Argentynje

República Argentina
Flagge fan Argentynje Wapen fan Argentynje
Flagge Wapen
Lokaasje fan Argentynje
Offisjele taal Spaansk
Haadstêd Buenos Aires
Steatsfoarm Federale republyk
Gebiet
% wetter
2.766.890 km²
1,1­%
Ynwenners (2022) 47.327.407
Munt Argentynske peso (ARS)
Tiidsône UTC -3
Nasjonale feestdei 25 maaie
Lânkoade ARG
Ynternet .ar
Tillefoan 54

Argentynje of República Argentina (letterlik: "Argentynske Republyk"), is in lân yn Súd-Amearika. Argentynje is it twadgrutste lân yn Súd-Amearika en it achste grutste lân fan de wrâld.

Geografy

Lânskip

Argentynje is fan noard nei súd hast 3.700 km lang en likernôch 1.400 km fan east nei west. De haadstêd is Buenos Aires, ien fan de grutste stêden op 'e wrâld, oan de eastkust. It lân leit tusken de Andes berchrige yn it westen en yn it easten de súdlike Atlantyske Oseaan. It lân grinzget oan Paraguay en Bolivia yn it noarden, Brazylje en Urûguay yn it noardeasten, Sily leit west en eastlik fan Argentynje. It regear fan Argentynje hat besocht en besiket noch hieltyd de macht oer de Britske Falklâneilannen (Spaansk: Islas Malvinas) en de Súd-Geörgje en de Súdlike Sandwicheilannen te krijen.

Cerro Aconcagua, is mei in hichte fan 6960 meter de heechste berch fan noard en súd-Amearika. De wichtichste rivieren binne de Rio de la Plata, de Paraguay, Bermejo, Kolorada, Urûguay en de grutste rivier is de Parana.

Stêden en stêdekloften

Oroño Singel, Rosario.
Salta.

Yn 2005 wienen neikommende stêden en stêdekloften de fyftjin grutste yn Argentynje:

Rang Stêd Provinsje Tal ynwenners Regio
1 Buenos Aires (stêd en provinsje) 19,251,433 Pampean
2 Córdoba Córdoba 1,513,200 Pampean
3 Rosario Santa Fe 1,295,100 Pampean
4 Mendoza Mendoza 1,009,100 Cuyo
5 La Plata Buenos Aires 857,800 Pampean
6 San Miguel de Tucumán  Tucumán 833,100  NOA (northwest) 
7 Mar del Plata Buenos Aires 699,600 Pampean
8 Salta Salta 531,400 NOA (northwest)
9 Santa Fe Santa Fe 524,300 Pampean
10 San Juan San Juan 456,400 Cuyo
11 Resistencia Chaco 399,800 Gran Chaco
12 Neuquén Neuquén 391,600 Patagonian
13 Santiago del Estero Santiago del Estero  389,200 Gran Chaco
14 Corrientes Corrientes 332,400 Mesopotamia
15 Bahía Blanca Buenos Aires 310,200 Pampean

Skiednis

De namme Argentynje komt fan it Latynske argentum (sulver), neffens in Spaanske ekspedysje hie it gebiet sulver.

It âldste fynst fan oanwêzigens fan minsken is fûn yn Patagoanje (Piedra Museo, Santa Cruz), mear as 13.000 jier âld. Yn 1480 ferôvere it Inka Ryk it noardwesten fan Argentynje, dat dernei in part fan it ryk wie.

De Spanjerts ûntdutsen Argentynje yn 1502. De stêd Buenos Aires is stifte yn 1580, Viceroyalty of the Río de la Plata yn 1776. Yn 1806 en 1807 besocht Grut-Brittanje de macht fan de Spanjerts oer te nimmen, mar it folk befjochte de Britten en slagge. Op 25 maaie 1810 nei de delfal fan Napoleon, setten de pommeranten fan Buenos Aires útein mei it Earste Regear Jûnta. Op 9 july 1816 waard de ûnôfhinklikens fan Spanje útroppen. Sintralisten en federale groepen (Spaansk: Unitarios and Federales) hienen in kriich oant yn 1853 it útstel fan 'e grûnwet akseptearre waard.

