Sakristaua edo elizaina elizaren mantentze lanak eta meza prestatzen apaizari laguntzen dion gizona da. Halaber, meza edo elizkizunak egiteko prestatekaz arduratzen da. Literaturan eta kultura herrikoian presentzia handiko pertsonaia izan da beti.

Antzinako Erroman gaur egungo sakristauen funtzioak ostiarii izeneko pertsonek betetzen zituzten; ondoren ere mansionariiek eta diruzainek. Gregorio IX aitasantuaren dekretuak^[1] zera zioen: sakristauak bulego propioa izaten zuten eta haren lana edalontziak, apaindurak eta argiak zaintzea zen. Sakristaua normalean gizona da (nahiz eta emakumeek ere izateko aukera izan) eta zuzenean izendatua edo aukeratua izan daiteke.

• Gonzalo de Berceo: "El sacristán impúdico", Milagros de Nuestra Señora (Andre Mariari mirariak) liburuan.^[2]