Jättiläismanner

Mannerlaattojen liikkeet Pangean jättiläismantereesta nykypäivään.

Jättiläismanner eli supermanner on useimpien tai kaikkien maapallon mantereiden yhteensulautumisessa syntynyt manner. Jättiläismantereita on Maan historiassa syntynyt useita kertoja viimeisen kolmen miljardin vuoden aikana. Jättiläismantereen synty ja pirstoaminen eli tektoninen sykli tapahtuu arviolta noin 250 miljoonan vuoden välein.[1]

Jättiläismantereen synty muuttaa paljon maapallon ilmastoa ja elollista luontoa. Kun maapallolla on vain yksi meren ympäröimä jättiläismanner, eliöt eivät ole joutuneet kovin paljon eristyksiin toisistaan ja monimuotoisuus on pysynyt pienenä. Jättiläismantereen hajoamiset sen sijaan ovat joskus olleet nopean lajikehityksen aikaa.[1]

Kun mantereet ovat yhdistyneet, merenpinta on yleensä alempana kuin mantereiden ollessa erillään. Tämä johtuu siitä, että merenpohja on jättiläismantereen aikana vanhempaa ja syvempää kuin hajonneiden mantereiden aikana.[1]

Jättiläismantereen aikana maapallolla vallitsee mannerilmasto. Myös jäätiköiden syntyminen on todennäköistä, mikä laskee meren pintaa entisestään. Useaan mantereeseen jakautuneella maapallolla vallitsee meri-ilmasto ja jäätiköt ovat harvinaisia.[1]

Kun jättiläismanner hajoaa, vallitseviksi tapahtumiksi tulevat maankuoren repeämiset ja siirrokset, joita seuraavat passiivisten mannerreunojen synty ja merenpohjan laajeneminen mantereen pirstaleiden väliin. Yhdistymisessä vallitseviksi tulevat törmäystapahtumat, mikä aiheuttaa esimerkiksi Andien kaltaisia vuoristoja.[1]

Luettelo jättiläismantereista

Varmuudella tunnetaan vain neljä jättiläismannerta. Näistä ensimmäinen oli Rodinia, joka syntyi 1,3–1,1 miljardia vuotta sitten.[1]

  • Vaalbara (noin 3,6 mrd. vuotta sitten)
  • Ur (noin 3 mrd. vuotta sitten)
  • Kenorland (noin 2,7 mrd. vuotta sitten)
  • Columbia (1,8–1,35 mrd. vuotta sitten)
  • Rodinia (1,1 mrd.–750 miljoonaa vuotta sitten)
  • Pannotia (630–570 miljoonaa vuotta sitten)
  • Gondwana (600–580 miljoonaa vuotta sitten)
  • Pangea (300–180 miljoonaa vuotta sitten)
  • Pangaea Ultima (400 miljoonan vuoden kuluttua)

Lähteet

  1. ↑ a b c d e f Olds, Margaret (julkaisija): Geologica: elävä ja muuttuva maapallo, s. 58–63. Suomentanut Hallanaro, Eeva-Liisa. Ullman, 2009.

Read other articles:

Ocean's Twelve

Ocean's TwelveSutradaraSteven SoderberghProduserJerry WeintraubDitulis olehGeorge NolfiPemeranGeorge ClooneyBrad PittMatt DamonCatherine Zeta-JonesAndy GarcíaDon CheadleBernie MacJulia RobertsCasey AffleckScott CaanVincent CasselEddie JemisonCarl ReinerElliott GouldPenata musikDavid HolmesSinematograferSteven SoderberghPenyuntingStephen MirrionePerusahaanproduksiJerry Weintraub ProductionsSection Eight ProductionsVillage Roadshow PicturesDistributorWarner Bros. PicturesRoadshow Enterta...

 

Hidung berdarah

Hidung berdarahHidung berdarah dikarenakan fraktur tulang pada olahraga rugbi.Informasi umum Hidung berdarah (Kedokteran: epistaksis atau Inggris: epistaxis) atau mimisan adalah satu keadaan pendarahan dari hidung yang keluar melalui lubang hidung. Ada dua tipe pendarahan pada hidung: Tipe anterior (bagian depan). Merupakan tipe yang biasa terjadi. Tipe posterior (bagian belakang). Dalam kasus tertentu, darah dapat berasal dari sinus dan mata. Selain itu pendarahan yang terjadi dapat masuk ke...