Polityk

Provinsjes fan Argentynje

De Argentynske grûnwet fan 1853 (wersjoen yn 1994), betsjut in skieding fan machten (Trias Politika) tusken útfierende, wetjouwende en rjochtsprekkende macht, sawol lanlik as provinsjaal. De presidint en vise-presidint wurde direkt keazen foar in rite fan fjouwer jier. Beide kinne maksimaal foar twa riten tsjinje, mar harren nei in skoft fan op syn minst 1 amtsperioade werkiesber stelle foar in tredde perioade. De presidint beneamt de ministers. De grûnwet jout him aardich wat macht mei in dûbelfunksje as steats en regearslieder. Hy hat û.ô de mooglikheid yn "driuwende en needsaaklike" situaasjes presidinsjele dekreten út te feardigjen en in feto tsjin ûnderdielen út te sprekken.

It Argentynsk parlemint (Nasjonaal Kongres/Congreso Nacional) hat in Senaat (Senado) mei 72 sitten en in Keamer mei Fertsjinwurdigers (Cámara de Diputados) mei 257 sitten. Sûnt 2001 wurde de senatoaren direkt keazen, wêrby't eltse provinsje, de federale haadstêd ynbegrepen, fertsjintwurdige wurdt troch trije senatoaren. Senatoaren sitte seis jier, fertsjinwurdigers fjouwer jier. Eltse twa jier wurde der ferkiezings hâlden foar in tredde fan de senaat en de helte fan de fertsjinwurdigerssitten.

Bestjoerlike ôfdielings

Argentynje is opdield yn 23 provinsjes (provincias; singular: provincia), en ien autonome stêd (yn it generaal ferneamd as capital federal):

  1. Ciudad Autónoma de Buenos Aires*
  2. Buenos Aires (Provinsje)
  3. Catamarca
  4. Chaco
  5. Chubut
  6. Córdoba
  7. Corrientes
  8. Entre Ríos
  9. Formosa
  10. Jujuy
  11. La Pampa
  12. La Rioja
  1. Mendoza
  2. Misiones
  3. Neuquén
  4. Río Negro
  5. Salta
  6. San Juan
  7. San Luis
  8. Santa Cruz
  9. Santa Fe
  10. Santiago del Estero
  11. Tierra del Fuego
  12. Tucumán

Demografy

Befolking

Der wenje sa likernôch 47 miljoen minsken yn Argentynje (2022). Spaansk is de wichtichste taal, mar der is likegoed in ferskaat oan talen. Guon dêr fan binne Gûarany, Mapudungum en Kuechûa en yn Patagoanje binne sels in tal Welsk praters.

Ekonomy

In grut tal natoerlike helpboarnen dogge Argentynje fertuten, elkenien kin skriuwe en ek de kombinaasje fan yndustry en lânbou soarget derfoar dat Argentynje in ekportlân is. Om 1980 hinne hie Argentynje in waaksende ynternasjonale skuld. As it regear jild nedich hie, liet hja ienfâldich nije pesos printsje. Dêrtroch skêt de ynflaasje rap omheech oant likernôch 200% en de produksje stoarte yn troch min behear en korrupsje. Om eat tsjin de ekonoamyske krisis te dwaan, kaam it regear ta it beslút him yn te setten foar de frije hannel, deregulearring en privatisearring. Yn 1991 fûn in radikale monetêre werfoarming plak, dy't de wearde fan de peso ferbûn oan de Amerikaanske dollar en de jildwaakst beheinde ta de waakst fan de nasjonale reserves.

Dy herfoarmings hawwe fertuten dien. De ynflaasje gie omleech en it bruto nasjonaal produkt waakste. Mar oare neikommende ekonomyske krisissen yn Meksiko, Aazje, Ruslân en Brazylje laten ta in gruttere ekonoamyske delgong nei 1999. It regear gie oer ta it ferheegjen fan de belêstings en besocht minder út te jaan mei as doel it lytser meitsjen fan it begruttingstekoart, dat woeksen wie ta in 2,5% fan it bruto nasjonaal produkt yn 1999. Ynlânske en ynternasjonale ynfestearders wienen der net wis fan oft it regear de skulden wol betelje koe en de fêste wikselkoers tusken de peso en de US-dollar wol oan koe.

