Kvalia

Kvalia (lat.: yks. quale, ”mitä lajia?”; mon. qualia) tarkoittaa mielenfilosofiassa tietoista kokemusta tai aistinsisältöä, eli henkisten tilojen kokemuksellisia eli fenomenaalisia ominaisuuksia.^[1]^[2]

Kvalioita ovat esimerkiksi punaisuus ja kivun tunteminen. Usein kvalioita kuvataan muodossa ”millaista on...?”: millaista on nähdä veren punainen väri, millaista on tuntea kipu kädessä ja niin edelleen. Kvaliat erotetaan niistä fysikaalisista tilanteista jotka saivat ne aikaan sekä niiden aikaansaamista vaikutuksista käyttäytymisessä.

Suuri osa kvalioihin liittyvästä keskustelusta on koskenut niiden tarkkaa määritelmää, koska eri filosofit painottavat tiettyjen ominaisuuksien olemassaoloa tai kieltävät ne. Kvaliat ovat merkityksellisiä mielenfilosofiassa ennen kaikkea siksi, että niiden nähdään usein tuottavan fysikalismille perustavia ongelmia: kvaliat ovat subjektiivisina käsitettäviä vain tietoisen olennon omasta näkökulmasta. Jotkut filosofit kuitenkin kieltävät kvaliat kokonaan.^[1]^[2] Reduktionismin mukaan kvaliat voidaan selittää aivojen neurofysiologisten tapahtumien kautta. Epifenomenalismin mukaan kvaliat supervenioivat eli päältävät aivojen tapahtumia, mutta niitä ei voida suoraan johtaa niistä. Dualismin mukaan kvaliat ovat fysiikkaan nähden riippumattomia ja kuuluvat mielen ei-fysikaaliselle alueelle.^[3]

Katso myös

Lähteet

↑ ^a ^b Nagel, Thomas: ”Qualia”, teoksessa Honderich, Ted (toim.): The Oxford Companion to Philosophy. New edition. New York: Oxford University Press, 2005. ISBN 0-19-926479-1 (englanniksi)
↑ ^a ^b Kannisto, Toni: Thomas Nagel - What Is It Like to Be a Bat? mv.helsinki.fi. Viitattu 17. marraskuuta 2007.^{[vanhentunut linkki]}
↑ Cottingham, John G: ”Qualia”, teoksessa Gregory, Richard L.: The Oxford Companion to the Mind. Oxford: New York: Oxford University Press, 1987.

Aiheesta muualla

Tye, Michael: Qualia The Stanford Encyclopedia of Philosophy. The Metaphysics Research Lab. Stanford University. (englanniksi)
Nida-Rümelin, Martine: Qualia: The Knowledge Argument The Stanford Encyclopedia of Philosophy. The Metaphysics Research Lab. Stanford University. (englanniksi)
Byrne, Alex: Inverted Qualia The Stanford Encyclopedia of Philosophy. The Metaphysics Research Lab. Stanford University. (englanniksi)
Online papers on qualia (Arkistoitu – Internet Archive), by various authors, compiled by David Chalmers (englanniksi)

Tämä filosofiaan liittyvä artikkeli on tynkä. Voit auttaa Wikipediaa laajentamalla artikkelia.

Read other articles:

Karst

Kars Karst adalah kawasan batu gamping. Penamaan karst berasal dari kawasan batu gamping di wilayah Yugoslavia. Ciri-ciri utama dari karst yaitu lahan yang kurang subur untuk pertanian, rentan terjadi erosi dan tanah longsor, dan rentan dengan pori-pori aerasi yang rendah. Selain itu, karst memiliki gaya permeabilitas yang lamban dan didominasi oleh pori-pori mikro.[1] Karst merupakan sebuah bentuk permukaan bumi yang pada umumnya mengalami depresi tertutup (closed depression), draina...

العلاقات البالاوية الباهاماسية

العلاقات البالاوية الباهاماسية بالاو باهاماس بالاو باهاماس تعديل مصدري - تعديل العلاقات البالاوية الباهاماسية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بالاو وباهاماس.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المق...