 

Masyarakat 5.0

Untuk istilah yang sama dari sudut pandang Industri, lihat Industri 4.0. Rencana Dasar Sains dan Teknologi ke-5 Masyarakat 5.0 (Society 5.0) atau Masyarakat Super Pintar (Super Smart Society)[1] adalah konsep masyarakat masa depan yang diusulkan oleh Jepang.[2] Masyarakat 5.0 merupakan masyarakat yang berpusat pada manusia yang menyeimbangkan kemajuan ekonomi dengan penyelesaian masalah sosial melalui sistem yang sangat mengintegrasikan dunia maya dan ruang fisik.[3] M...

Cuthbert Sebastian

Sir Cuthbert SebastianGCMG OBE KStJ EDCuthbert Sebastian pada tahun 2012 [[Gubernur Jenderal Saint Kitts dan Nevis]] 2Masa jabatan1 Januari 1996 – 1 Januari 2013Penguasa monarkiElizabeth IIPerdana MenteriDenzil DouglasPendahuluClement ArrindellPenggantiEdmund Wickham Lawrence Informasi pribadiLahirCuthbert Montraville Sebastian(1921-10-22)22 Oktober 1921Basseterre, Saint Kitts dan NevisMeninggal25 Maret 2017(2017-03-25) (umur 95)Basseterre, Saint Kitts dan Nevi...

 

Container ship

Ship that carries cargo in intermodal containers Two Maersk Line container ships Class overview NameContainer ship Subclasses (1) Geared or gearless (as per cargo-handling type) (2) Freighter or pure container (as per passenger carrier-type) (3) Feeder or world-wide foreign-going vessel (as per trade) (4) Panamax or post-Panamax vessel (as per breadth of vessel < or > than 32.2m respectively) Built1956–present In service9,535 ships as of 2010[1] General characteristics Propuls...

 

Page (livre)

Pour les articles homonymes, voir Page. On appelle page chacune des deux faces d'un feuillet de papier, de parchemin ou d'une autre matière pouvant recevoir un texte ou des illustrations. La page destinée à être vue en premier est appelée recto, tandis que la page qui lui est opposée est appelée verso. Dans les ouvrages réunissant plusieurs feuillets (livres, magazines, etc.), le « recto » est aussi appelé « belle page », car c'est la page la mieux perç...

Apalachicola National Estuarine Research Reserve

The Apalachicola National Estuarine Research Reserve, located in the U.S. state of Florida, protects the biological diversity of the Apalachicola Bay as well as the economic value of the natural resources and pristine conditions. Between 60% and 85% of the local population make their living directly from the fishing industry,[citation needed] most of which is done in reserve waters. Seafood landings from the Apalachicola Reserve are worth $14–16 million dockside annually. At the co...

 

拉米兹·阿利雅

拉米兹·阿利雅Ramiz Alia第1任阿尔巴尼亚總統任期1991年4月30日—1992年4月9日继任萨利·贝里沙阿尔巴尼亚人民议会主席团主席任期1982年11月22日—1991年4月30日前任哈奇·列希继任转任总统阿尔巴尼亚劳动党第一书记任期1985年4月13日—1991年5月4日前任恩维尔·霍查继任无（政党解散） 个人资料出生(1925-10-18)1925年10月18日 阿尔巴尼亚斯库台逝世2011年10月17日(2011歲—10—17)（85�...

 

Mahmoud Ahmadinejad and the 1979 hostage crisis

Ahmadinejad in 2005. Some former hostages have identified the man in the military jacket on the hostage's left as Ahmadinejad. Other sources, including Ahmadinejad and other hostage takers have disputed this identification. On June 29, 2005, shortly after Mahmoud Ahmadinejad won the Iranian presidential election, several major news outlets publicized allegations that he had gunned down several Americans during the 1979–1981 Iran Hostage Crisis. Ahmadinejad and his political supporters have ...

Alan Shepard

Alan ShepardAstronauta della NASANazionalità Stati Uniti StatusDeceduto Data di nascita18 novembre 1923 Data di morte21 luglio 1998 Selezione1959 (Gruppo 1 NASA) Primo lancio5 maggio 1961 Ultimo atterraggio9 febbraio 1971 Altre attivitàPilota collaudatore Tempo nello spazio9 giorni e 57 minuti Numero EVA2 Durata EVA9h 23min Missioni Mercury-Redstone 3 Apollo 14 Data ritiroagosto 1974 Modifica dati su Wikidata · Manuale Alan Bartlett Shepard Jr. (Derry, 18 novembre 1923 – Pebble...

 

莎拉·阿什頓-西里洛

莎拉·阿什頓-西里洛2023年8月，阿什頓-西里洛穿著軍服出生 (1977-07-09) 1977年7月9日（46歲） 美國佛羅里達州国籍 美國别名莎拉·阿什頓（Sarah Ashton）莎拉·西里洛（Sarah Cirillo）金髮女郎（Blonde）职业記者、活動家、政治活動家和候選人、軍醫活跃时期2020年—雇主內華達州共和黨候選人（2020年）《Political.tips》（2020年—）《LGBTQ國度》（2022年3月—2022年10月）烏克蘭媒�...