Yn 2001 wie it noch minder steld mei de situaasje troch in waakst fan it tal obligaasjes, it opnimmen fan in soad jild by banken en in fierdere delgong yn it konsuminten- en produsintenbetrouwen. Pogingen fan it regear om in slútende begrutting te meitsjen om sa ta it stabilisearjen fan it banksysteem te kommen en ekonomyske waakst werom te krijen, hie net al tefolle opsmiten. De nij-keazen presidint Eduardo Duhalde wist fan it Ynternasjonale Monetêr Fûns 20 miljard dollar te lienen, mar fierdere konsekwinsjes hienen der net west. Yn jannewaris 2002 waard de peso loskeppele fan de dollar.

Ferfier

Argentynje hat in goed ûntwikkeld sneldyk systeem en ferhurde diken troch it hiele lân. Der is hast 640.000 kilometer sneldyk en normale diken. De grutte stêden binne meiïnoar ferbûn troch mearspoarige sneldiken en mear binne no ûnder konstruksje.

It treinnetwurk wie ien fan de grutste op 'e wrâld, mei mear as 40.000 kilometer spoar. Nei desennia fan minne tsjinsten en mei likemin ûnderhâld, kaam der in ein oan it iepenbear ferfier. Yn 1992 is de trein organisaasje privatisearre, en tûzenen kilometers spoar wurde reparearrre. Op dit stuit ride der wer treinen tusken ferskate stêden.

It lân hat likernôch 3.000 kilometer wetterrûtes, meast nijsgjirrich binne de Río de la Plata, Paraná, Urûguay en Paraguay rivieren.

Ferneamde Argentynjers

Keppeling om utens

Wikimedia Commons Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Argentina fan Wikimedia Commons.

Read other articles:

Han Xiang Zi Han Xiang Zi ((韓湘子 ; Pinyin: hán xiāng zi) adalah seorang filsuf pada masa Dinasti Tang. Ia merupakan salah satu anggota dari Delapan Dewa yang juga adalah sepupu dari Han Wên Kung [1] Catatan ^ Biographies of Hsien - Lieh-Hsien Chuan (diperkirakan ditulis pada abad ke 3) lbsDelapan DewaZhong Li Quan · Li Tie Guai · Lü Dong Bin · Zhang Guo Lao · He Xian Gu · Lan Cai He · Han Xiang Zi ·&...

 

2018 British-American TV drama series The FirstGenreScience fictionDramaCreated byBeau WillimonStarring Sean Penn Natascha McElhone LisaGay Hamilton Hannah Ware Keiko Agena Rey Lucas James Ransone Anna Jacoby-Heron Brian Lee Franklin Oded Fehr Norbert Leo Butz Annie Parisse Melissa George Jeannie Berlin Bill Camp Ana Lucia Souza ComposerColin StetsonCountry of origin United States United Kingdom Original languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes8 (list of episodes)ProductionExecutive prod...

 

ThukpaJenisSupDaerahTibet dan Subbenua IndiaMasakan nasional terkaitNepalSunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat ini  Media: Thukpa Thukpa adalah sup mie Tibet, yang berasal dari bagian timur Tibet. Amdo thukpa (terutama thenthuk) adalah varian terkenal di antara orang-orang Tibet dan orang himalaya di Nepal. Hidangan ini menjadi populer di berbagai bagian Nepal, Bhutan, dan negara-negara Sikkim, Assam, Nagaland dan Arunachal Pradesh di timur laut Indi...

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

Pilou Asbæk Pilou Asbæk à la Berlinale 2010 Données clés Nom de naissance Johan Philip Asbæk Naissance 2 mars 1982 (42 ans)Copenhague, Hovedstaden Nationalité Danois Profession Acteur Films notables RBen-HurGhost in the Shell Séries notables Borgen, une femme au pouvoirGame of Thrones The Borgias modifier Johan Philip Asbæk, dit Pilou Asbæk [pʰiˈlu ˈæspɛk][1] est un acteur danois, né le 2 mars 1982 à Copenhague. Il est surtout connu pour son rôle du spin doctor...

