Ostegun Beltza (Guatemala)

Ostegun Beltza
Motaprotesta
Data2003ko uztailaren 24a
KokalekuGuatemalako Hiria
HerrialdeaGuatemala

Ostegun beltza[1] eta doluko ostirala 2003ko uztailaren 24an (osteguna) eta uztailaren 25ean (ostirala), hurrenez hurren, Fronte Errepublikano Guatemalarraren eta haren presidentearen Efraín Ríos Montt-en jarraitzaileek Guatemalako Hirian[2] buruturako indarkeriazko adierazpen politikoak izan ziren.[2][1][3][4][5][6][7][8][9][10][11]

Testuingurua

2003ko maiatzean, Frente Republicano Guatemalteco (FRG) alderdi politikoak Efraín Ríos Montt diktadore militar ohia aukeratu zuen 2003ko hauteskunde orokorretarako hautagai gisa.[2][4] Hauteskunde Auzitegi Gorenak hautagaitza baztertu zuen, baina Konstituzionaltasun Gorteak hautagaitza onartu zuen, 1985eko Konstituzioko baldintzak ezin zirela atzeraeraginez aplikatu argudiatuz.[2][3]

Hala ere, uztailaren 20an, Justiziako Gorte Gorenak bertan behera utzi zuen lehendakaritza-kanpaina, eta Unidad Nacional de la Esperanza (UNE) eta Movimiento Reformador alderdiek aurkeztutako salaketa bat entzutea erabaki zuen.[2] Hurrengo egunean, uztailaren 21ean, Ríos Montt-ek, FRGko liderrekin eta Zury Ríos alabarekin batera, epaia salatu zuen "manipulazio judizial" gisa, eta, diskurtso erradial batean, matxinadari zeharka deitu zien jarraitzaileei, eta ohartarazi zuen bera eta bere alderdia ez zirela erantzule egiten protestak kontroletik ateratzen baziren.[1][3]

Gertakariak

Uztailaren 24an, ostegun beltza, FRGko milaka jarraitzaile maskaradunak Guatemalako kaleak hartu zituzten, matxete, garrote eta pistolekin. FRGk autobusean eraman zituen herrialde osotik, FRGk kontrolatutako udalerrietan lan egiten zuten pertsonak txantaia egiten ari zirela salaketen bidez, manifestaziora joaten ez baziren. Manifestariek trafikoa blokeatu, mehatxuzko kontsignak egin eta matxeteak astindu zituzten.[2][7]

FRGko militante ezagunek gidatu zituzten, besteak beste, Jorge Arévalo Valdez diputatuak, prentsak goizeko lehen orduan argazkiak atera baitzituen ekintzak koordinatzen zituen bitartean, eta Zury Ríosen idazkari batek.[12] Komunikabide batek gutxienez FRGri lotutako hiru iturri aipatzen ditu, Zury Ríosek protestak «zuzentzeko» ardura izan zuela ziurtatzen dutenak.[6] Manifestariek epaitegietara, oposizioko alderdien egoitzara eta egunkarietara jo zuten, eraikinei su emanez, leihoak botaz eta kaleetan automobilak eta pneumatikoak errez. Héctor Ramírez telebistako kazetari batek hitz egin zuen, manifestariek eraso egin eta lintxatzeko zorian zegoen lankide bat salbatzeko. Gero, Ramírez hil zen, bihotzekoa jota ihes egiten ari zela zen.[2][7][3] Egoera kaotikoa izan zen asteburuan, eta Nazio Batuen Erakundearen misioa eta Estatu Batuen enbaxada itxita egon ziren. Estatu Batuetako diplomatiko batek hauxe esan zuen irrati nazional batean: "Hau oso ondo antolatuta dago. Guatemalako Fronte Errepublikanoak eta Gobernuak dute ordena publikoa aldatzeko ardura".[13] Polizia Nazional Zibilak ez zuen jardun ekintza bandalikoak geldiarazteko, ez eta Dionisio Gutiérrez enpresaburuaren (Ríos Montt-eko kritikari zorrotza) eraikin batean gordeta zeuden 900 pertsona baino gehiago erreskatatzen ere.[3]

Istiluen ondoren, Konstituzionaltasun Gorteak Gorte Gorenaren erabakia errebokatu zuen, 1985eko Konstituzioaren arbaera golpistek parte hartzeko debekua zutelako. Guatemalako askok Gortearen erabakia gaitzetsi zuten.[2][7][14] Nazioarteko komunitateak eta oposizioko alderdiek adierazpenak gaitzetsi eta "demokraziari eraso" gisa kalifikatu zituzten.[14]

