La venganza de Don Mendo Pedro Muñoz Secak idatzitako antzezlan bat da 1918an estreinatu zen Madrideko Teatro de la Comedia antzokian, berehala arrakasta lortuz Erdi Aroko Espainian girotutako komedia bezala. Bere arrakasta hain izan zen handia ezen gaur egun Espainiako laugarren antzezlanik antzeztuena baita, Don Juan Tenorio, Fuenteovejuna eta La vida es sueñoren ondoren. Gainera, bertan gaztelerazko olerkaritzako metrika eta forma guztiak ikus daitezke.
Ezaugarriak
Lana egileak berak sortutako astrakan generokoa da. Astrakana, nola edo hala barre eragitea helburu duen genero komiko txiki bat da: ekintza, egoerak, pertsonaiak, baita dekoratua ere, soilik txistearen araberakoak dira, hitz jokozkoa eta lengoaiaren deformazio komikokoa izaten ohi dena.
La venganza de Don Mendo lau zatitan banatutako antzezlana da, non hitz jokoak eta umore uneak ugariak diren, drama historikoaren berezko elementuen absurdoaren bidezko arrazoimendu bat, parodia egiteko asmoarekin. Atzo eta gaurko elementuak elkartzen dira, ageriko anakronismoak sortuz, gainera, Erdi Aroko pertsonaiak Muñoz Secaren garaiko moral erabilgarria nagusi den mundu baten mugitzea eraginez.
Pertsonaia nagusiak
- Don Mendo, protagonista
- Magdalena
- Don Nuño
- Don Pero
- Azofaifa
- Moncadako markesa
- Doña Ramírez, Magdalenaren laguntzailea
- Alfonso VII.a, erregea
- Berengela, erregina
Istorioa
Don Nuño Manso de Jaramaren alaba den Magdalenak ezkutuko harreman bat du Don Mendo noblearekin. Magdalenaren aitak bere alaba erregearen pribatua den aberats batekin, Don Pero de Tororekin ezkontzea erabakitzen du. Magdalenak, gizarte mailan igo nahi duenez, onartu egiten du, bere maitaleari ezer esan gabe. Don Perok eta Don Nuñoren gaztelu guztiak maitaleak agerian uzten ditu maitaleak. Mendok bere gain hartzen du errua, gaztelura lapurreta egitera sartu zela esanez, hala Magdalena babestuz. Don Mendo gartzelaratu eta hiltzera zigortzen dute Don Nuñoren aginduz, eta horma artean sartzen Magdalenaren aginduz.
Magdalena eta Don Pero ezkondu egiten dira. Ekintza honek Don Mendori Magdalenaren traizioa eta zitalkeria agerian uzten dizkio, eta bihotzekoa zuen emazteak bere burua baino maite ez duela ulertzen du. Don Mendoren lagun batek, Moncadako markesak, dorretik salbatzen du, hala bere mendekua gauzatzeko aukera emanez. Horretarako, Don Mendok neska guztiak limurtzen dituen Don Renato trobadorearen papera hartu eta bizimodu berri bat hasten du. Berarekin neska mairu batzuk hasten dira lanean, hala, Don Mendoren kantuei dantza gehituz. Horietako bat Azofaifa da, trobadoreaz maiteminduta dagoena.
Trobadorea eta bere taldea nobleziaren aurrean emanaldiak egiten hasten direnean, Magdalena bera ere, trobadore hori Don Mendo dela jakin gabe, erakarria sentitu eta limurtzen saiatzen da. Eta hori gutxi balitz, Magdalenak, ezkutuan, Alfontso erregearekin ere baditu harremanak. Don Perok eta honen aita Don Nuñok neska zalatatzen dute Don Renatorekin eta Don Alfontsorekin kobazuloan hitzartzen den bitartean. Hau ikusita, bere aitak eta bere senarrak Magdalena desleial eta sorgina izateagatik hiltzea erabakitzen dute, eta horretarako neska Renato (Don Mendo) trobadorearekin hitzartu den kobazulora abiatzen dira. Guztiak doaz kobazulora: Don Mendo, Don Nuño, Don Pero, Moncada, Erregea, Erregina, Azofaifa eta gainontzeko laguntzaileak, baita Doña Ramirez eta Moncadako markesa ere. Kobazulo horretan pertsonaia nagusi guztiak hiltzen dira, Erregea, Erregina eta Moncadako markesa izan ezik. Oroitarazlea ere hiltzen da, literalki.
Erreferentziak
Kanpo loturak