 

Mobile application developed by Apple FitnessSummary tab of the Fitness app on iOS 17 without a connected Apple Watch.Developer(s)Apple Inc.Initial releaseMarch 9, 2015; 9 years ago (2015-03-09)Operating systemiOS, watchOS, tvOSTypePhysical fitnessWebsiteApple Fitness+ Fitness, formerly Activity, is an exercise tracking companion app announced by Apple Inc. during their September 2014 Special Event. The app is available on iPhones running iOS 8.2 or above for users with a c...

Água RasaLokasi di kota São PauloNegara BrasilNegara bagian São PauloWilayahTenggaraKota São PauloZona AdministratifTenggaraSubprefekturMoocaBairro Daftar Água RasaAlto da MoocaChácara MafaldaChácara ParaísoJardim GuanabaraJardim HaddadJardim ItáliaJardim SilveiraVila BertiogaVila CelesteVila CláudiaVila ClotildeVila DivaVila GraciosaVila InvernadaVila LemeVila LibanesaVila Lúcia ElviraVila OratórioVila PaulinaVila Regente FeijóVila Rio BrancoVila Santa Clara Pemerintahan...

 

Nama ini menggunakan cara penamaan Spanyol: nama keluarga pertama atau paternalnya adalah Ferrer dan nama keluarga kedua atau maternalnya adalah Ern. David FerrerFerrer di AS Terbuka 2016Kebangsaan SpanyolTempat tinggalValencia, SpanyolLahir2 April 1982 (umur 42)[1]Xàbia, Alicante, SpanyolTinggi1,75 m (5 ft 9 in)Memulai pro2000Pensiun2019Tipe pemainTangan kanan (backhand dua tangan)PelatihJavier Piles (2000–2013)José Francisco Altur (2014)Francisco Fo...

 

Rugged boots designed for safety Madera Sugar Pine Company loggers in caulked boots in the Sierra Nevada (1927) Caulk boots or calk boots[1] (also called cork boots, timber boots, logger boots, logging boots, or corks)[2] are a form of rugged spike-soled footwear that are most often associated with the timber industry.[3] They are worn for traction in the woods and were especially useful in timber rafting.[4] These boots were part of the traditional lumber work...

Trap for fish The Eel Traps, an 1899 painting by Myles Birket Foster An eel buck or eel basket is a type of fish trap that was prevalent in the River Thames in England up to the 20th century. It was used particularly to catch eels, which were a staple part of the London diet. Eel bucks on the River Thames, 1875 Eel bucks were baskets made of willow wood, and were often strung together in a fishing weir. Construction of such weirs was outlawed under the terms of Magna Carta in 1215: All fish-w...

 

Dacian fortress of BănițaShown within RomaniaLocationPiatra Cetăţii, Cetatea de pe Dealul Bolii, Bănița, Hunedoara, RomaniaCoordinates45°27′06″N 23°18′49″E / 45.4517°N 23.3135°E / 45.4517; 23.3135Altitude902[1] m (2,959 ft)HistoryEventsTrajan's Dacian WarsSite notesConditionRuined UNESCO World Heritage SiteReference no.906 Monument istoricReference no.HD-I-s-A-03156 [2] Dacian fortress of Bănița is one of the six ...

 

Chiesa di San DesiderioStato Italia RegioneLombardia LocalitàAssago IndirizzoPiazza Risorgimento Coordinate45°24′18.91″N 9°07′54.49″E45°24′18.91″N, 9°07′54.49″E Religionecattolica di rito ambrosiano Arcidiocesi Milano Inizio costruzioneXV secolo CompletamentoXVIII secolo Modifica dati su Wikidata · Manuale La chiesa di San Desiderio è la parrocchiale di Assago, comune situato vicino a Milano. Nell'ambito dell'arcidiocesi di Milano, la chiesa è compresa nel de...

