógáil san aer agus í a mharú íseal ar an mballa tosaigh

An luch Bheag - An liathróid a mharú ón mballa taobh go dtí an balla tosaigh ionas nach mbeidh sé inúsáidte

Pas lámhaigh - Ag bualadh na liathróide go híseal ar an mballa tosaigh chugat taobh eile den chúirt ionas nach féidir le do chéile comhraic í a aisghabháil.

Urchar dhorn - Ag bualadh na liathróide le do dhorn

Lámhiagh dín - Urchar a bhuaileann an tsíleáil ar dtús, ansin an balla tosaigh.

Freastalaíonn scoilteanna - Nuair a scoilteann an liathróid as bun an taoibh taobh agus nach féidir í a thabhairt ar ais.

Lámhach - Déan iarracht lámhaigh a mharú

An liathróid a bhualadh d’eitelog - Ag filleadh na liathróide ar an mballa cló sula bpreabfaidh sí ar an urlár.

Reiteoir- An príomhoifigeach a chinneann cad a tharlaíonn i gcluiche agus an scór.

Chuir tú síos í - Nuair nach sroicheann an liathróid an balla tosaigh.

BAC - Nuair a chuireann duine isteach ort bualadh lámhaigh.

Dhá phreab - Nuair a phreabann an liathróid faoi dhó ní imríonn sí inm a thuilleadh

Ace - Seirbhís neamh-inúsáidte

Marc - Nuair a fhaigheann imreoir pointe tugtar marc ón réiteoir air uair éigin

Taobh amuigh - Cailliúint seirbheála

Lámh amuigh – Ag scor an fhreastalaí a mhainníonn an liathróid a sheirbheáil go dlíthiúil nó nuair a mhainníonn foireann na bhfreastalaithe an liathróid atá á imirt a thabhairt ar ais

Bloc - Nuair a chuireann duine isteach ort agus tú ag glacadh lámhaigh.

Feall coise - Nuair a théann do chos thar an líne tosaigh (líne ghearr)

Bosca seirbhíse - an limistéar ina gcaithfidh an fónamh an liathróid a sheirbheáil

Freastalaí – Duine atá ag fónamh an liathróid sa bhosca seirbhíse.

Líne seirbhíse - An líne atá comhthreomhar le agus cúig throigh os comhair na líne gearr.

An dara Freastal – Tar éis locht seirbhíse ar an gcéad seirbhís, tugtar an dara seans don fhreastalaí seirbhís mhaith a dhéanamh

Locht – Liathróid a sheirbheáiltear go mídhleathach.

Athsheinm -  Nuair a stopann an cluiche mar gheall ar theagmháil nó sleamhnán tugtar athchraoladh air ag an réiteoir.

Liathróid ghearr - Caithfidh an chéad phreab den liathróid bualadh roimh nó ar an líne ghearr.

Liathróid fhada - Buaileann an fónamh an balla cúil sula dtéann sé i dteagmháil leis an urlár.-

Freastal Róghar! - Freastalaíonn sé a théann ró-ghar don fhreastalaí agus a chuireann bac ar radharc an ghlacadóra.

Bhí tú sa mbealach - Nuair a théann do chéile comhraic i dtreo do chúl.

Theangaigh tú leis! -  Nuair a bhuaileann tú do chéile comhraic le linn súgartha

Feall Rosta - Tarlaíonn sé nuair a bhíonn cuid de chos an fhreastalaí lasmuigh den chrios seirbhíse sula dtéann an liathróid seirbheáilte an líne ghearr.

Maor Líne -  Beirt daoine, suite sa slua ar gach taobh den chúirt nó ag an limistéar seirbhíse. (más taobh balla gloine). Tugann siad comhartha nuair a bhíonn liathróid gearr nó má bhíonn lochtanna ar chos an fhreastalaí.