 

2009 San Diego Chargers season

NFL team 50th season 2009 San Diego Chargers seasonOwnerAlex SpanosGeneral managerA. J. SmithHead coachNorv TurnerHome fieldQualcomm StadiumResultsRecord13–3Division place1st AFC WestPlayoff finishLost Divisional Playoffs(vs. Jets) 14–17Pro Bowlers 6[1] G Kris DielmanTE Antonio GatesWR Vincent JacksonK Nate KaedingST Kassim OsgoodQB Philip Rivers AP All-Pros 3[2] G Kris Dielman (2nd team)TE Antonio Gates (2nd team)K Nate Kaeding (1st team) ← 2008 Chargers s...

هندسة جبرية

هندسة جبريةمعلومات عامةجزء من هندسة رياضيةالجبر تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات سطح توغلياتي، هو سطح جبري من الدرجة الخامسة. الهندسة الجبرية (بالإنجليزية: Algebraic geometry)‏ هي أحد فروع الرياضيات التي تدمج الجبر التجريدي خصوصاً الجبر التبديلي مع الهندسة الرياضية. تحتل ال...

 

Daftar basilika di Italia

Basilika Agung Katedral Santo Yohanes di Lateran adalah satu-satunya gereja di dunia dengan gelar Basilika Agung Mayor dan juga merupakan katedral atau takhta kedudukan Uskup bagi Keuskupan Roma, yang saat ini dipimpin oleh Paus Fransiskus, yang juga memimpin seluruh umat Katolik di seluruh dunia. Gereja ini juga merupakan gereja kepala dan induk bagi seluruh gereja di Roma dan di dunia. Ini adalah daftar lengkap Basilika di Italia. Basilika adalah gelar yang diberikan kepada beberapa gereja ...

 

废除干部领导职务终身制

本条目是邓小平系列的一部分 最高领导人・领导核心 十一届三中全会 中顾委 十二大 十三大 十四大 十五大 求是派→改革派 第二代中央领导集体 邓小平理论 三项指示为纲 实践是检验真理的唯一标准 四个现代化 中国特色社会主义 社会主义初级阶段 四项基本原则 改革开放 一个中心、两个基本点 党领导一切 不争论 废除干部领导职务终身制 干部四化 社会主义市场经济 1975�...

Lewiston, Idaho

City in Idaho, United StatesLewistonCityTop: Aerial photo of Lewiston (2023)Bottom: Lewiston from the north (2006)Nicknames: L-Town[citation needed], River City[citation needed]Location of Lewiston in Nez Perce County, IdahoLewistonLocation in the United StatesShow map of the United StatesLewistonLocation in IdahoShow map of IdahoCoordinates: 46°25′N 117°01′W / 46.41°N 117.02°W / 46.41; -117.02CountryUnited StatesStateIdahoCountyNez PerceF...

 

Traditions of Italy

Overview of the traditions in Italy Palio di Siena Part of a series on theCulture of Italy History Citizenship Currency and coinage Economy Fashion Flags Genetic Historic states Judaism LGBT Military Music Name Postage Railway People Languages Italian Arbëresh Algherese Slavomolisano Aostan French Friulian Gallo-Italic of Sicily Italian Germanic Griko Ladin Occitan Romani Sardinian Slovene Wenzhounese Traditions Mythology and folklore Folk dance Folk music Cuisine Abruzzese Apulian Arbëresh...

 

لايتهاوس بوينت

لايتهاوس بوينت     الإحداثيات 26°16′29″N 80°05′22″W / 26.274722222222°N 80.089444444444°W / 26.274722222222; -80.089444444444   [1] تاريخ التأسيس 1947  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة بروارد  خصائص جغرافية  المساحة 6.194961 كيلومتر مربع6.192947 كيلو�...

Lake Braddock Secondary School

Not to be confused with G. Holmes Braddock Senior High School. This article's tone or style may not reflect the encyclopedic tone used on Wikipedia. See Wikipedia's guide to writing better articles for suggestions. (September 2011) (Learn how and when to remove this message) Secondary school in Burke, VirginiaLake Braddock Secondary SchoolAddress9200 Burke Lake RoadBurke, Virginia 22015Coordinates38°48′09″N 77°15′53″W / 38.8026°N 77.2646°W / 38.8026; -77.26...

 

Aasutosh Panigrahi

This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Aasutosh Panigrahi – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2018) (Learn how and when to remove this message) Aasutosh Panigrahi is an...