Guatemalako zuzenbide juridikoko adituak bat etorri ziren Guatemalako Fronte Errepublikanoko buruzagiek eta haien manifestariek 34 delitu egin zituztela esatean; Guatemalako gobernuak, berriz, 12 delitu egin ahal izan zituen.[2]

Jacques Chirac frantziar presidenteak Ríos Montten hautagaitzaren gaineko kezka adierazi zuen.[15]

Kargu penalak aurkeztu ziren FRGko zazpi kideren aurka, matxinada eta Ramírezen hilketan parte hartzeagatik: Ríos Montt bera; Ingrid Elaine Argueta Sosa, haren iloba; Waleska Sánchez Velásquez, Zury Ríosen idazkaria; Jorge Arévalo, Kongresuko diputatua; eta Raúl Manchamé Leiva, Polizia Nazional Zibileko zuzendari ohia. Azken hau izan zen kondenatu bakarra.[5]

Erreferentziak

  1. ↑ a b c «“Jueves Negro”, el ardid populista de Efraín Ríos Montt» Prensa Libre 25 de julio de 2015.
  2. ↑ a b c d e f g h i «2003: un jueves negro y violento» Prensa Libre 24 de julio de 2017.
  3. ↑ a b c d e «Un pollo ronco encerrado en un corral Ep04» El Experimento 23 de febrero de 2021.
  4. ↑ a b «A 14 años del jueves Negro» República 24 de julio de 2017.
  5. ↑ a b «Han pasado 15 años desde el fatídico Jueves Negro» Publinews 21 de julio de 2018.
  6. ↑ a b «Zury Ríos y la maldición del «No»» Plaza Pública 02 de mayo de 2019.
  7. ↑ a b c d «Con palos, piedras y caos: el Jueves Negro de 2003» gazeta 26 de agosto de 2021.
  8. ↑ «Obituary: Guatemala's Efrain Rios Montt» BBC 2 de abril de 2018.
  9. ↑ «Guatemala ex-dictator’s daughter barred from presidential race» Al Jazeera 14 de mayo de 2019.
  10. ↑ «General riot» The Economist 2 de agosto de 2003.
  11. ↑ «Hijo de reportero X: lo que dijo Zury sobre mi padre es falso» La Hora 28 de abril de 2019.
  12. ↑ «Condenan a exdiputado Jorge Arévalo a cinco años de prisión conmutables» Prensa Libre 17 de septiembre de 2018.
  13. ↑ «El presidente guatemalteco saca el Ejército a las calles para frenar la violencia» El País 24 de julio de 2003.
  14. ↑ a b «El ex dictador Ríos Montt será candidato a presidir Guatemala» El País 31 de julio de 2003.
  15. ↑ Political Violence in Guatemala. .

Kanpo estekak

Read other articles:

Daftar maskapai penerbangan Tunisia

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Desember 2023. Ini adalah daftar maskapai penerbangan yang saat ini beroperasi di Tunisia. Maskapai penerbangan Maskapai penerbangan (dalam Bahasa Arab) IATA ICAO [[Tanda panggil Mulaiberoperasi Karthago Airlines قرطاج للطيران - KAJ KARTHAGO 2001 Nouvela...

 

Manas District

District in Talas Region, KyrgyzstanManas Манас районуDistrict Coat of armsCountryKyrgyzstanRegionTalas RegionArea • Total1,198 km2 (463 sq mi)Population (2021) • Total37,505 • Density31/km2 (81/sq mi)Time zoneUTC+6 Manas (Kyrgyz: Манас району) is a district of Talas Region in north-western Kyrgyzstan. Its area is 1,198 square kilometres (463 sq mi),[1] and its resident population was 37,505 i...

 

أبرشية الجبيل المارونية الكاثوليكية

Eparchy Jbeil (Maronite) Eparchia Bybliensis Maronitarum أبرشية الجبيل المارونية الكاثوليكية الموقع البلد لبنان مطران خاضعة فورًا لبطريرك أنطاكية الماروني إحصائيات عدد السكان - الكاثوليك (حسب عام 2013)160,000 (n/a%) رعايا 68 معلومات Sui iuris كنيسة الكنيسة المارونية الطقوس طقس أنطاكي تأسست 9 يونيو 1990 كات�...