Is iomaí comórtas liathróid láimhe a reáchtáiltear in Éirinn.^[18]I 40x20, is iad Craobhchomórtais Contae, Cúige agus Uile-Éireann móide na Náisiúnaigh Éireannacha 40x20 na príomhchomórtais. I Liathróid Bog agus Liathróid Crua 60x30, is iad Craobhchomórtais Contae, Cúige agus Uile-Éireann na príomhchomórtais. In 2011 sheol CLG Liathróid Láimhe na Náisiúnaigh 60x30 agus reáchtáladh an comórtas seo i mí Iúil. I liathróid láimhe Aon-Balla, is é Náisiúnaigh Aon-Bhalla na hÉireann an príomhchomórtas in Éirinn, agus tá sé seo ar siúl in Breaffy House Sports Arena, Caisleán an Bharraigh, ó 2009. Tá go leor comórtas ar siúl i rith na bliana ag clubanna liathróid láimhe éagsúla timpeall na tíre. Tá 'ProStopTour'^[19] ar siúl i Meiriceá beagnach gach mí agus glacann daoine as Éirinn páirt ann.

Tá go leor pinniúr timpeall na hÉireann de gach cineál laistigh agus lasmuigh. Tá siad le fáil i ngach Contae. Maidir le pinnír beag seachas bPáirc an Chrocaigh, is é cúirt Dún an Rí chéad áis eile is fearr. Faoi láthair tá trí 4 chúirt bhalla san aon ionad amháin agus seo an áit a bhíonn Cluiche Ceannais na hÉireann ar siúl gach bliain. reáchtáiltear na hÉireannaigh go léir gach bliain. Sa bhliain 2014, d’oscail Loch Mhic Ruairí  balla clúdaithe le héadrom le 3 Aon Bhalla. Bíonn comórtas Aon Bhalla ar siúl ag an gCumann gach bliain. Reáchtálann siad imeacht gach bliain.

40x20 - Gorm dorcha do mhná / chailíní agus bhuachaillí – Liathróid níos crua atá gorm éardrom d’fhir agus U17 agus níos sine

60x30 - Liathróid dhearg do dhaoine fásta + Liathróid páistí glasa (níos lú)

Balla amháin - Liathróid ghorm

Liathróid chrua - Liathróid bheag chrua déanta as corc agus leathair

Liathróid idirnáisiúnta (Dearg 21) - Rud beag níos troime ná an liathróid 40x20 do Dhaoine Fásta - Liathróid Mheiriceá

Bán 21 - Rud beag níos troime ná an liathróid dorcha gorm - Meiriceánach

Liathróid Ghairmiúil - Liathróid is airde riamh nár úsáideadh ach i Meiriceá.

Tá clú agus cáil ar Paul Brady mar imreoir liathróid láimhe.^[21] Rugadh i gCabhán é sa bhliain 1979. Bhuaigh sé cúig Craobhchomórtas an Domhain sa ghrád Oscailte (2003-2015), 10 gcraobh Náisiúnta na hÉireann agus 10 gcraobh Náisiúnta sa SA.

1. Martina McMahon (Luimneach)
2. Catriona Casey (Corcaigh)
3. Aisling Reilly (Aontroim)
4. Fiona Tully (Ros Comáin)

1. Robbie McCarthy (An Iarmhí)
2. Diarmuid Nash (An Clár)
3. Martin Mulkerrins (Gaillimh)
4. Colin Crehan (An Clár)

• Handball.ie - Suíomh Comhairle Liathróid Láimhe na hÉireann Curtha i gcartlann 2007-03-15 ar an Wayback Machine
• Liathróid láimhe ar gaa.ie
• HandballCity.com Curtha i gcartlann 2008-04-10 ar an Wayback Machine
• Colorado Handball Association i Meiriceá
• Torthaí in Éirinn
• United States Handball Association
• Collegiate Handball in Éirinn Curtha i gcartlann 2010-01-30 ar an Wayback Machine
• World Pro Handballl
• handballvideo.com
• Handball Social Network Curtha i gcartlann 2007-12-15 ar an Wayback Machine

Na Cluichí Gaelacha
Peil Ghaelach | Peil Ghaelach na mBan | Iománaíocht | Camógaíocht | Liathróid láimhe | Cluiche corr |