Disputed Emperor of the French in 1815 Napoleon IIKing of RomeDuke of ReichstadtPortrait by Leopold Bucher, 1832Emperor of the French (more...)(disputed) 1st reign4 – 6 April 1814PredecessorNapoleon ISuccessorNapoleon ILouis XVIII (as King of France)2nd reign22 June – 7 July 1815PredecessorNapoleon ISuccessorNapoleon III (1852, as Emperor)Louis XVIII (as King of France)RegentJoseph FouchéHead of the House of BonaparteTenure22 June 1815 – 22 July 1832PredecessorNapoleon ISuccessorJoseph...

 

Canadian film and television director Daniel GrouBorn (1967-08-19) 19 August 1967 (age 56)Montreal, CanadaOccupation(s)Film director, film producer, screenwriterYears active2003–present Daniel Grou (born August 19, 1967), frequently credited as Podz, is a Canadian film and television director, director of six feature films as well as episodes in dozen TV series. Biography Daniel Grou was born in Montreal, Canada.[1] He has a bachelor's degree in film studies.[2] He...

 

List of individuals with title of Infanta of Spain (Infanta de España) by birth or marriage since the reign of Carlos I, under whom the crowns of Castile and Aragon were united, forming the Kingdom of Spain. Individuals holding the title of Infanta are often styled Royal Highness (Alteza Real). Infantas of Spain by birth Picture Name Parent Born Died Marriage Notes María de Austria y Aviz Carlos I 1528 1603 Maximilian II, Holy Roman Emperor ​ ​(m. 1548; die...

هذا التصنيف مخصص لجمع مقالات البذور المتعلقة بصفحة موضوع عن منتخب وطني فلسطيني. بإمكانك المساعدة في توسيع هذه المقالات وتطويرها. لإضافة مقالة إلى هذا التصنيف، استخدم {{بذرة منتخب وطني فلسطيني}} بدلاً من {{بذرة}}. هذا التصنيف لا يظهر في صفحات أعضائه؛ حيث إنه مخصص لصيانة صفحات �...

 

Numbers parameterizing ways to partition a set The 15 partitions of a 4-element set ordered in a Hasse diagram There are S(4,1), ..., S(4, 4) = 1, 7, 6, 1 partitions containing 1, 2, 3, 4 sets. In mathematics, particularly in combinatorics, a Stirling number of the second kind (or Stirling partition number) is the number of ways to partition a set of n objects into k non-empty subsets and is denoted by S ( n , k ) {\displaystyle S(n,k)} or { n k } {\displaystyle \textstyle \left\{{n \atop k}...

 

Pour les articles homonymes, voir Villeneuve et Jacques Villeneuve (homonymie). Jacques Louis Robert VilleneuveBiographieNaissance 1er janvier 1865BassanDécès 16 février 1933 (à 68 ans)7e arrondissement de ParisNationalité françaiseFormation École nationale supérieure des beaux-artsActivité SculpteurAutres informationsA travaillé pour École nationale supérieure des beaux-artsDistinction Officier de la Légion d'honneur‎modifier - modifier le code - modifier Wikidata Jacque...

Gereja di Chistopol Eparki Chistopol adalah sebuah eparki Gereja Ortodoks Rusia yang terletak di Chistopol, Federasi Rusia. Eparki tersebut didirikan pada tahun 2012.[1] Referensi ^ http://www.patriarchia.ru/db/text/2270621.html lbsKeuskupan Gereja Ortodoks RusiaPatriark MoskwaEparki di Rusia Abakan dan Khakassia Akhtubinsk Alapayevsk Alatyr Alexdanrov Almetyevsk Amur Anadyr Ardatov Arkhangelsk Armavir Arsenyev Astrakhan Balashov Barnaul Barysh Belgorod Belyov Bezhetsk Birobidzhan Bir...

 

Sir Charles Alfred Elliott KCSI (8 December 1835 – 28 May 1911) was a Lieutenant Governor of Bengal. Life He was born on 8 December 1835 at Brighton, was son of Henry Venn Elliott, vicar of St. Mary's, Brighton, by his wife Julia, daughter of John Marshall of Hallsteads, Ulleswater, who was elected MP for Leeds with Thomas Babington Macaulay in 1832. After some education at Brighton College, Charles was sent to Harrow, and in 1854 won a scholarship at Trinity College, Cambridge. In 1856 th...