Bahasa Uzbek

Cari artikel bahasa  Cari berdasarkan kode ISO 639 (Uji coba)  Kolom pencarian ini hanya didukung oleh beberapa antarmuka Halaman bahasa acak Bahasa Uzbek Oʻzbekcha Dituturkan diUzbekistan, Kyrgyzstan, Afghanistan, Kazakhstan, Turkmenistan, Tajikistan, Russia, ChinaEtnisEtnis UzbekPenutur27 juta (2011–2014)[1] Rincian data penutur Jumlah penutur beserta (jika ada) metode pengambilan, jenis, tanggal, dan tempat.[2] 27.000.000 (2015) Rumpun bahasaTurkik Ka...

 

Schnapps

Schnapps dari Denmark. Shnapps adalah minuman beralkohol yang dibuat dari distilasi buah.[1] Schnapps di Jerman merujuk kepada minuman yang memiliki kandungan alkohol minimal 32% tanpa tambahan gula dan karenanya tidak begitu manis.[2] Sementara itu di Amerika schnapps mengacu kepada minuman beralkohol yang didapatkan dengan mencampurkan alkohol netral dengan perisa apa pun, gula dan gliserin.[2] Kandungan alkohol pada schnapps Amerika berkisar antara 15 hingga 50%. ...

 

The Overlanders (film)

1946 film The OverlandersDirected byHarry WattWritten byHarry WattRalph SmartProduced byMichael BalconRalph Smart (associate)StarringChips RaffertyJohn Nugent HaywardDaphne CampbellJohn FernsidePeter PaganHelen GrieveJean BlueCinematographyOsmond BorradaileEdited byInman HunterLeslie NormanMusic byJohn IrelandProductioncompanyEaling StudiosDistributed byBritish Empire Films (Aust)Eagle-Lion Distributors (UK)Umbrella Entertainment (Aust)Release dates 27 September 1946 (1946-09-2...

Ṛ (Indic)

Letter Ṛ in Indic scripts For the Indic consonant R, see Ra (Indic). For the vowel-like letter often referred to as a vocalic R̄, see Ṝ (Indic). ṚExample glyphsBengali–AssameseTibetanཨྲྀMalayalamഋSinhalaඍAshoka BrahmiDevanagari CognatesHebrewרGreekΡLatinRCyrillicРPropertiesPhonemic representation/ɻ̩/IAST transliterationṛ ṚISCII code pointDF (223) This article contains uncommon Unicode characters. Without proper rendering support, you may see question m...

 

Stasiun Doplang

Stasiun Doplang BL07 Stasiun Doplang, 2020LokasiJalan Raya Sulur-Doplang-RandublatungDoplang, Jati, Blora, Jawa Tengah 58384IndonesiaKoordinat7°10′48″S 111°17′7″E / 7.18000°S 111.28528°E / -7.18000; 111.28528Koordinat: 7°10′48″S 111°17′7″E / 7.18000°S 111.28528°E / -7.18000; 111.28528Ketinggian+77 mOperator Kereta Api IndonesiaDaerah Operasi IV Semarang Letakkm 52+926 lintas Gundih-Gambringan-Bojonegoro-Surabaya Pasarturi...

 

مبنى أولد مين في جامعة أريزونا

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2017) مبنى أولد مين في جامعة أريزونا السجل الوطني للأماكن التاريخيةالإحداثيات32°13′55″N 110°57′10″W / 32.23194°N 110.95278°W / 32.23194; -110.95278المساحة0.7 أكر (0.28 ها)الم...

Politics of the United States

On the political system of the United States of America Politics of the United StatesPolity typeFederal presidential constitutional republicConstitutionUnited States ConstitutionFormationMarch 4, 1789; 235 years ago (1789-03-04)Legislative branchNameCongressTypeBicameralMeeting placeCapitolUpper houseNameSenatePresiding officerKamala Harris, Vice President & President of the SenateAppointerDirect ElectionLower houseNameHouse of RepresentativesPresiding officerMike Johnso...

 

Political impact of Hurricane Sandy

In late October 2012, the post-tropical cyclone once known as Hurricane Sandy made landfall in New Jersey. By the time it made landfall, it had merged with other storm systems. Though no longer a hurricane, the combined storm caused over $50 billion in damages and cost over 100 lives in the United States. The storm and its aftermath had several direct and indirect effects on the American political environment leading up to the 2012 United States General Election, in which Mitt Romney challeng...