Ivory (wrestler)

American professional wrestler (born 1961) IvoryIvory in 2018Birth nameLisa Mary MorettiBorn (1961-11-26) November 26, 1961 (age 62)Los Angeles, California, U.S.Alma materUniversity of Southern CaliforniaProfessional wrestling careerRing name(s)Ivory[1]Lisa MorettiNinaTina FerrariTina Moretti[2]Billed height5 ft 5 in (1.65 m)[1][3]Billed weight135 lb (61 kg)Billed fromSeattle, Washington[1]Trained byMando Guerrero[1]...

Pression acoustique

Pression acoustique La pression acoustique est une mesure de l'ambiance sonore en un point, indépendante de la direction du signal.Données clés Unités SI pascal (Pa) Dimension M·L −1·T −2 Nature Grandeur scalaire intensive Symbole usuel P , p {\displaystyle P,p} Lien à d'autres grandeurs I → {\displaystyle {\overrightarrow {I}}} = p {\displaystyle p} . v → {\displaystyle {\overrightarrow {v}}} modifier La pression acoustique est la valeur efficace, sur ...

أنشون

أنشون 安顺市 خريطة الموقع تقسيم إداري البلد الصين[1] التقسيم الأعلى قويتشو خصائص جغرافية إحداثيات 26°14′44″N 105°56′02″E / 26.24562°N 105.93401°E / 26.24562; 105.93401 [2] المساحة 9269 كم² الارتفاع 1380 السكان التعداد السكاني 2,297,339 نسمة (إحصاء 2010) الكثافة السكانية 247.85 �...

1888 New York state election

Election 1888 New York gubernatorial election ← 1885 November 6, 1888 1891 → Nominee David B. Hill Warner Miller Party Democratic Republican Alliance United Labor Popular vote 650,464 631,283 Percentage 49.45% 47.99% Governor before election David B. Hill Democratic Elected Governor David B. Hill Democratic Elections in New York State Federal government Presidential elections 1792 1796 1800 1804 1808 1812 1816 1820 1824 1828 1832 1836 1840 1844 1848 1852 1856...

Copper Kettle

Song composed by Albert Frank Beddoe and made popular by Joan Baez A copper kettle type of moonshine still Copper Kettle (also known as Get you a Copper Kettle, In the pale moonlight) is a song composed by Albert Frank Beddoe and made popular by Joan Baez. Pete Seeger's account dates the song to 1946, mentioning its probable folk origin,[1] while in a 1962 Time readers column A. F. Beddoe says[2] that the song was written by him in 1953 as part of the folk opera Go Lightly, St...

История христианства в Центральной Азии

ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Раннее христианство Гностическое христианство Вселенские соборы Н...

Jean Estienne

Pour les articles homonymes, voir Estienne. Jean Estienne Concours de l'Aéro Cyble à Mourmelon : Le colonel Estienne et le Général Herr en 1912 Surnom Le Père des chars Nom de naissance Jean Baptiste Eugène Estienne[1] Naissance 7 novembre 1860Condé-en-Barrois Décès 2 avril 1936 (à 75 ans)5e arrondissement de Paris Origine France Arme Artillerie Grade Général de division Années de service 1879 – 1922 Commandement 3e groupe d'aviation22e régiment...

Jindyworobak Movement

Australian literary movement Rex Ingamells is generally considered the founder of the Jindyworobak Movement. The Jindyworobak Movement was an Australian literary movement of the 1930s and 1940s whose white members, mostly poets, sought to contribute to a uniquely Australian culture through the integration of Indigenous Australian subjects, language and mythology. The movement's stated aim was to free Australian art from whatever alien influences trammel it and create works based on an engagem...

乌克兰总理

烏克蘭總理Прем'єр-міністр України烏克蘭國徽現任杰尼斯·什米加尔自2020年3月4日任命者烏克蘭總統任期總統任命首任維托爾德·福金设立1991年11月后继职位無网站www.kmu.gov.ua/control/en/（英文）乌克兰乌克兰政府与政治系列条目宪法政府总统弗拉基米尔·泽连斯基總統辦公室国家安全与国防事务委员会总统代表（英语：Representatives of the President of Ukraine）总...

