Margarita Araneta Urrutia (Hondarribia, Gipuzkoa, 1909 - Ibidem, 2001) emakume ekintzailea izan zen, komunista, Ondarretako eta Saturrarango Emakumeen Kartzelan egon zen preso.[1][2][3]
Bizitza
Estatu kolpearen ondorioz hainbat hilabetez errefuxiatu zen Hendaia eta Donibane Loitzunen. 1937ko maiatzaren 1ean, Hondarribiara itzuli eta bertako Komandantzia Militarrak komunista izatea egotzi zion. “Ideia komunistak, pentsaera harrokeriaz zabaltzen du, bularrean mailu eta igitaidun ikurra erakutsiz”. Frankistek epaitegira bidalitako txostenean, aurreko akusazioez gain, Guadalupeko eskuindarren atxiloketak sustatu izana gehitu zuten, nebarekin edukitako elkarrizketa batengatik.[1]
Espetxealdia
1937ko abuztuaren 25ean atxilotu eta behin behineko espetxealdian egon zen Ondarretan, irainengatik, ustezko filiazio komunistagatik eta Guadalupeko presoak harrapatzera eta fusilatzera animatu izanagatik.1937ko azaroaren 6an Gerra Kontseiluan zazpi urteko espetxe zigorra ezarri zioten eta 1938ko otsailaren 4an Saturrarango Emakumeen Kartzelara lekualdatu zuten. Araneta komunista zela eta altxamenduan ideia komunisten zabalpena egiteaz gain, eskuindarren atxilotzeak sustatu zituela (“Excitación a la rebelión militar”) zehaztu zen kontseiluan.[4]
Baldintzapeko askatasuna
1940ko urriaren 19an, baldintzapeko askatasunarekin, Hondarribira bueltatu zen, baina agintarien kontrolpean. Agintarien arabera, bere bizilekuan egotera behartzen zuten, horretarako baimenik lortzen ez zuen bitartean, eta aldian-aldian agintariengana joan eta bere jardueren berri eman behar zien. Kartzelako zuzendariari 1940ko azaroaren 1ean bidalitako gutun batean baimena eskatu zion gurasoen adina eta langabezia aipatu eta arraina saltzeko baimena eskatuz.[1][4]
Baimena
Baimena iritsi zen. 1940ko abenduaren 1ean iritsi zitzaion eta biharamunean hasiko zela adierazi zuen. Margarita 1944ko apirilaren 27an aske utzi zuten behin betiko. Hala ere, Margarita, bere neba eta Cenón Ugarte Urtizberea bere bikotekidearen nekeak ez ziren amaitu. Neba Teodorori 200 pezetako isuna jarri zioten 1941ean, eta 1942an Cenoni 75 pezetako isuna ezarri zion Erantzukizun Politikoen Auzitegiak.[4][5]
Margarita 2001ean hil zen Hondarribian.
Erreferentziak
Kanpo estekak