 

Slave patrol

Armed men who enforced discipline against slaves in the antebellum South This article is about patrols to capture runaway slaves. For information on naval operations to enforce laws against bringing slaves from Africa to the Americas, see African Slave Trade Patrol. Slave patrolDepiction of Mississippi slave patrolOccupationSynonymsPatrollers, patterrollers, pattyrollers, paddy rollers, sheriffOccupation typeLaw enforcement or Military (1704–1865)Activity sectorsU.S. southern statesDescript...

Adamsdown

Area and community in Cardiff, Wales Human settlement in WalesAdamsdownAdmiral HouseAdamsdownLocation within CardiffPopulation10,371 (2011)[1]OS grid referenceST196769CommunityAdamsdownPrincipal areaCardiffPreserved countySouth GlamorganCountryWalesSovereign stateUnited KingdomPost townCARDIFFPostcode districtCF24Dialling code029PoliceSouth WalesFireSouth WalesAmbulanceWelsh UK ParliamentCardiff CentralSenedd Cymru – Welsh ParliamentCardi...

 

Abilene Christian University

Christian university in Abilene, Texas, US Abilene Christian UniversityFormer nameChilders Classical Institute (1906–1920)Abilene Christian College (1920–1976)MottoPeople With A PurposeTypePrivate universityEstablished1906Religious affiliationChurch of ChristAcademic affiliationsCCCUNAICU[1]Endowment$773 million (2023)[2]ChancellorRoyce MoneyPresidentPhil SchubertProvostRobert L. RhodesAcademic staff200Students6,219[3]Undergraduates4,196Postgraduates2,023LocationAb...

 

لا مزيد من الرهانات (فيلم)

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يونيو 2024) لا مزيد من الرهانات孤注一掷 (بالصينية مبسطة) معلومات عامةالصنف الفني فيلم جريمة — فيلم دراما تاريخ الصدور 8 أغسطس 2023[1] (الصين) مدة العرض 130 دقيقة اللغة الأص�...

Black Mama White Mama

1972 film by Eddie Romero Black Mama White MamaTheatrical release posterDirected byEddie RomeroScreenplay byH.R. ChristianStory byJoseph ViolaJonathan DemmeProduced by John Ashley Eddie Romero StarringMargaret MarkovPam GrierSid HaigLynn BordenZaldy ZshornackLaurie BurtonCinematographyJusto PaulinoEdited byAsagani V. PastorMusic byHarry BettsProductioncompanyFour Associates Ltd.Distributed byAmerican International PicturesRelease date January 19, 1973 (1973-01-19) Running time8...

 

李薌蘅

此條目體裁或許更宜作散文而非列表。 (2020年6月22日)如有餘力，请协助将此条目改写为散文。查看编辑帮助。 李薌蘅个人资料字原名秀蘭出生1900年？月？日逝世1966年8月10日(1966歲—08—10)（65—66歲）配偶張莘夫儿女張立豫；張立綱；張立程；張藹蕾；張藹鎣[1]亲属張立教 李薌蘅（1900年—1966年8月10日），原名秀蘭[2]。吉林省永吉縣人。民國37年（1948年）在吉林�...

 

Venera

Soviet program that explored Venus with multiple probes For other uses, see Venera (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Venera – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2014) (Learn how and when to remove this message) Position of Venera landing sites. Red points denote ...

Edogawa

Disambiguazione – Se stai cercando il protagonista del manga Detective Conan, vedi Conan Edogawa. Questa voce sull'argomento Tokyo è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Edogawaquartiere speciale江戸川区 Edogawa – VedutaAcquario Kasai Rinkai LocalizzazioneStato Giappone RegioneKantō Prefettura Tokyo SottoprefetturaNon presente DistrettoNon presente AmministrazioneSindacoTakeshi Saitō dal aprile 2019 TerritorioCoordi...

 

Richie McCaw

Richie McCawRichie McCaw a Londra nel 2008Dati biograficiPaese Nuova Zelanda Altezza188 cm Peso104 kg Rugby a 15 RuoloTerza linea ala CarrieraAttività provinciale 2000-14 Canterbury34 (50) Attività in franchise 2001-15 Crusaders145 (135) Attività da giocatore internazionale 2001-15 Nuova Zelanda148 (135) Palmarès internazionaleVincitore Coppa del Mondo 2011Vincitore Coppa del Mondo 20153º posto Coppa del Mondo 20031. A partire dalla stagione 1995-96 le stati...