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統）哈萨克斯坦哈萨克斯坦政府...

HMS Illustrious (R06)

Questa voce o sezione sull'argomento navi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. HMS IllustriousDescrizione generale TipoPortaelicotteri ClasseInvincible Proprietà Royal Navy Ordine14 maggio 1976 Impostazione7 ottobre 1976 Varo1º dicembre 1981 MadrinaMargaret, contessa di Snowdon Entrata in...

Quinn Fabray

Fictional character from the Fox series Glee Fictional character Quinn FabrayGlee characterDianna Agron as Quinn Fabray in GleeFirst appearancePilot (2009)Last appearanceDreams Come True (2015)Created byRyan MurphyBrad FalchukIan BrennanPortrayed byDianna AgronIn-universe informationFull nameLucy Quinn Fabray[1]OccupationCollege studentFamilyRussell Fabray (father)Judy Fabray (mother) Frannie Fabray (sister)Significant otherNoah Puck Puckerman (boyfriend; father of her child) † Finn...

Wrangler (Cambridge)

Pour les articles homonymes, voir Wrangler. À l'université de Cambridge, un wrangler est un étudiant qui a obtenu les meilleurs résultats scolaires de mathématiques (le Mathematical Tripos) en troisième année (appelée Part II). L'élève arrivé premier est appelé senior wrangler, le second second wrangler, le troisième third wrangler et ainsi de suite. Par opposition, l'élève ayant obtenu les plus mauvais résultats tout en ayant validé sa troisième année reçoit une « ...

中国第一水工试验所

此條目缺少有關历史的信息。 (2020年2月23日)請擴充此條目相關信息。討論頁可能有詳細細節。中国第一水工试验所，是中国第一个现代水利科研机构[1]。历史沿革华北水利委员会旧照 1928年9月26日，华北水利委员会成立时，在第一次委员会上，李仪祉、李书田共同提议建立河工试验场，但因经费问题而失败。1929年3月2日，河北省立工业专门学校致函华北水利委员...

Prime Minister of Italy

Head of government of the Italian Republic For a list of prime ministers, see List of prime ministers of Italy. President of the Council of Ministers of the Italian RepublicPresidente del Consiglio dei ministri della Repubblica ItalianaSeal of the presidency of the Council of MinistersFlag of the President of the Council of MinistersIncumbentGiorgia Melonisince 22 October 2022Council of Ministers of the Italian RepublicGovernment of ItalyStylePresident (reference and spoken)Premier (refe...

العلاقات المجرية الوسط إفريقية

العلاقات المجرية الوسط أفريقية المجر جمهورية أفريقيا الوسطى المجر جمهورية أفريقيا الوسطى تعديل مصدري - تعديل العلاقات المجرية الوسط أفريقية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين المجر وجمهورية أفريقيا الوسطى.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلد...

Pollone

Pollone komune di Italia Tempat Negara berdaulatItaliaDaerah di ItaliaPiemonteProvinsi di ItaliaProvinsi Biella NegaraItalia Ibu kotaPollone PendudukTotal2.006 (2023 )GeografiLuas wilayah16,22 km² [convert: unit tak dikenal]Ketinggian630 m Berbatasan denganSordevolo Biella Fontainemore (en) Lillianes (en) Occhieppo Superiore Informasi tambahanKode pos13814 Zona waktuUTC+1 UTC+2 Kode telepon015 ID ISTAT096046 Kode kadaster ItaliaG798 Lain-lainSitus webLaman resmi Pollone adalah kom...

Jarrett Payton

American gridiron football player (born 1980) American football player Jarrett PaytonPayton with the Toronto Argonauts, 2009No. 33, 42Position:Running backPersonal informationBorn: (1980-12-26) December 26, 1980 (age 43)Arlington Heights, Illinois, U.S.Height:6 ft 0 in (1.83 m)Weight:220 lb (100 kg)Career informationHigh school:Saint Viator (Arlington Heights, Illinois)College:Miami (FL)Undrafted:2004Career history Amsterdam Admirals (2005) Tennessee Titans (2005...